Theo nguồn thân cận của hãng tin Bloomberg, Canada sẽ áp thuế quan mới với xe điện, nhôm và thép sản xuất tại Trung Quốc. Đây là động thái nhằm bảo vệ các nhà sản xuất nội địa và đưa chính sách Trung Quốc tiệm cận với chính sách của các nước đồng minh phương Tây bao gồm Mỹ.

CỨNG RẮN HƠN VỚI HÀNG GIÁ RẺ TRUNG QUỐC

Cụ thể, Chính phủ Canada dự kiến sẽ áp thuế quan 100% với xe điện và 25% với nhôm và thép xuất xứ Trung Quốc. Một số dòng ô tô của Tesla sản xuất tại Trung Quốc cũng sẽ phải chịu mức thuế này. Thuế quan mới sẽ có hiệu lực từ ngày 1/10.

Là nền kinh tế xuất khẩu phụ thuộc lớn vào thương mại với Mỹ, Canada thời gian quan theo dõi sát sao các động thái của chính quyền Tổng thống Joe Biden, đặc biệt là quyết định tăng thuế với xe điện, pin xe điện, tấm năng lượng mặt trời và nhiều sản phẩm khác từ Trung Quốc hồi tháng 5. Ngành ô tô của Canada cũng có mối quan hệ mật thiết với ngành công nghiệp ô tô của Mỹ. Phần lớn sản lượng ô tô hạng nhẹ của Canada được xuất khẩu sang nước láng giềng.

Trong nội các của ông Trudeau, Bộ trưởng Tài chính Chrystia Freeland là một trong những người ủng hộ mạnh mẽ cách tiếp cận cứng rắn hơn với hàng hóa Trung Quốc và củng cố quan hệ thương mại với đồng minh Mỹ.

Hồi tháng 6, bà Freeland đã mở một cuộc tham vấn công chúng về những biện pháp có thể khiến các doanh nghiệp Trung Quốc gặp khó khăn hơn khi bán xe điện tại thị trường Canada.

“Ngành công nghiệp ô tô đang đối mặt với sự cạnh tranh thiếu công bằng từ chính sách dư thừa công suất có chủ đích và theo định hướng nhà nước của Chính phủ Trung Quốc, và điều này đang cản trở sự cạnh tranh của ngành xe điện Canada”, bà Freeland phát biểu.

Hồi tháng 7, trong một cuộc phỏng vấn với Bloomberg, bà Freeland cho biết cuộc tham vấn nói trên có thể mở rộng ra nhiều sản phẩm khác ngoài xe điện.

“Các vấn đề địa chính trị và địa kinh tế đã trở lại”, bà phát biểu khi đó. “Điều này đồng nghĩa rằng các nước phương Tây đang đặt ưu tiên vào việc bảo vệ chuỗi cung ứng và có thái độ khác với vấn đề dư thừa công suất của Trung Quốc”.

Liên minh châu Âu (EU) gần đây cũng đề xuất kế hoạch tăng thuế với xe điện từ Trung Quốc, dù vẫn ở mức thấp so với của Mỹ và so với đề xuất nói trên của Canada. Cụ thể, xe điện do công ty Trung Quốc SAIC Motor Corp. sản xuất sẽ bị áp thuế bổ sung 36,3%, còn xe của Geely Automobile Holdings Ltd. và BYD Co. bị áp thuế bổ sung lần lượt là 19,3% và 17%. Xe điện Tesla từ Trung Quốc cũng bị áp thuế bổ sung 9%.

Theo Tân Hoa Xã, phản ứng các động thái của phương Tây, Bắc Kinh dự kiến đưa vấn đề thuế ra thảo luận trong chuyến công du Trung Quốc của Cố vấn an ninh quốc gia Mỹ Jake Sullivan tuần này. Ông Sulliva dự kiến sẽ có cuộc gặp với cũng như Bộ trưởng Ngoại giao Vương Nghị và có thể hội kiến Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình.

Trước đó, Trung Quốc đã hạn chế nhập khẩu hạt cải của Canada trong 3 năm, động thái được xem là nhằm trả đũa cho việc chính quyền Canada bắt giữ bà Mạnh Vãn Chu, giám đốc tài chính của tập đoàn Huawei, tại Vancouver theo lệnh dẫn độ của Mỹ. Bà Mạnh trở về Trung Quốc vào năm 2021.

"TRUNG QUỐC ĐANG KHÔNG TUÂN THỦ LUẬT CHƠI"?

Theo số liệu thống kê chính thức, năm 2023, Canada nhập khẩu tổng cộng 2,2 tỷ đôla Canada (1,6 tỷ USD) xe điện Trung Quốc, tăng mạnh 100 triệu đôla Canada vào năm 2022. Số lượng ô tô từ Trung Quốc vào Canada tăng mạnh sau khi hãng xe điện Mỹ bắt đầu xuất khẩu mẫu xe Model Y từ nhà máy ở Thượng Hải.

Tuy nhiên, mối lo ngại chính của Chính phủ Canada không phải là Tesla mà là làn sóng xe điện giá rẻ do Trung Quốc sản xuất sẽ ngập tràn thị trường nước này. 

Bên cạnh đó, chính phủ của ông Trudeau cũng đang đối mặt nhiều áp lực chính trị cũng như áp lực từ các ngành công nghiệp trong nước. Đại diện ngành ô tô Canada thời gian qua liên tục kêu gọi chính phủ tăng thuế để bảo vệ việc làm và thu nhập cho người lao động trong ngành, với lý do xe điện Trung Quốc rẻ hơn nhờ tiêu chuẩn lao động yếu kém hơn so với Canada.

Chính phủ Canada hiện cũng đang đặt cược lớn vào các nhà sản xuất ô tô từ các nước đồng minh với quyết định trợ cấp hàng tỷ USD cho các nhà máy xe điện hoặc nhà máy pin của Stellantis NV, Volkswagen AG và Honda Motor Co…

Bên cạnh xe điện, các nhà sản xuất nhôm và thép tại Canada cũng liên tục thúc giục chính phủ hạn chế hàng nhập khẩu giá rẻ từ Trung Quốc để ngăn chặn cạnh tranh không lành mạnh và bảo vệ người lao động trong nước.

“Trung Quốc không tuân thủ luật chơi”, bà Catherine Cobden, chủ tịch kiêm giám đốc điều hành Hiệp hội các nhà sản xuất thép Canada, nhận xét với truyền thông hồi đầu tháng này. “Chính phủ nên bị đánh lừa”.