Kết quả Kiểm toán Nhà nước: Ai không đồng tình, thoải mái kiện!
Tổng kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc trao đổi với báo chí bên hành lang Quốc hội, sáng 1/6
"Kiểm toán thực hiện đúng chuẩn mực và quy trình, những nơi nói là không được trao đổi về kết quả hoặc nói khắc phục rồi chứng tỏ thứ nhất là họ không trung thực, hoặc họ thiếu trách nhiệm", Tổng kiểm toán Nhà nước Hồ Đức Phớc trao đổi với báo chí bên hành lang Quốc hội, sáng 1/6.
Ông cũng khẳng định là các số liệu của kiểm toán đều có bằng chứng kèm theo, nếu nơi nào không đồng tình thì cứ thoải mái kiện ra toà.
Sai không chịu sửa
Thưa ông, nhiều đại biểu Quốc hội đánh giá báo cáo kết quả kiểm toán tại kỳ họp này rất chi tiết, cụ thể, giúp họ có thêm thông tin tin cậy khi quyết định những vấn đề quan trọng. Nhưng, một số đối tượng được kiểm toán thì lại phản ứng khá mạnh mẽ, có nơi nói họ khắc phục rồi, hoặc họ không được trao đổi về kết quả kiểm toán ấy. Họ phản ứng có đúng không?
Quá trình kiểm toán đều thực hiện đúng chuẩn mực và quy trình của kiểm toán. Họ nói như thế là chứng tỏ thứ nhất là họ không trung thực, hoặc họ thiếu trách nhiệm, vì Kiểm toán Nhà nước trong quá trình làm đã có sự trao đổi, thứ hai sau khi làm xong lập tổ kiểm toán để làm biên bản kiểm toán thì phải có sự chứng kiến của đơn vị được kiểm toán và có văn bản yêu cầu đơn vị được kiểm toán giải trình các vấn đề mà kiểm toán yêu cầu. Sau đấy Kiểm toán Nhà nước mới tiến hành lên dự thảo báo cáo.
Dự thảo phải qua các kiểm soát về tổ kiểm soát chất lượng kiểm toán rồi thông qua tổ, thông qua đoàn sau đấy mới hội đồng cấp vụ duyệt, rồi đại diện của Kiểm toán Nhà nước, có thể là Tổng kiểm toán hoặc là Phó tổng kiểm toán mới duyệt lại lần cuối cùng, mới xem xét bằng chứng: tức là những kết luận này có bằng chứng không, được thể hiện bằng văn bản, biên bản làm việc, biên bản của tổ, chứng từ hồ sơ...
Nên những người nói như thế, có thể một là họ không trực tiếp (theo dõi quá trình kiểm toán) hoặc họ thiếu trách nhiệm, sai rồi lại không chịu sửa.
Như vậy, theo ông nói, tất cả kết quả đã được thể hiện trên báo cáo kiểm toán là trung thực?
Trung thực và đều có bằng chứng kèm theo. Trong luật kiểm toán quy định, các đơn vị được kiểm toán nếu không đồng tình có thể kiện ra tòa. Thế thì họ cứ kiện thoải mái.
Vừa rồi có ý kiến cho rằng nếu là kết quả kiểm toán chính thức thì phải thể hiện trong báo cáo chứ không phải trong footnote (chú thích chân trang) như báo cáo kiểm toán?
Bởi vì mỗi một đơn vị có một báo cáo kiểm toán. Còn cái này là báo cáo tổng hợp, nên không thể đưa hết các nội dung vào.
Một năm, Kiểm toán Nhà nước làm 300 cuộc kiểm toán, mà một cuộc như vậy cũng có báo cáo khoảng 50 trang, thì không thể đưa vào hết được. Đây là những cái trọng tâm nhất, còn footnote là để chúng tôi dẫn chứng minh họa, cụ thể là đơn vị nào vi phạm.
Trong quá trình làm việc, không phải cứ cái gì hai bên thống nhất được với nhau mới đưa vào báo cáo kiểm toán đúng không ạ?
Đương nhiên. Nhưng về phía Kiểm toán Nhà nước bao giờ cũng đề nghị đơn vị được kiểm toán giải trình, hết sức dân chủ.
Mình đi đến tận cùng, gốc rễ của sự việc, xem thử anh giải trình việc này thế nào, có đúng luật không. Sau giải trình của anh thì tôi đưa ra bằng chứng, thậm chí là có tranh luận với nhau. Còn khi đã có kết luận là Kiểm toán Nhà nước chịu trách nhiệm về kết luận của mình. Nếu sai, họ có quyền khiếu nại, và thậm chí có quyền kiện ra tòa.
