Sớm xác minh, trả lời các trường hợp kêu oan kéo dài
Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp lưu ý việc Toà án Tối cao, Viện Kiểm sát Tối cao đã không báo cáo về giải quyết đơn do các cơ quan Đảng, nhà nước chuyển đến
Thẩm tra các báo cáo công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của ngành toà án và viện kiểm sát năm 2016, Uỷ ban Tư pháp đề nghị các cơ quan liên quan tích cực rà soát và xác minh các trường hợp kêu oan kéo dài đã được các đại biểu Quốc hội, cử tri và báo chí phản ánh để sớm trả lời.
Các báo cáo này được xem xét tại Uỷ ban Thường vụ Quốc hội sáng 4/10.
Nhận định chung từ cơ quan thẩm tra là năm 2016, tình hình khiếu nại, tố cáo nhìn chung vẫn diễn biến phức tạp. Toà án nhân dân cấp cao phải giải quyết hơn 12.000 đơn thư, tăng 3.100 vụ việc so với năm trước, tỷ lệ lớn là về lĩnh vực dân sự, hình sự. Vẫn còn những vụ việc khiếu nại gay gắt, kéo dài.
Với ngành toà án, cơ quan thẩm tra đánh giá đã đạt kết quả tích cực với 500 vụ việc đã được chánh án các toà kháng nghị theo thủ tục giám đốc thẩm, tái thẩm đều được hội đồng xét xử sau đó chấp nhận, góp phần giảm các khiếu nại bức xúc kéo dài của người dân.
Báo cáo thẩm tra cũng nêu rõ, thực hiện yêu cầu giám sát của Quốc hội, Toà án nhân dân Tối cao đã thụ lý, giải quyết 16 đơn kêu oan về các vụ có mức án phạt tù từ 20 năm tù, tù chung thân hoặc tử hình. Đến nay, toà tối cao đã giải quyết xong 4 trường hợp, trả lời không có căn cứ kháng nghị đối với 3 trường hợp, 1 trường hợp Hội đồng thẩm phán toà tối cao xét xử nhưng không chấp nhận kháng nghị của Viện kiểm sát nhân dân Tối cao.
Bên cạnh đó, một số vụ án đã xảy ra từ nhiều năm trước, có đơn kêu oan kéo dài, Tòa án nhân dân Tối cao, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao, Bộ Công an đã tích cực phối hợp xác minh và đã minh oan được cho một số trường hợp, trong đó, đáng lưu ý là trường hợp minh oan cho ông Trần Văn Thêm ở tỉnh Bắc Ninh - vụ án đã được xét xử cách đây hơn 40 năm, Chủ nhiệm Lê Thị Nga báo cáo.
Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra cũng nêu rõ những hạn chế cần khắc phục như vẫn có những bản án tuyên chưa rõ, làm khó cơ quan thi hành án, chưa phân tích cụ thể các loại vi phạm của cán bộ toà để rút kinh nghiệm…
Với ngành kiểm sát, viện kiểm sát nhân dân các cấp đã huỷ được 11 quyết định tố tụng trái pháp luật, ban hành 231 kháng nghị giám đốc thẩm, tái thẩm với tỷ lệ được toà án chấp nhận là 82,1%, vượt chỉ tiêu yêu cầu của Quốc hội.
Dù vậy, công tác giải quyết khiếu nại, tố cáo của cơ quan này cũng vẫn còn hạn chế, tồn tại. Số vụ việc vi phạm được viện kiểm sát nhân dân phát hiện, kiến nghị về nội dung giải quyết còn ít, chủ yếu chỉ phát hiện vi phạm về thẩm quyền, thời hạn, thủ tục; có trường hợp phát hiện được vi phạm nhưng không kịp thời có văn bản kiến nghị, kháng nghị.
Uỷ ban Tư pháp nêu rõ, việc giải quyết khiếu nại, tố cáo của các cơ quan tư pháp còn nhiều thiếu sót nhưng viện kiểm sát nhân dân các cấp chỉ ban hành được 245 kiến nghị khắc phục vi phạm, chưa pháp ánh đúng hình hình. Cơ quan thẩm tra yêu cầu ngành kiểm soát đánh giá thẳng thắn hơn về các nguyên nhân chủ quan dẫn đến những hạn chế, tồn tại của ngành.
Đáng lưu ý, Viện Kiểm sát nhân dân Tối cao cần tập trung làm rõ nguyên nhân làm phát sinh khiếu nại, tố cáo trong hoạt động tư pháp, nhất là nguyên nhân do chất lượng hoạt động tư pháp, để từ đó đề ra các giải pháp, kiến nghị một cách tổng thể, có hiệu quả.
Chủ nhiệm Uỷ ban Tư pháp cũng lưu ý là Toà án Nhân dân Tối cao, Viện Kiểm sát Nhân dân Tối cao đã không báo cáo về việc giải quyết đơn do các cơ quan Đảng, nhà nước chuyển đến.
Tuy nhiên, qua theo dõi của Uỷ ban Tư pháp thì năm 2016, hai cơ quan nói trên đã rất quan tâm đến việc giải quyết đơn, kiến nghị do các cơ quan Đảng và Nhà nước chuyển đến.
Qua phản ánh của cử tri, báo chí và ý kiến chỉ đạo của các đồng chí lãnh đạo Đảng và Nhà nước về một số vụ, việc cụ thể, cơ quan điều tra, viện kiểm sát, toà án đã cầu thị, tích cực giải quyết để kịp thời bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của công dân. Như vụ ông Nguyễn Văn Tấn chủ quán “Cà phê Xin chào”, vụ ông Dương Trọng Tiến điện thoại “cùi bắp” ở Thành phố Hồ Chí Minh, vụ bà Nguyễn Thị Ánh Ngọc ở tỉnh Đồng Nai…bà Nga nhận định.