Ngày 27/10/2023, Báo cáo giải trình, tiếp thu, chỉnh lý dự thảo Luật Lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở tại Kỳ họp thứ 6, Quốc hội khóa XV, Chủ nhiệm Ủy ban Quốc phòng và An ninh của Quốc hội Lê Tấn Tới cho biết, một số ý kiến đề nghị cân nhắc việc sắp xếp, kiện toàn lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở để không làm tăng biên chế, không chồng chéo chức năng, nhiệm vụ với các lực lượng khác, không phát sinh thủ tục hành chính.

DỰ KIẾN SỐ NGƯỜI THAM GIA TỔ BẢO VỆ AN NINH TRẬT TỰ CƠ SỞ

Tiếp thu ý kiến của đại biểu, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo rà soát, chỉnh lý các quy định về sắp xếp, kiện toàn, bố trí lực lượng phù hợp với tình hình, yêu cầu bảo đảm an ninh trật tự, điều kiện kinh tế xã hội của từng địa phương.

Đồng thời, đơn giản hóa trình tự, thủ tục thành lập tổ và công nhận các chức danh của Tổ bảo vệ an ninh trật tự; rà soát chức năng, nhiệm vụ để không chồng chéo với các lực lượng khác và bảo đảm tính khả thi.

Tại thôn, tổ dân phố đã bổ nhiệm chức danh Đội trưởng, Đội phó đội dân phòng thì Công an cấp xã đề xuất Chủ tịch UBND cấp xã xem xét, quyết định công nhận là chức danh tổ trưởng, tổ phó tổ bảo vệ an ninh trật tự để bảo đảm không làm tăng biên chế.

Một số ý kiến đề nghị quy định khung số lượng Tổ và số lượng thành viên Tổ bảo vệ an ninh trật tự, vì nếu giao địa phương quyết định số lượng Tổ bảo vệ an ninh trật tự, số lượng các chức danh Tổ bảo vệ an ninh trật tự sẽ dẫn đến tăng số lượng, đề nghị cân nhắc điều chỉnh cho hợp lý.

Theo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nếu quy định “cứng” về số lượng tổ, số lượng thành viên Tổ bảo vệ an ninh trật tự sẽ không phù hợp với thực tiễn yêu cầu bảo đảm an ninh, trật tự, điều kiện kinh tế xã hội ở từng địa phương; không sát với nhu cầu của từng thôn, tổ dân phố, vì mỗi vùng miền, khu vực có sự khác nhau.

Do đó, dự thảo luật quy định theo hướng “mở” để chính quyền địa phương căn cứ yêu cầu, điều kiện thực tiễn để quyết định số lượng Tổ bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở và số lượng người tham gia hoạt động là phù hợp và bảo đảm tính khả thi.

Ông Tới cũng cho biết nhiều ý kiến đề nghị báo cáo đánh giá kỹ hơn về tổ chức, ngân sách khi thành lập lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở; cho rằng không chỉ dừng lại ở số lượng khoảng 300.000 người như Tờ trình dự án Luật do Chính phủ trình và sẽ tăng kinh phí, ngân sách bảo đảm. Do đó, đề nghị có số liệu cụ thể chứng minh “không làm tăng biên chế”, “không làm tăng ngân sách” so với thực tiễn hiện nay.

Tại phiên họp thứ 25, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã “đề nghị Chính phủ chỉ đạo tính toán đầy đủ, cụ thể (nhân lực, vật lực, tài lực) và đánh giá kỹ lưỡng tác động về biên chế, kinh phí và khả năng đảm bảo để báo cáo Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội” và Chính phủ đã có Báo cáo.

Theo báo cáo của Chính phủ, hiện nay toàn quốc có 298.688 người đang tham gia hoạt động trong lực lượng bảo vệ dân phố, Công an xã bán chuyên trách đang được tiếp tục sử dụng và các chức danh đội trưởng, đội phó đội dân phòng.

Thực hiện quy định hiện hành, các địa phương trong cả nước đang chi trả cho tổ chức, hoạt động, chế độ, chính sách, bảo đảm điều kiện hoạt động cho các lực lượng này khoảng 3.570 tỷ đồng/năm (tính theo mức lương cơ sở mới).

