TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
Không có thêm phương án về tên nước
Đa số ý kiến đề nghị tiếp tục quy định tên nước là Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam
Chiều 20/5, Quốc hội đã nghe Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 báo cáo việc giải trình tiếp thu, chỉnh lý trên cơ sở ý kiến nhân dân.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý cho biết, với tên nước có hai loại ý kiến.
Bên cạnh đa số ý kiến đề nghị tiếp tục quy định tên nước là Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, loại ý kiến thứ hai đề nghị lấy lại tên gọi Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Ngoài ra, cũng có ý kiến đề nghị một số tên gọi khác.
Theo các ý kiến đề nghị giữ nguyên tên nước hiện nay, thì tên gọi này ra đời trong bối cảnh nước ta vừa hoàn thành cuộc cách mạng dân tộc dân chủ, thống nhất đất nước, cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội, khẳng định rõ con đường, mục tiêu xây dựng chế độ xã hội chủ nghĩa của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta.
Tên gọi này đã được sử dụng ổn định từ tháng 7/1976 đến nay, đã được chính thức ghi nhận trong Hiến pháp năm 1980 và Hiến pháp năm 1992. Hơn nữa, việc thay đổi tên nước trong thời điểm hiện nay sẽ dẫn đến những hệ quả không có lợi, thậm chí có thể bị xuyên tạc là Việt Nam đang xa rời mục tiêu, con đường lên chủ nghĩa xã hội và làm phát sinh nhiều thủ tục hành chính, gây tốn kém, phức tạp.
Theo quan điểm của các ý kiến đề nghị lấy lại tên gọi Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, tên gọi này gắn liền với sự ra đời của chính thể cộng hòa đầu tiên ở nước ta, là thành quả của cuộc cách mạng giành độc lập tháng Tám năm 1945. Tên gọi này đã được chính thức ghi nhận trong bản tuyên ngôn độc lập do Chủ tịch Hồ Chí Minh tuyên đọc ngày 2/9/1945 và tiếp tục được khẳng định trong Hiến pháp năm 1946, Hiến pháp năm 1959, thể hiện rõ thể chế chính trị của nước ta là cộng hòa, bản chất của Nhà nước ta là nhà nước dân chủ.
Dòng ý kiến này cũng cho rằng, việc lựa chọn tên nước là Việt Nam Dân chủ Cộng hòa không làm ảnh hưởng đến mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội của nước ta, vì lời nói đầu cũng như các quy định khác của dự thảo đều khẳng định con đường quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
Theo Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992, cả hai tên nước đều thể hiện rõ chính thể của nước ta là cộng hòa, bản chất của Nhà nước ta là nhà nước dân chủ.
Tuy nhiên, việc giữ nguyên tên nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam là nhằm tiếp tục khẳng định mục tiêu, con đường xây dựng và phát triển đất nước lên chủ nghĩa xã hội, bảo đảm tính ổn định, tránh việc phải thay đổi về quốc huy, con dấu, quốc hiệu trên các văn bản giấy tờ.
Hơn nữa, trải qua 37 năm, tên gọi này đã trở nên quen thuộc đối với nhân dân và bạn bè quốc tế, ông Lý nhấn mạnh.
Cũng theo giải thích của Ủy ban, việc giữ điều 4 quy định về vai trò lãnh đạo của Đảng là cần thiết, vì quy định này là kế thừa quy định tại điều 4 của Hiến pháp hiện hành, khẳng định tính lịch sử, tính tất yếu khách quan sự lãnh đạo của Đảng đối với quá trình cách mạng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của nước ta.
Ủy ban cho biết, dự thảo đã bổ sung quy định về bản chất của Đảng theo tinh thần mới của Cương lĩnh, đó là: “Đảng Cộng sản Việt Nam là đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam, đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động và của cả dân tộc, lấy chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng”. Chính do bản chất và nền tảng tư tưởng của Đảng như vậy nên nhân dân ta mới thừa nhận vai trò lãnh đạo Nhà nước và xã hội của Đảng và ghi nhận vào Hiến pháp - đạo luật cơ bản của Nhà nước.
Nhiều nội dung khác tại dự thảo sửa đổi Hiến pháp cũng được chỉnh sửa sau khi tiếp thu ý kiến nhân dân.
Như, điều 70 đã được thể hiện lại: “Lực lượng vũ trang nhân dân tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và nhân dân, có nhiệm vụ bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, an ninh quốc gia và trật tự, an toàn xã hội; bảo vệ nhân dân, Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa, cùng toàn dân xây dựng đất nước và thực hiện nghĩa vụ quốc tế”.
