Đánh giá về tiến độ giải ngân vốn đầu tư công năm 2019, Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Nguyễn Chí Dũng nói: Khả năng giải ngân hết kế hoạch năm 2019 là rất khó khăn.

Nhiều quy định "ngáng chân"

Theo vị tư lệnh ngành kế hoạch và đầu tư, việc giải ngân vốn đầu tư công chậm do nhiều nguyên nhân. Trong đó, nguyên nhân chủ quan như công tác lập kế hoạch chưa sát với thực tế và khả năng giao vốn, khả năng giải ngân vốn dẫn đến không phân bổ được hết số vốn kế hoạch, nhiều dự án được giao kế hoạch vốn lớn hơn khả năng giải ngân, tiên lượng khả năng hoàn thiện thủ tục đầu tư chưa chính xác, kịp thời nên không giao được kế hoạch... 

Các cấp, các ngành chưa thực sự vào cuộc, vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu chưa được đề cao, chưa rõ nét, một số chủ đầu tư chưa tích cực thực hiện các thủ tục thanh toán, quyết toán; năng lực chuyên môn của một số cán bộ quản lý dự án, tư vấn giám sát, nhà thầu... còn hạn chế, không đáp ứng được yêu cầu; công tác đôn đốc nhà thầu triển khai thi công chưa quyết liệt và hiệu quả. 

Tiến độ giải ngân vốn đầu tư công năm 2019 chậm còn do nguyên nhân khách quan như thủ tục điều chỉnh chưa được đơn giản hóa, phải được xét duyệt qua nhiều cấp, thủ tục này phải chờ thủ tục kia, mất nhiều thời gian, chưa chủ động, linh hoạt. 

Một số quy định sau một thời gian thực hiện bộc lộc nhiều hạn chế như: quyết định đầu tư phải trước 31/10 năm trước, tiết kiệm 10% trên tổng mức đầu tư, cho phép giải ngân vốn 2 năm, bãi bỏ quy định Thường trực Hội đồng nhân dân được ủy quyền, ... cần được tháo gỡ. 

Đồng thời năm 2019 là năm có nhiều điều chỉnh trong kế hoạch trung hạn, như sử dụng dự phòng 10% tại các bộ, ngành, địa phương, điều chỉnh cắt giảm, bổ sung vốn và danh mục dự án... nên mất nhiều thời gian rà soát, xét duyệt của các cấp có thẩm quyền theo quy định pháp luật, trong khi đó danh mục và số vốn kế hoạch trung hạn là điều kiện tiên quyết để giao kế hoạch vốn hằng năm.

Điều chuyển vốn từ dự án tỷ lệ giải ngân thấp sang dự án giải ngân nhanh

Để đẩy mạnh giải ngân vốn đầu tư công năm 2020, Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng đề nghị trong năm 2020 các bộ, ngành và địa phương tập trung phân bổ chi tiết mức vốn kế hoạch đầu tư vốn ngân sách trung ương năm 2020 theo tổng mức vốn đã được Thủ tướng Chính phủ giao, chi tiết danh mục dự án, mức vốn bố trí cho từng dự án cho các cơ quan, đơn vị trực thuộc và Ủy ban nhân dân cấp dưới. 

Đây là một điểm mới so với các năm trước, khắc phục hoàn toàn tình trạng giao kế hoạch chậm ở cấp trung ương như các năm trước đây, kế hoạch đầu tư công năm 2020 Thủ tướng Chính phủ đã giao hết cho các bộ, ngành và địa phương trước ngày 30 tháng 11 năm 2019.

"Chỉ đạo chủ đầu tư đẩy nhanh tiến độ thực hiện dự án; kiên quyết xử lý nghiêm và kịp thời các nhà thầu vi phạm tiến độ xây dựng, chất lượng công trình, chậm giao nộp thủ tục thanh toán khối lượng hoàn thành và vi phạm các Điều Khoản hợp đồng đã ký kết; chủ động đề xuất, báo cáo điều chuyển khối lượng thi công của các nhà thầu có nguy cơ chậm tiến độ cho các nhà thầu khác thực hiện", ", Bộ trưởng Nguyễn Chí Dũng nhấn mạnh.

Xử lý nghiêm các cá nhân trong đơn vị cố tình cản trở, gây khó khăn, làm chậm tiến độ thực hiện và giải ngân của dự án. Kịp thời thay thế những viên chức, người lao động yếu kém hoặc nhũng nhiễu, tiêu cực trong thực thi nhiệm vụ quản lý vốn đầu tư và trong công tác đấu thầu.

Đồng thời, thường xuyên đánh giá tiến độ các dự án; đối với những dự án thực hiện không đúng tiến độ phải kịp thời quyết định điều chỉnh để chuyển vốn cho những dự án có tiến độ triển khai nhanh, có khả năng hoàn thành trong năm 2020 nhưng chưa được bố trí đủ vốn. 

Theo chức năng, nhiệm vụ, các bộ, ngành và địa phương tiếp tục nghiên cứu, rà soát hoàn thiện khung pháp lý, bảo đảm tính thống nhất, đồng bộ của hệ thống pháp luật, tham mưu cho Chính phủ kịp thời loại bỏ, tháo gỡ các rào cản khó khăn, vướng mắc về cơ chế, chính sách liên quan đến lĩnh vực đầu tư, xây dựng cơ bản.

Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, giám sát phân bổ và giải ngân vốn đầu tư công, trong đó, các cơ quan chuyên môn về thanh tra, kiểm tra, kiểm toán, giám sát cần vào cuộc để góp phần phát hiện, xử lý, tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc đối với công tác giải ngân, ngăn chặn những hành vi tiêu cực, vi phạm pháp luật, bảo đảm đầu tư công được công khai, minh bạch, hiệu quả.