Nhiều sai phạm tại dự án BOT cầu Phú Mỹ

Dự án xây dựng cầu Phú Mỹ được đầu tư theo hình thức hợp đồng BOT do Công ty cổ phần Đầu tư xây dựng Phú Mỹ là nhà đầu tư với tổng mức đầu tư 2.077 tỷ đồng, nguồn vốn chủ sở hữu là 23,6%, nguồn vốn vay ngân hàng nước ngoài và ngân hàng trong nước là 76,4%.

Dự án được đầu tư với quy mô công trình giao thông cấp 1, mô hình đầu tư dây văng chiều dài cầu chính là 2.034 m, chiều rộng là 27,5 m, thời gian xây dựng từ tháng 2/2007 đến tháng 8/2009. Thời gian thu phí hoàn vốn là 26 năm.

Kết quả Thanh tra Chính phủ mới công bố cho thấy, về công tác chuẩn bị đầu tư, UBND thành phố Hồ Chí Minh không kiến nghị với Bộ Kế hoạch và Đầu tư để trình Thủ tướng Chính phủ công bố danh mục Dự án xây dựng cầu Phú Mỹ để kêu gọi đầu tư là vi phạm khoản 3 Thông tư số 12/1997/TT-KH, Điều 3 Nghị định số 77 -CP của Chính phủ về ban hành Quy chế đầu tư theo hình thức Hợp đồng xây dựng - kinh doanh - chuyển giao (BOT) áp dụng cho đầu tư trong nước.

Theo quy định, để đầu tư thực hiện dự án theo hình thức BOT thì nhà đầu tư phải gửi hồ sơ đến cơ quan nhà nước để xem xét năng lực tài chính, khả năng huy động vốn.

Tuy nhiên nhà đầu tư gửi hồ sơ đề xuất còn thiếu một số nội dung phương án huy động vốn, chưa đủ giấy tờ cam kết của ngân hàng hoặc nhà cấp vốn khác để thực hiện dự án. Cơ quan nhà nước có thẩm quyền là UBND TPHCM đã thiếu trách nhiệm xem xét tính đầy đủ của hồ sơ về khả năng huy động nguồn vốn là vi phạm quy định của Chính phủ.

Theo quy định về quản lý đầu tư và xây dựng, khi phê duyệt điều chỉnh dự án, điều chỉnh tổng mức đầu tư phải lập hồ sơ và có báo cáo thẩm định. Tuy nhiên, UBND TPHCM không lập hồ sơ và có báo cáo thẩm định nhưng đã phê duyệt điều chỉnh dự án 2 lần, điều chỉnh tổng mức đầu tư 1 lần từ trên 1.806 tỷ đồng lên 2.077 tỷ đồng vi phạm Nghị định 16/2005.

Về tiến độ dự án, hợp đồng BOT quy định thời điểm khởi công xây dựng công trình là tháng 12/2005 nhưng đến tháng 2/2007 mới bắt đầu; thời điểm bắt đầu thu phí hoàn vốn là tháng 1/2009 nhưng đến tháng 4/2010 mới bắt đầu thu phí hoàn vốn.

Thanh tra Chính phủ khẳng định, việc chậm trễ khởi công xây dựng công trình thuộc trách nhiệm của Bộ Giao thông Vận tải khi thực hiện công tác thẩm định và trách nhiệm của UBND Tp.HCM trong phê duyệt thiết kế kỹ thuật, bàn giao mặt bằng, bảo lãnh vay vốn nước ngoài.

Việc công trình chậm khởi công, không thực hiện đúng hợp đồng đã ký kết với nhà thầu thi công nên nhà thầu thi công đã phạt chủ đầu tư với số tiền trên 60 tỷ đồng. Số tiền nhà đầu tư bị phạt đã được UBND Tp.HCM phê duyệt vào chi phí công trình.

Về công tác quyết toán, theo Thanh tra Chính phủ, dự án hoàn thành bàn giao đưa vào sử dụng từ tháng 8/2009 nhưng đến tháng 11/2012, Công ty Cổ phần Đầu tư xây dựng Phú Mỹ mới có văn bản về việc trình phê duyệt chi phí đầu tư xây dựng Dự án BOT Phú Mỹ. Đến ngày 18/2/2014 UBND Tp.HCM có văn bản phê duyệt kết quả kiểm toán chi phí đầu tư, trong đó giá trị đầu tư được phê duyệt trên 2.914 tỷ đồng. Theo quy định thì trong vòng 6 tháng từ khi hoàn thành công trình nhà đầu tư phải lập hồ sơ quyết toán dự án. 

Thanh tra Chính phủ khẳng định, quá trình thực hiện UBND Tp.HCM không chấp hành đúng về trình tự và thủ tục đầu tư, chưa thẩm định và phê duyệt điều chỉnh dự án nhưng đã phê duyệt kết quả kiểm toán chi phí đầu tư, vi phạm Nghị định 12/2009.

Liên quan đến dự án xây dựng đường kết nối vào cầu Phú Mỹ thực hiện theo hình thức BT (xây dựng- chuyển giao) với tổng mức đầu tư 1.440 tỷ đồng, Thanh tra Chính phủ phát hiện UBND Tp.HCM không tổ chức đấu thầu rộng rãi trong nước và quốc tế mà chấp thuận giao Công ty Cổ phần BOT Phú Mỹ đầu tư là vi phạm quy định.

Quá trình thực hiện, nhà đầu tư Công ty Cổ phần BOT Phú Mỹ  cũng không đấu thầu lựa chọn nhà thầu xây lắp mà chỉ định nhà thầu là vi phạm quy định của Luật đấu thầu.

Theo quy định của hợp đồng BT, đơn vị thực hiện xây lắp phải có trách nhiệm bảo hành công trình đúng quy định. Tuy nhiên, do Công ty TNHH Xây dựng How Yu (Việt Nam) là đơn vị xây lắp đã hoàn thành công trình nhưng không thực hiện trách nhiệm bảo hành, Công ty Cổ phần đầu tư xây dựng Phú Mỹ phải thuê đơn vị khác thực hiện và đề nghị quyết toán với số tiền trên 41,6 tỷ đồng.

Số tiền đề nghị quyết toán này, Công ty Cổ phần đầu tư xây dựng Phú Mỹ phải có trách nhiệm đòi Công ty TNHH Xây dựng How Yu để trả cho đơn vị bảo hành công trình mà không được đề nghị đưa vào quyết toán làm tăng chi phí dự án không đúng quy định.

Cơ quan thanh tra cũng phát hiện chi phí quản lý dự án được Công ty Cổ phần đầu tư xây dựng Phú Mỹ đề nghị quyết toán vượt quy định trên 61,7 tỷ đồng.

“Hợp đồng BT được ký kết quy định lợi nhuận nhà đầu tư được trả bằng quỹ đất để xây dựng dự án. Tuy nhiên, do không giao quỹ đất cho nhà đầu tư thực hiện dự án và cũng không có quy định cụ thể giá trị lợi nhuận nhà đầu tư được hưởng nên nhà đầu tư đề nghị quyết toán giá trị lợi nhuận trên 383,6 tỷ đồng vào hồ sơ quyết toán là không có cơ sở”, Thanh tra Chính phủ nhấn mạnh.