Liên quan đến việc trưng cầu ý dân về Hiến pháp, có nhiều ý kiến đề nghị Hiến pháp phải được trưng cầu ý dân (hoặc phúc quyết) sau khi được Quốc hội thông qua. Bởi vì, Hiến pháp là đạo luật gốc, đạo luật cơ bản, thể hiện chủ quyền của nhân dân, ý chí, nguyện vọng của nhân dân nên phải do nhân dân quyết định.
Việc nhân dân quyết định Hiến pháp thông qua trưng cầu ý dân nhằm khẳng định quyền cao nhất của nhân dân là chủ thể của Hiến pháp, tạo nền tảng vững chắc cho hiệu lực của Hiến pháp, nâng cao ý thức và quyền làm chủ của nhân dân trong việc tôn trọng và thi hành Hiến pháp.
Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp lập luận, thực tiễn lập hiến ở Việt Nam cho thấy, nhân dân tham gia vào tất cả các công đoạn của quy trình, từ việc tổng kết thi hành Hiến pháp đến việc xây dựng và tham gia ý kiến vào dự thảo sửa đổi Hiến pháp trình Quốc hội thông qua. Do đó, về thực chất, dự thảo sửa đổi Hiến pháp trước khi trình Quốc hội thông qua đã thể hiện ý chí và trí tuệ của nhân dân. Vì vậy, quy định Quốc hội thông qua Hiến pháp không trái với nguyên tắc quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân.
Mặt khác, trưng cầu ý dân về Hiến pháp là việc hệ trọng nên cần phải được cân nhắc một cách toàn diện, phù hợp với tình hình, đặc điểm của từng giai đoạn phát triển của nước ta. Do đó, để kết hợp giữa thẩm quyền của Quốc hội và quyền của nhân dân trong việc xây dựng Hiến pháp, đề nghị quy định “việc trưng cầu ý dân về Hiến pháp do Quốc hội quyết định”.
Trước đó, tại cuộc họp báo công bố chương trình kỳ họp thứ 5 chiều 17/5, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc cho biết, cơ bản giữ bố cục như dự thảo đã công bố, song qua tiếp thu dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 đã được tiếp thu, chỉnh lý cả về nội dung và kỹ thuật lập hiến.
VnEconomy xin mời độc giả xem toàn văn dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 đã được tiếp thu, chỉnh lý.
Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật Phan Trung Lý cho biết, với tên nước có hai loại ý kiến.
Bên cạnh đa số ý kiến đề nghị tiếp tục quy định tên nước là Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam, loại ý kiến thứ hai đề nghị lấy lại tên gọi Việt Nam Dân chủ Cộng hòa.
Ngoài ra, cũng có ý kiến đề nghị một số tên gọi khác.
Theo các ý kiến đề nghị giữ nguyên tên nước hiện nay, thì tên gọi này ra đời trong bối cảnh nước ta vừa hoàn thành cuộc cách mạng dân tộc dân chủ, thống nhất đất nước, cả nước đi lên chủ nghĩa xã hội, khẳng định rõ con đường, mục tiêu xây dựng chế độ xã hội chủ nghĩa của Đảng, Nhà nước và nhân dân ta.
Tên gọi này đã được sử dụng ổn định từ tháng 7/1976 đến nay, đã được chính thức ghi nhận trong Hiến pháp năm 1980 và Hiến pháp năm 1992. Hơn nữa, việc thay đổi tên nước trong thời điểm hiện nay sẽ dẫn đến những hệ quả không có lợi, thậm chí có thể bị xuyên tạc là Việt Nam đang xa rời mục tiêu, con đường lên chủ nghĩa xã hội và làm phát sinh nhiều thủ tục hành chính, gây tốn kém, phức tạp.
Theo quan điểm của các ý kiến đề nghị lấy lại tên gọi Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, tên gọi này gắn liền với sự ra đời của chính thể cộng hòa đầu tiên ở nước ta, là thành quả của cuộc cách mạng giành độc lập tháng Tám năm 1945. Tên gọi này đã được chính thức ghi nhận trong bản tuyên ngôn độc lập do Chủ tịch Hồ Chí Minh tuyên đọc ngày 2/9/1945 và tiếp tục được khẳng định trong Hiến pháp năm 1946, Hiến pháp năm 1959, thể hiện rõ thể chế chính trị của nước ta là cộng hòa, bản chất của Nhà nước ta là nhà nước dân chủ.
Dòng ý kiến này cũng cho rằng, việc lựa chọn tên nước là Việt Nam Dân chủ Cộng hòa không làm ảnh hưởng đến mục tiêu xây dựng chủ nghĩa xã hội của nước ta, vì lời nói đầu cũng như các quy định khác của dự thảo đều khẳng định con đường quá độ lên chủ nghĩa xã hội.
Theo Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp 1992, cả hai tên nước đều thể hiện rõ chính thể của nước ta là cộng hòa, bản chất của Nhà nước ta là nhà nước dân chủ.
