Thông tin được ông Nguyễn Đức Lê, Phó Cục trưởng Cục nghiệp vụ, Tổng cục Quản lý thị trường (Bộ Công thương), nhấn mạnh tại Đối thoại chuyên đề: "Vòng xoáy lạm phát: Kiểm soát chi phí đẩy" do Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy tổ chức sáng 4/4.

Từ cuối tháng 2 đến nay, giá nhiều loại hàng hóa, nguyên nhiên vật liệu  có xu hướng tăng cao, chưa kể xuất hiện tình trạng đầu cơ, tăng giá bất hợp lý, nhất là đối với hàng hóa thiết yếu, vật tư y tế phòng, chống dịch đã ảnh hưởng rất lớn đến sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp và đời sống người dân.

Theo ông Nguyễn Đức Lê, ngay từ đầu năm 2022, Bộ Công thương đã yêu cầu lực lượng quản lý thị trường tăng cường kiểm tra giám sát thị trường, nhằm phát hiện, ngăn chặn kịp thời các tổ chức, cá nhân lợi dụng tình hình dịch bệnh, bất ổn chính trị trên thế giới để đầu cơ, găm hàng, tăng giá bán bất hợp lý các loại hàng hóa.

Riêng với mặt hàng xăng dầu, lực lượng quản lý thị trường đã tăng cường giám sát khoảng 16.800 cây xăng, qua đó kịp thời phát hiện các cây xăng có hiện tượng đóng cửa không bán hàng, bán hàng không đúng thời gian đăng ký, thậm chí bán xăng dầu kém chất lượng.

Ngoài xăng dầu, thời gian qua, quản lý thị trường cũng tăng cường kiểm tra các loại hàng hóa thiết yếu khác, như mặt hàng phục vụ sản xuất kinh doanh tại các địa phương; phối hợp với Tổng cục Hải quan (Bộ Tài chính) trong việc xác định nguyên nhiên liệu đầu vào, nguồn gốc xuất xứ của hàng hóa khi xuất sang các nước có hiệp định thương mại tự do thế hệ mới với Việt Nam.

Theo ông Lê, trước tâm lý lo ngại của người dân về việc giá cả đang tăng lên rất nhiều, lực lượng quản lý thị trường tiếp tục phối hợp với các cơ quan của Bộ Tài chính trong xác định giá, đẩy mạnh kiểm tra việc bán hàng có niêm yết giá. “Khi việc niêm yết giá và bán đúng giá được công khai tại các điểm kinh doanh sẽ giúp người dân cảm nhận rõ ràng hơn giá cả có tăng hay không, qua đó thấy được chính sách của Nhà nước vẫn đang kiềm chế được lạm phát”, ông Lê thông tin.

Từ thực tiễn quá trình kiểm tra, nhất là trong lĩnh vực kinh doanh xăng dầu, Tổng cục quản lý thị trường cho biết ngoài vi phạm về điều kiện kinh doanh như phòng chống cháy nổ, kiểm định cây xăng thì các hành vi vi phạm chủ yếu thời gian qua xảy ra là các cửa hàng thường lợi dụng giờ cao điểm khi quản lý thị trường lỏng lẻo để bơm chồng số, không niêm yết giá bán.

“Một số nơi tự ý điều chỉnh giá, treo biển không bán dù vẫn có hàng, cố tình găm lại để đợi giá cả lên mới bán ra, thậm chí che bảng, thông báo cột bơm hỏng, tìm mọi cách để không bán hàng trong những thời điểm Chính phủ đang điều chỉnh giá.  Ngoài ra, một số đối tượng còn tìm các sản phẩm xăng dầu kém chất lượng để bán ra nhằm thu lời bất chính. Từ đầu năm đến nay, chúng tôi đã kiểm tra phát hiện trên 150 vụ vi phạm, đã xử lý khoảng 50 vụ với số tiền hơn 2,5 tỷ đồng”, đại diện Tổng cục Quản lý thị trường cho biết.

Mặc dù vậy, tính đến cuối tháng 3, theo báo cáo sơ bộ của các đơn vị quản lý thị trường tại địa phương, nhìn chung tình hình kinh doanh xăng dầu cơ bản ổn định trở lại. “Chúng tôi cũng nhận thấy các hiện tượng thiếu xăng dầu, đóng cửa không bán hàng trong giờ quy định, hay các cửa hàng trước đây vi phạm về điều kiện kinh doanh xăng dầu nay đã giảm, hoạt động dần đi vào ổn định”, ông Lê đánh giá.

Tuy nhiên, để kiểm soát lạm phát, bình ổn thị trường, cần sự tham gia của rất nhiều cơ quan, hiệp hội, doanh nghiệp. Còn ở góc độ của đơn vị quản lý thị trường, để ngăn chặn các hành vi “té nước theo mưa”, trong thời gian tới, quản lý thị trường sẽ tiếp tục tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra, nhất là trong lĩnh vực giá.

Mục tiêu để tất cả nơi sản xuất kinh doanh được niêm yết giá và bán đúng giá niêm yết. “Cần loại trừ những tổ chức, cá nhân lợi dụng tình hình dịch bệnh và các chuỗi cung ứng đang bị đứt gãy để đầu cơ, găm hàng, tích trữ, tăng giá bán, dẫn đến khủng hoảng cho người dân, nhất là trong thời gian dịch bệnh vừa qua trang thiết bị y tế bị đẩy giá lên quá mức phi lý”, ông Lê nhấn mạnh.

Yếu tố quan trọng nữa là ý thức của người tiêu dùng trong vấn đề đối phó với giá cả cũng như tình hình lạm phát trong nước cần có sự chuyển biến mạnh hơn, theo ông Lê người dân nên lựa chọn những sản phẩm phù hợp, sẵn có thay vì phải nhập khẩu hoặc đang khan hiếm do nguồn cung bị đứt gãy…

Một số giải pháp khác cũng được tính đến là đa dạng hóa nguồn cung nhằm đảm bảo nguyên vật liệu cho các đơn vị sản xuất; nắm bắt kịp thời tình hình thị trường để xây dựng chính sách quản lý điều hành về giá tham mưu cho Chính phủ, từ đó có những định hướng tốt nhất. Bên cạnh đó, cần đẩy mạnh tuyên truyền cho người dân các thông tin chính xác, đầy đủ, kịp thời về chính sách của Nhà nước trong việc bình ổn thị trường, kiềm chế lạm phát.

“Bất cứ lĩnh vực nào người tiêu dùng nghi ngờ về chất lượng, hoặc không đúng thực tế đều có thể phản ánh lên cơ quan chức năng. Các đội quản lý thị trường được đóng tại các quận, huyện, chúng tôi cũng có các đường dây nóng, người dân có thể gọi điện và phản ánh kịp thời. Khi nhận được thông báo chúng tôi sẽ tiến hành xác minh, nếu đúng vi phạm sẽ lập tức xử lý nghiêm theo quy định”, đại diện Tổng cục Quản lý thị trường khẳng định.