Bộ Kế hoạch và Đầu tư không đúng
Thưa ông, trong số các bộ được "nêu gương" có vi phạm tại kết quả kiểm toán thì Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã nói trao đổi rất nhiều lần và không đồng ý với kết quả kiểm toán khi cho rằng Bộ này đã bố trí vốn 575 tỷ đồng cho 18 dự án không có cơ sở?
Phản ứng của Bộ này tôi cho là cũng không đúng. Ở đây chúng tôi mới nói chuyện thủ tục sai, thẩm quyền trong quá trình tiến hành không đúng, chưa nói đến trách nhiệm về thất thoát, lãng phí.
Ví dụ họ phản ứng 18 dự án mà kiểm toán kết luận là không đúng bởi vì khi phân bổ họ ghi theo chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước. Kiểm toán Nhà nước hỏi rõ là nếu làm theo chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước thì văn bản nào, công văn nào, hay thông báo làm việc nào, hoặc chẳng hạn bút phê nào thì không có. Vậy là họ làm không đúng rồi chứ còn gì nữa.
Hai nữa họ là người chủ trì soạn thảo Luật Đầu tư công, theo Luật Ngân sách và theo Luật Đầu tư công thì vốn phải phân bổ trước 21/12, nhưng họ phân bổ tới 11 lần mà chỉ có 1 lần trước ngày 31/12 thì rõ ràng 10 lần sau là sai.
Có thông tin là Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã gửi kiến nghị lên Quốc hội đề nghị xem xét. Ông có biết thông tin đấy không?
Họ gửi lên đâu là quyền của họ. Nhưng Kiểm toán kết luận là phải có đầy đủ bằng chứng và chịu trách nhiệm trước pháp luật. Kiểm toán cho rằng sai thì phải sửa, và sai phải sửa thì mới trung thực, có trách nhiệm.
Nếu cần, Kiểm toán Nhà nước cũng sẽ tổ chức họp báo để đưa ra bằng chứng anh sai phạm. Kiểm toán Nhà nước phải tuân theo luật pháp và chúng tôi đã đưa ra Quốc hội có nghĩa là có đủ bằng chứng và chịu trách nhiệm trước Quốc hội, đại diện cho toàn dân.
Còn họ không thừa nhận trách nhiệm của họ thì là không đúng.
Sau khi công bố kết quả kiểm toán thì có cơ quan nào chính thức gửi văn bản kiến nghị đến Kiểm toán nhà nước không?
Kể cả Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng không gửi công văn chính thức mà chẳng qua dưới sức ép của dư luận thì mời báo chí đến nói, chứ cũng không gửi văn bản đến Kiểm toán nhà nước để phản ứng rằng kết luận của chúng tôi là sai. Ở đây là họ giải trình. Tất cả các đối tượng kiểm toán không hề có (văn bản chính thức phản đối) vì trước đó chúng tôi đã làm rất chặt rồi, có vấn đề gì đã trao đổi với nhau hết rồi.
Mấy năm vừa rồi đã có phản ứng nào của các bộ mà Kiểm toán Nhà nước phải nhận sai và sửa chưa?
Ít lắm. Từ khi tôi về làm Tổng kiểm toán đến giờ thì chưa xảy ra việc này.
Khi Kiểm toán Nhà nước gửi các văn bản đến các đối tượng được kiểm toán giải trình thì họ có hợp tác có cao không? Có bao giờ khi đề nghị giải trình thì họ không trả lời nhưng sau khi kết luận lại phản ứng?
Không. Thường là họ trả lời, họ vẫn gửi văn bản giải trình đến. Tuy nhiên giải trình ấy có phù hợp với luật pháp hay không thì căn cứ vào đó để Kiểm toán Nhà nước kết luận và kiến nghị.
Yêu cầu của Quốc hội đối với kiểm toán ngày càng cao hơn. Kiểm toán Nhà nước có chịu sức ép nào trong quá trình làm việc không? tính độc lập có được đảm bảo không, thưa ông?
Không. Kiểm toán Nhà nước thực hiện đảm bảo tính độc lập và tuân theo pháp luật, thực hiện theo đúng chỉ đạo của Quốc hội, đúng Luật Kiểm toán 2015 đã ban hành.