Tuy nhiên, việc giữ nguyên tên nước Cộng hòa Xã hội Chủ nghĩa Việt Nam là nhằm tiếp tục khẳng định mục tiêu, con đường xây dựng và phát triển đất nước lên chủ nghĩa xã hội, bảo đảm tính ổn định, tránh việc phải thay đổi về quốc huy, con dấu, quốc hiệu trên các văn bản giấy tờ.
Hơn nữa, trải qua 37 năm, tên gọi này đã trở nên quen thuộc đối với nhân dân và bạn bè quốc tế, ông Lý nhấn mạnh.
Cũng theo giải thích của Ủy ban, việc giữ điều 4 quy định về vai trò lãnh đạo của Đảng là cần thiết, vì quy định này là kế thừa quy định tại điều 4 của Hiến pháp hiện hành, khẳng định tính lịch sử, tính tất yếu khách quan sự lãnh đạo của Đảng đối với quá trình cách mạng, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc của nước ta.
Ủy ban cho biết, dự thảo đã bổ sung quy định về bản chất của Đảng theo tinh thần mới của Cương lĩnh, đó là: “Đảng Cộng sản Việt Nam là đội tiên phong của giai cấp công nhân, đồng thời là đội tiên phong của nhân dân lao động và của dân tộc Việt Nam, đại biểu trung thành lợi ích của giai cấp công nhân, của nhân dân lao động và của cả dân tộc, lấy chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh làm nền tảng tư tưởng”. Chính do bản chất và nền tảng tư tưởng của Đảng như vậy nên nhân dân ta mới thừa nhận vai trò lãnh đạo Nhà nước và xã hội của Đảng và ghi nhận vào Hiến pháp - đạo luật cơ bản của Nhà nước.
Nhiều nội dung khác tại dự thảo sửa đổi Hiến pháp cũng được chỉnh sửa sau khi tiếp thu ý kiến nhân dân.
Như, điều 70 đã được thể hiện lại: “Lực lượng vũ trang nhân dân tuyệt đối trung thành với Tổ quốc, với Đảng, Nhà nước và nhân dân, có nhiệm vụ bảo vệ độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, an ninh quốc gia và trật tự, an toàn xã hội; bảo vệ nhân dân, Đảng, Nhà nước và chế độ xã hội chủ nghĩa, cùng toàn dân xây dựng đất nước và thực hiện nghĩa vụ quốc tế”.
Liên quan đến việc trưng cầu ý dân về Hiến pháp, có nhiều ý kiến đề nghị Hiến pháp phải được trưng cầu ý dân (hoặc phúc quyết) sau khi được Quốc hội thông qua. Bởi vì, Hiến pháp là đạo luật gốc, đạo luật cơ bản, thể hiện chủ quyền của nhân dân, ý chí, nguyện vọng của nhân dân nên phải do nhân dân quyết định.
Việc nhân dân quyết định Hiến pháp thông qua trưng cầu ý dân nhằm khẳng định quyền cao nhất của nhân dân là chủ thể của Hiến pháp, tạo nền tảng vững chắc cho hiệu lực của Hiến pháp, nâng cao ý thức và quyền làm chủ của nhân dân trong việc tôn trọng và thi hành Hiến pháp.
Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp lập luận, thực tiễn lập hiến ở Việt Nam cho thấy, nhân dân tham gia vào tất cả các công đoạn của quy trình, từ việc tổng kết thi hành Hiến pháp đến việc xây dựng và tham gia ý kiến vào dự thảo sửa đổi Hiến pháp trình Quốc hội thông qua. Do đó, về thực chất, dự thảo sửa đổi Hiến pháp trước khi trình Quốc hội thông qua đã thể hiện ý chí và trí tuệ của nhân dân. Vì vậy, quy định Quốc hội thông qua Hiến pháp không trái với nguyên tắc quyền lực nhà nước thuộc về nhân dân.
Mặt khác, trưng cầu ý dân về Hiến pháp là việc hệ trọng nên cần phải được cân nhắc một cách toàn diện, phù hợp với tình hình, đặc điểm của từng giai đoạn phát triển của nước ta. Do đó, để kết hợp giữa thẩm quyền của Quốc hội và quyền của nhân dân trong việc xây dựng Hiến pháp, đề nghị quy định “việc trưng cầu ý dân về Hiến pháp do Quốc hội quyết định”.
Trước đó, tại cuộc họp báo công bố chương trình kỳ họp thứ 5 chiều 17/5, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Nguyễn Hạnh Phúc cho biết, cơ bản giữ bố cục như dự thảo đã công bố, song qua tiếp thu dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 đã được tiếp thu, chỉnh lý cả về nội dung và kỹ thuật lập hiến.
VnEconomy xin mời độc giả xem toàn văn dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992 đã được tiếp thu, chỉnh lý.