Tuy nhiên, do dự thảo luật quy định mỗi Tổ bảo vệ an ninh trật tự có thể phụ trách một hoặc một số thôn, tổ dân phố, nên tổng số Tổ bảo vệ an ninh trật tự có thể giảm xuống, kéo theo tổng kinh phí bảo đảm cũng sẽ giảm xuống.

Như vậy, với cách dự tính nêu trên thì sẽ không tăng về số lượng người tham gia và không tăng về tổng kinh phí bảo đảm so với thực tiễn hiện nay, ông Tới nói.

Về lâu dài, tổng số lượng thôn, tổ dân phố tiếp tục giảm do sáp nhập nên các địa phương sẽ có điều kiện tập trung bảo đảm chế độ, chính sách tốt hơn nữa cho lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

CÂN NHẮC QUY ĐỊNH ĐỘ TUỔI VỚI LỰC LƯỢNG AN NINH TRẬT TỰ CƠ SỞ

Về tiêu chuẩn tuyển chọn lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, nhiều ý kiến cho rằng quy định tiêu chuẩn tuyển chọn như dự thảo Luật là quá cao. Do đó đề nghị quy định cho phù hợp với thực tiễn, bảo đảm tính khả thi. Đề nghị ưu tiên tuyển chọn các trường hợp là bộ đội, công an xuất ngũ, cựu chiến binh, đảng viên, đoàn thanh niên, đồng bào dân tộc, người trong các tôn giáo, người am hiểu về phong tục, tập quán, nắm vững địa bàn, người có uy tín. Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã chỉ đạo nghiên cứu, tiếp thu phù hợp vào dự thảo Luật.

Nhiều ý kiến đề nghị bổ sung quy định tiêu chuẩn về độ tuổi tối đa; quy định độ tuổi tối đa khi tham gia lực lượng này là không quá 65 tuổi. Ủy ban Thường vụ Quốc hội thấy rằng, theo quy định của dự thảo Luật, một trong những tiêu chuẩn để công dân được tuyển chọn tham gia lực lượng tham gia bảo vệ an ninh trật tự ở cơ sở là bảo đảm tiêu chuẩn về sức khỏe theo quy định.

Tuy nhiên, tiếp thu ý kiến đại biểu, nhằm bảo đảm yêu cầu về sức khỏe, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho bổ sung vào dự thảo Luật theo hướng chỉ quy định về trường hợp cho thôi tham gia lực lượng này ở cơ sở khi không còn bảo đảm về sức khỏe.

Góp ý vấn đề độ tuổi tham gia lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở, đại biểu Nguyễn Hải Dũng, đoàn Nam Định đồng tình với quy định của dự thảo Luật, đó là công dân Việt Nam từ đủ 18 tuổi trở lên, có nguyện vọng tham gia lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở và có đủ sức khỏe theo giấy chứng nhận của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh được thành lập, hoạt động theo quy định của pháp luật. Đại biểu cho rằng những người có sức khỏe, có tinh thần tự nguyện và trách nhiệm với cộng đồng thì nên tham gia lực lượng bảo vệ an ninh, trật tự ở cơ sở.

Tuy nhiên, theo đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa, đoàn Đồng Tháp, dự thảo chỉ quy định tiêu chuẩn người tham gia về sức khỏe, trong khi đó, lực lượng này như “cánh tay nối dài” của công an cấp xã, hỗ trợ rất nhiều nhiệm vụ, rất quan trọng. Do đó, nên quy định giới hạn tuổi.

Đại biểu đoàn Đồng Tháp đưa ví dụ: Bí thư thôn, trưởng thôn, trưởng làng lớn tuổi là hợp lý, cần uy tín, bao nhiêu tuổi cũng được nhưng với lực lượng tham gia bảo vệ an ninh, trật tự cơ sở mà không quy định tuổi đời là không hợp lý.

Cùng quan điểm, đại biểu Lê Thị Thanh Lam, đoàn Hậu Giang đề nghị, ban soạn thảo cần nghiên cứu, quy định về độ tuổi tối đa, vì hiện nay có nhiều tội phạm liều lĩnh, manh động, chống người thi hành công vụ, dễ gây thương tích cho người tham gia thực hiện nhiệm vụ. Người lớn tuổi có thể thiếu nhanh nhẹn, khó hoàn thành nhiệm vụ bảo vệ an ninh.