Tổng thống Mỹ Donald Trump đã hứa sẽ có chính sách khuyến khích các công ty dầu khí của nước này khoan nhiều dầu hơn, nhằm mở ra một kỷ nguyên thống trị của Mỹ trong lĩnh vực năng lượng. Nhưng trên thực tế, ngành công nghiệp dầu lửa của nước này đang đương đầu với áp lực lớn trong nhiệm kỳ cầm quyền thứ hai của ông Trump - hãng tin CNN cho hay.

Cuộc chiến thương mại và việc Tổ chức Các nước xuất khẩu dầu lửa (OPEC) cùng đồng minh, hay còn gọi là liên minh OPEC+, tăng sản lượng khai thác đầu đã đặt ra thách thức lớn đối với ngành dầu khí Mỹ. Tốc độ tăng trưởng sản lượng dầu bùng nổ một thời của Mỹ đang đứng trước khả năng trở thành tê liệt, hoặc thậm chí đảo ngược.

Do nhu cầu suy yếu và giá dầu giảm sâu, sản lượng dầu của Mỹ hiện được dự báo sẽ giảm vào năm 2026 - theo một báo cáo của công ty S&P Global Commodity Insights vào ngày 12/5. S&P nhận định sản lượng dầu của Mỹ sẽ giảm còn 13,3 triệu thùng/ngày trong năm tới, thấp hơn 130.000 thùng/ngày so với mức dự báo sản lượng của năm 2025.

Nếu dự báo này trở thành hiện thực, đây mới là lần thứ hai sản lượng dầu của Mỹ giảm trong vòng 1 thập kỷ qua. Lần giảm trước xảy ra vào đại dịch Covid-19, khi nền kinh tế lớn nhất thế giới ngưng trệ và giá dầu có lúc giảm dưới 0.

“Triển vọng lĩnh vực dầu đá phiến của Mỹ tương đối ảm đạm. Các công ty trong ngành đang co cụm lại để đó một cơn bão”, Chủ tịch Bob McNally của công ty tư vấn năng lượng Rapidan Energy nhận xét.

Tuần trước, Diamondback Energy, một hãng dầu khí lớn của Mỹ, nói với cổ đông rằng sản lượng khai thác dầu trên cạn của Mỹ có thể đã đạt đỉnh và sẽ bắt đầu giảm do giá dầu lao dốc. “Chúng tôi tin rằng chúng ta đang ở một giai đoạn bước ngoặt về sản lượng dầu của Mỹ với mức giá hàng hóa cơ bản như hiện nay”, CEO Travid Stice của Diamondback nhận định.

Tuy nhiên, giá dầu giảm là tin tốt đối với người tiêu dùng Mỹ vì họ được đổ xăng với giá rẻ hơn. Một số nhà phân tích dự báo giá xăng ở Mỹ sẽ tiếp tục giảm trong những tháng tới, bù đắp phần nào sự tăng giá cả hàng hóa do thuế quan gây ra.

Giá xăng thường bình quân toàn quốc ở Mỹ đã giảm về mức 3,15 USD/thùng vào hôm thứ Sáu tuần trước - theo dữ liệu từ trang AAA. Mức giá này giảm mạnh từ 3,64 USD/gallon cùng kỳ năm ngoái và mức kỷ lục 5,02 USD/gallon ghi nhận vào tháng 6/2022.

Ngoài mối lo tăng trưởng kinh tế giảm tốc, giá dầu còn đương đầu áp lực giảm từ việc OPEC+ tăng sản lượng. Ông Trump đã liên tục kêu gọi OPEC tăng sản lượng, một phần để kéo lạm phát xuống và mặt khác để gây áp lực với Nga nhằm buộc nước này phải chấm dứt xung đột vũ trang với Ukraine. Về phần mình, OPEC+ tăng sản lượng vì một số thành viên trong khối, gồm Saudi Arabia, không muốn để mất thị phần vào tay những thành viên khai thác quá mức hạn ngạch cho phép.

Một điều trớ trêu là ngành công nghiệp dầu lửa Mỹ đã dành sự ủng hộ lớn cho ông Trump trong chiến dịch tranh cử tổng thống của ông vào năm 2024, và ông Trump đã hứa sẽ giúp ngành này tăng mạnh sản lượng.

Ông McNally cũng cho rằng ngành dầu khí Mỹ có “gặp may” khi ông Trump thắng cử, bởi lẽ nếu chiến thắng thuộc về ứng cử viên của Đảng Dân chủ, các quy chế giám sát đối với các doanh nghiệp dầu khí sẽ thắt chặt hơn nhiều.

Dù vậy, việc chính quyền Trump nới lỏng quy chế giám sát đối với ngành dầu khí có lẽ chưa đủ để bù lại sự sụt giảm của giá dầu trong ngắn hạn. “Việc ông Trump ưu tiên giảm giá dầu đang gây thiệt hại cho ngành. Đó là sự thật”, ông nói.

Mỹ là nước sản xuất đầu thô lớn nhất thế giới và cũng nhạy cảm nhất với biến động giá dầu. Dù đã hồi phục gần đây, giá dầu tính đến hết phiên giao dịch ngày 12/5 vẫn giảm khoảng 12%. Hôm 5/5, giá dầu WTI giao sau tại Mỹ giảm còn hơn 57 USD/thùng, thấp nhất 4 năm.

Hiện cả giá dầu WTI và dầu Brent đều đã trở lại trên ngưỡng 60 USD/thùng, nhưng vẫn thấp hơn so với mức cần thiết đối với nhiều công ty khai thác dầu để đạt lợi nhuận.

Ông McNally dự báo giá dầu ở Mỹ có thể giảm về ngưỡng trên 40 USD/thùng vào cuối mùa hè, đầu mùa thu năm nay, dẫn tới sản lượng ngừng tăng. Ông cho rằng giá dầu giảm sâu hơn, sản lượng dầu của Mỹ “có thể dễ dàng” giảm trong năm 2026. “Đó là một khả năng” ông nói.

S&P mạnh tay cắt giảm nhu cầu tiêu thụ dầu toàn cầu năm 2025 còn 1,25 triệu thùng, thấp hơn 750.000 thùng so với dự báo trước ngày 2/4 - thời điểm ông Trump công bố thuế đối ứng.

“Chính quyền ông Trump đang tạo ra một môi trường pháp lý thuận lợi cho hoạt động khai thác dầu khí. Nhưng xét cho cùng, giá dầu mới là yếu tố lớn nhất quyết định sản lượng dầu của Mỹ tăng hay giảm”, Phó chủ tịch Jim Burkhard của S&P Global Commodity Insights nhận định.

Giá dầu giảm và hoạt động khai thác dầu thu hẹp rốt cục có thể gây mất việc làm trong ngành dầu khí Mỹ và thậm chí gây căng thẳng tài chính cho các công ty trong ngành. Vào năm 2020, khí giá dầu “rơi tự do” và sản lượng giảm mạnh, ngành này đã trải qua một làn sóng phá sản và sa thải.

Dù vậy, ngành dầu khí Mỹ hiện nay có vẻ vững vàng hơn trước nhờ một làn sóng hợp nhất trong đó các công ty lớn (Big Oil) với tiềm lực tài chính mạnh đã thâu tóm nhiều doanh nghiệp nhỏ hơn.