Thông tin được Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên đưa ra chiều ngày 30/5, Quốc hội tiến hành giám sát tối cao “Việc thực hiện chính sách, pháp luật về công tác quy hoạch kể từ khi Luật Quy hoạch có hiệu lực thi hành đến nay”.

NGƯỜI DÂN LO LẮNG VÌ QUY HOẠCH KÉO DÀI

Thảo luận về công tác quy hoạch, đại biểu Đàng Thị Mỹ Hương, Phó trưởng đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Ninh Thuận, cho biết, Quốc hội khóa XIV đã có chủ trương dừng thực hiện, đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận vào năm 2016. Thế nhưng gần 14 năm qua, các vấn đề về quy hoạch làm ảnh hưởng tới đời sống, kinh tế của người dân vẫn chưa được giải quyết, gây bức xúc, làm ảnh hưởng tới thu hút đầu tư và phát triển kinh tế xã hội tại địa phương, người dân mòn mỏi chờ đợi.

Bà Hương nhắc lại nội dung trong Nghị quyết 31 của Quốc hội về dừng thực hiện chủ trương đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận. Trong đó giao Chính phủ giải quyết 3 vấn đề. Một là giải quyết vấn đề liên quan tới dừng đầu tư điện hạt nhân Ninh Thuận. Hai là chú trọng phát triển nguồn năng lượng mới, năng lượng tái tạo, nguồn năng lượng an toàn, đảm bảo an ninh quốc phòng quốc gia. Ba là ban hành chính sách, giải pháp đầu tư, hỗ trợ xây dựng hạ tầng, quy hoạch lại sản xuất, đời sống người dân, phát triển kinh tế xã hội tại địa phương chịu ảnh hưởng của quy hoạch điện hạt nhân.

“Chính phủ đã có Nghị quyết về chính sách hỗ trợ, phát triển đời sống người dân giai đoạn 2018-2023. Nhờ đó, giai đoạn 2016-2021, kinh tế xã hội của tỉnh Ninh Thuận phát triển vượt bậc. Tuy nhiên còn quá nhiều việc cần làm mà Thủ tướng dù đã giao các bộ, ngành giải quyết, đến nay vẫn chưa có kết quả”, bà Hương nhấn mạnh.

Tại báo cáo giám sát, Ủy ban Kinh tế của Quốc hội đề nghị Chính phủ xem xét tạm giữ quy hoạch các vị trí dự kiến xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận cho tới khi cấp có thẩm quyền có ý kiến chính thức. Theo bà Hương, việc này khiến người dân ở vùng dự án lo lắng vì kéo dài quy hoạch, nhà đầu tư chiến lược của tỉnh cũng rất lo ngại.

Vì vậy, bà Hương kiến nghị Trung ương sớm xem xét, cho ý kiến chính thức về chủ trương đầu tư dự án điện hạt nhân Ninh Thuận. Quốc hội, Chính phủ sớm sơ kết việc thực hiện các nghị quyết, giải quyết các vấn đề, vướng mắc và giải quyết kiến nghị của Bộ Công Thương về địa điểm xây dựng nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận…để có cơ sở phê duyệt đề án, ổn định lại sản xuất. Từ đó để tỉnh tiếp tục thu hút vốn đầu tư, phát triển bền vững.

Đại biểu Quốc hội Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM) đề nghị Quốc hội giải quyết dứt điểm việc này, xóa bỏ quy hoạch dự án phát triển nhà máy điện hạt nhân tại Ninh Thuận. Quốc hội nhiệm kỳ trước đã cân nhắc rất kỹ việc dừng dự án này. Bước tiếp theo phải tập trung giải quyết quyền lợi của người dân, cán bộ, kỹ sư đã được đào tạo.

“Trước mắt phải giải quyết những vướng mắc, khó khăn cho người dân sinh sống ở vùng được quy hoạch đang gặp phải; tạo quy hoạch mới cho Ninh Thuận trở thành vùng, trung tâm phát triển năng lượng tái tạo, năng lượng mới. Trong 10-20 năm tới, nếu chúng ta làm điện hạt nhân thì làm quy hoạch mới, và khi đó sẽ tính toán nếu làm thì đặt ở đâu. Còn giờ việc cấp bách là rốt ráo triệt để quyền lợi cho bà con, không nên luyến tiếc nữa”, ông Nghĩa nhấn mạnh.

TẠM DỪNG, KHÔNG PHẢI HỦY BỎ

Trước ý kiến của các đại biểu về vấn đề xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận, Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên, cho biết việc tạm dừng dự án xây dựng Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận đã được các cấp có thẩm quyền cho chủ trương và được Quốc hội biểu quyết tạm dừng.

“Cần nói rõ Nghị quyết của chúng ta là tạm dừng, không phải huỷ bỏ. Do vậy, về nguyên tắc không có cơ sở về việc bỏ hoàn toàn dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận. Mặt khác, Ninh Thuận là địa điểm đã được các đối tác cũng như các bộ, ngành liên quan nghiên cứu rất kỹ lưỡng trong thời gian dài và đã khẳng định đây là địa điểm phù hợp nhất để phát triển điện hạt nhân”, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.

Ở góc độ ngành, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết Bộ Công Thương đã tham mưu Chính phủ về việc cần thiết phải phát triển điện hạt nhân. Bởi lẽ, tại Hội nghị lần thứ 26 các Bên tham gia Công ước khung của Liên Hợp Quốc về Biến đổi khí hậu (COP26) vừa qua, các quốc gia cam kết về việc phát triển năng lượng sạch (điện mặt trời, điện gió). Nhưng để khai thác và sử dụng hiệu quả nguồn năng lượng tái tạo này nhất thiết phải có một nguồn điện nền ổn định.

“Điện nền hiện nay chỉ có nhiệt điện than hoặc thuỷ điện. Nhưng điện than chúng ta đã không còn điều kiện để phát triển và thủy điện cũng đã hết dư địa. Trong khi đó, chúng ta cần phải thực hiện những gì đã cam kết ở COP26 và phát triển điện hạt nhân cũng là xu hướng tất yếu các quốc gia trên thế giới đang thực hiện”, Bộ trưởng nhấn mạnh.

Thông tin thêm, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết 3 năm trước, Hoa Kỳ và Đức là hai quốc gia giảm đã giảm điện hạt nhân nhưng đến nay đã phải xây dựng lộ trình để phát triển mạnh hơn loại hình này, làm cơ sở khai thác và phát triển năng lượng tái tạo.

Do vậy, chúng tôi đã phải "kiên trì" kiến nghị với Chính phủ và Chính phủ đã báo cáo Quốc hội về quy hoạch địa điểm phát triển điện hạt nhân ở Ninh Thuận, chờ đến khi cấp có thẩm quyền quyết định tiếp tục hay không tiếp tục... "Không có địa điểm nào phù hợp hơn phát triển ở đây", Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh.