Sáng 17/7, Chính phủ đã trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội chính sách thu ngân sách đối với phần lợi nhuận bất thường có được của nhà thầu dầu khí do giá dầu thô biến động tăng.

Theo tờ trình, với quy định hiện nay thì trong trường hợp giá dầu thô trên thế giới tăng bất thường, nhà thầu dầu khí sẽ được hưởng khoản chênh lệch lớn (về giá) mà không do công sức tạo ra. Vì thực tế các hợp đồng dầu khí đã ký kết trước đây đều quy định cụ thể về thuế suất của các loại thuế phải nộp thấp hơn quy định hiện hành. Ngoài ra, nhà thầu không phải thực hiện bất kỳ khoản nộp nào khác cho Nhà nước.

Để có thể chủ động điều hành ngân sách, tạo điều kiện cho các doanh nghiệp chủ động xây dựng phương án kinh doanh và phù hợp với thông lệ quốc tế, Chính phủ cho rằng việc ban hành chính sách thu để điều tiết một phần lợi nhuận bất thường của nhà thầu dầu khí khi giá dầu thô tăng cao là cần thiết.

Và theo Chính phủ, cơ chế phù hợp nhất là ban  hành văn bản quy định khoản phụ thu đối với dầu thô (không phân biệt trong nước hay xuất khẩu), thực hiện đồng bộ với chính sách thuế xuất khẩu hiện tại (áp dụng một mức thuế suất cụ thể).

Chính sách này chỉ áp dụng  đối với các dự án, hợp đồng được phê duyệt mới kể từ ngày quy định về phụ thu có hiệu lực, chỉ thực hiện điều tiết đối với phần lợi nhuận bất thường của nhà thầu dầu khí tính trên sản lượng dầu lãi của nhà thầu được chia trong quý (sau khi đã nộp hết nghĩa vụ với ngân sách Nhà nước và thu hồi chi phí).

Mức phụ thu được xây dựng căn cứ vào chính sách thu hiện hành, đề xuất của các nhà thầu dầu khí, thông lệ quốc tế và yêu cầu điều tiết. Cụ thể, tỷ lệ điều tiết phần lợi nhuận bất thường áp dụng theo mức 50%, áp dụng mức điều chỉnh đối với giá cơ sở của năm tương ứng là 20%.

Theo đó, nếu giá bán dầu thô trung bình của quý thực tế biến động tăng cao hơn giá cơ sở của năm tương ứng trên 20% thì áp dụng cơ chế tính phụ thu với phần lợi nhuận bất thường vượt quá 20% giá cơ sở.

"Ưu điểm của chính sách này là đảm bảo tính công bằng giữa dầu thô xuất khẩu và dầu thô tiêu dùng trong nước. Khi giá thị trường tăng cao đột biến vẫn thu được lợi nhuận bất thường của nhà đầu tư, không phân biệt xuất khẩu hay tiêu thụ nội địa", Bộ trưởng Bộ Tài chính Vũ Văn Ninh trình bày.

Tại báo cáo thẩm tra, Ủy ban Tài chính - Ngân sách của Quốc hội cho rằng việc ban hành chính sách phụ thu như Chính phủ trình là cần thiết, phù hợp với thông lệ quốc tế. Tuy nhiên, nhiều ý kiến chưa đồng tình với việc xác định tỷ lệ điều tiết và mức biến động tăng giá và đề nghị tăng mức điều tiết lên 70%.

Đồng tình với tờ trình của Chính phủ, Phó chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Kiên cho rằng có cơ sở pháp lý để ban hành chính sách phụ thu. Tuy nhiên, số thu bất thường này phải báo cáo với Quốc hội  khi trình dự toán ngân sách Nhà nước hàng năm, ông lưu ý.