Chi tiêu quốc phòng toàn cầu tăng 3,7% trong năm 2022, đạt mức cao nhất mọi thời đại 2,24 nghìn tỷ USD...
Một cuộc tập bắn của binh sỹ Phần Lan ở Hensilki, hôm 7/3/2023 - Ảnh: Getty/Bloomberg.
Chi tiêu quân sự toàn cầu tăng lên mức kỷ lục trong năm ngoái, chủ yếu do sự đảo ngược chính sách ở châu Âu - nơi các chính phủ chuyển sang tăng cường năng lực quốc phòng nhiều chưa từng thấy kể từ sau chiến tranh lạnh, do lo ngại về cuộc chiến tranh giữa Nga và Ukraine.
Một báo cáo từ Viện nghiên cứu Hoà bình Quốc tế (SIPRI) có trụ sở ở Stockholm, Thuỵ Điển ngày 24/4 cho thấy chi tiêu quốc phòng toàn cầu tăng 3,7% trong năm 2022, đạt mức cao nhất mọi thời đại 2,24 nghìn tỷ USD. Khoảng một nửa lượng tăng thêm toàn cầu đến từ tăng trưởng ngân sách quân sự của Ukraine - theo dữ liệu từ quốc gia Đông Âu này và không bao gồm các khoản viện trợ nước ngoài.
Các nước châu Âu đồng loạt tăng ngân sách quốc phòng sau khi chiến tranh Nga-Ukraine nổ ra và dự kiến sẽ tiếp tục tăng trong bối cảnh căng thẳng còn chưa lắng dịu.
Chi quân sự của toàn châu Âu tăng 13% trong năm ngoái, dẫn đầu là mức tăng của Ukraine và Nga. Trong đó, ngân sách quốc phòng của Ukraine tăng 640% - con số tăng trưởng trong một năm lớn chưa từng thấy theo ghi nhập của SIPRI kể từ năm 1949 - và của Nga tăng 9,2%.
“Một số chính phủ châu Âu có kế hoạch tăng chi tiêu quốc phòng trong nhiều năm. Bởi vậy, ngân sách quân sự ở các nước Trung và Tây Âu sẽ còn tăng trong những năm sắp tới”, nhà nghiên cứu cấp cao Diego Lopes da Silva của SIPRI nói với hãng tin Reuters.
Cũng theo SIPRI, viện trợ quân sự mà Mỹ dành cho Ukraine chiếm 2,3% tổng chi tiêu quân sự của Mỹ trong năm 2022.
Cùng với đó, căng thẳng địa chính trị ở Đông Á là lý do khiến chi tiêu cho quân sự ở khu vực này gia tăng.
Nhiều quốc gia tăng mạnh chi tiêu cho quân sự trong năm 2022. Ukraine không có trong biểu đồ này. Theo SIPRI, chi tiêu quân sự của Ukraine tăng 640%, chưa tính đến viện trợ tài chính và vật tư từ các quốc gia khác - Nguồn: SIPRI/Bloomberg.
“Sự tăng trưởng tiếp diễn của chi tiêu quân sự toàn cầu trong những năm gần đây là một dấu hiệu cho thấy chúng ta đang sống trong một thế giới ngày càng có nhiều sự bấp bênh hơn”, nhà nghiên cứu cấp cao Nan Tian của SIPRI nhận định trong một tuyên bố. “Các quốc gia đang củng cố sức mạnh quân sự để ứng phó với một môi trường an ninh suy giảm mà họ cho là sẽ không được cải thiện trong tương lai gần”.
Một dấu hiệu khác cho thấy thế giới đang rơi vào trạng thái có những điểm tương đồng với thời chiến tranh lạnh là chi tiêu quân sự ở các nước Trung và Tây Âu đã lần đầu tiên vượt qua ngưỡng của năm 1989.
Phần Lan và Thuỵ Điển là hai trong số những quốc gia có chi tiêu quân sự tăng mạnh nhất. Phần Lan đã mua 35 chiến đấu cơ F-35, dẫn tới chi quốc phòng tăng 36%. Phần Lan là một nước láng giềng của Nga và mới gia nhập Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) vào tháng 4 này với tư cách thành viên thứ 31. Về phần mình, Thuỵ Điển đang chờ gia nhập liên minh quân sự này.
Trong khi đó, ngân sách quốc phòng tại các nước thành viên cũ của NATO chỉ tăng 0,9% trong năm 2022 so với năm 2021, do chi tiêu quân sự giảm ở các nước gồm Italy, Thổ Nhĩ Kỳ và Hy Lạp.
Tại khu vực Trung Đông, Saudi Arabia tăng ngân sách quốc phòng khoảng 165 và trở thành nước có ngân sách quốc phòng lớn thứ 5 trên toàn cầu. Qatar đã mở rộng lực lượng vũ trang và tăng cường kho vũ khí, đưa chi tiêu quân sự tăng 27%.
Mỹ vẫn là nước chi “khủng” nhất cho quốc phòng trên toàn cầu, bỏ xa các quốc gia khác. Trong top 10 quốc gia mua nhiều vũ khí nhất trong năm 2022, Mỹ là nước có ngân sách quốc phòng lớn vượt trội - theo SIPRI.
Việc Nga sáp nhập bán đảo Crimea vào năm 2014 đã đặt dấu chấm hết cho một giai đoạn ngắn ngủi mà ngân sách quốc phòng toàn cầu giảm. Đến nay, chi tiêu quân sự của thế giới đã tăng 8 năm liên tiếp.
Mỹ và đồng minh cân nhắc cấm xuất khẩu hàng hóa sang Nga
08:26, 22/04/2023
Tranh thủ dầu Nga đang rẻ, các nước vùng Vịnh… mua về dùng
17:07, 18/04/2023
Chiêm ngưỡng màn trình diễn của đội bay tiêm kích chuẩn bị cho Triển lãm Quốc phòng quốc tế
14:35, 23/11/2022
Đọc thêm
Sức mạnh hộ chiếu của các nền kinh tế lớn năm 2025
Xếp hạng sức mạnh hộ chiếu của các nền kinh tế lớn dựa trên số lượng điểm đến miễn thị thực...
Ảnh hưởng của lợi suất trái phiếu tăng đến nền kinh tế
Việc lợi suất trái phiếu chính phủ tăng cao trong tuần vừa rồi - đồng nghĩa các chính phủ phải đi vay với lãi suất cao hơn - đã làm dấy lên mối lo ngại về sự bền vững của nợ công trên toàn cầu. Ngoài ra, lợi suất trái phiếu chính phủ tăng cũng có tác động không nhỏ tới mỗi nền kinh tế...
Xuất khẩu của Trung Quốc yếu nhất 6 tháng
Trong đó, kim ngạch xuất khẩu của Trung Quốc sang Mỹ trong tháng 8 giảm 33,12% so với cùng kỳ năm ngoái...
Doanh nghiệp Mỹ mua lại kỷ lục hơn 1 nghìn tỷ USD cổ phiếu
Tính từ đầu năm tới tháng 8/2025, giá trị các chương trình mua lại cổ phiếu của doanh nghiệp Mỹ vượt mốc 1 nghìn tỷ USD, chủ yếu là công ty tài chính và tập đoàn công nghệ...
Thâm hụt thương mại Canada giảm, dấu hiệu “hoàn hồn” sau cú sốc thuế quan?
Thâm hụt thương mại của Canada giảm trong tháng 7, khi xuất khẩu của nước này tiếp tục cho thấy những dấu hiệu của sự ổn định trở lại sau cú sốc do thuế quan của Mỹ gây ra...
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: