Tại buổi gặp mặt báo chí quý 2/2018 do Bộ Y tế tổ chức ngày 29/6, ông Nguyễn Nam Liên, Vụ trưởng Vụ Kế hoạch - Tài chính (Bộ Y tế) cho biết, Bộ Y tế, Bộ Tài chính và Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã khảo sát, tính toán chi phí thực tế và thống nhất nguyên tắc điều chỉnh giá của một số dịch vụ y tế, tập trung vào các dịch vụ có số lượng sử dụng lớn.

Ông Nguyễn Nam Liên cho biết, việc điều chỉnh giá lần này sẽ góp phần tăng khả năng cân đối quỹ bảo hiểm y tế đến năm 2020 trong điều kiện chưa điều chỉnh mức đóng bảo hiểm y tế. Đối với các cơ sở khám chữa bệnh có bị ảnh hưởng là giảm nguồn thu dịch vụ y tế. Bên cạnh đó, các dịch vụ điều chỉnh phần lớn là các dịch vụ về giường bệnh, chẩn đoán hình ảnh và xét nghiệm nên giảm việc chỉ định dịch vụ quá mức cần thiết.

Sự cần thiết phải điều chỉnh giá

Theo Bộ Y tế, Thông tư liên tịch số 37 ngày 29/10/2015 là một bước tiến quan trọng trong lộ trình tính đúng, tính đủ giá dịch vụ y tế; làm tăng quyền lợi của người có thẻ bảo hiểm y tế, khuyến khích các cơ sở tuyến dưới phát triển kỹ thuật; góp phần làm tăng tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế, tăng số đơn vị tự bảo đảm chi thường xuyên (đến nay đã có 159 đơn vị tự bảo đảm chi thường xuyên); giảm số lượng người làm việc tại các bệnh viện hưởng lương từ ngân sách (riêng các bệnh viện thuộc Bộ Y tế giảm được trên 20.000 người; số tiền khoảng 1.900 tỷ đồng/năm). Số chi bảo hiểm xã hội tăng lên nhưng ở chiều ngược lại đã giảm được ngân sách cấp trực tiếp cho các bệnh viện.

Thống kê chưa đầy đủ của 45 tỉnh/thành phố cho thấy, so với ngân sách cấp cho các bệnh viện năm 2016, năm 2017 giảm khoảng 4.850 tỷ đồng, năm 2018 giảm 7.150 tỷ đồng, riêng các bệnh viện thuộc Bộ Y tế năm 2017 đã giảm 486 tỷ đồng, năm 2018 giảm 571 tỷ đồng. Các tỉnh, thành phố có số giảm nhiều như Tp.HCM giảm khoảng 1.200 tỷ đồng, Thái Nguyên khoảng 170 tỷ đồng, Nghệ An khoảng 330 tỷ đồng, Hà Tĩnh 185 tỷ đồng, Bình Định 110 tỷ đồng.

Mặc dù giá dịch vụ quy định tại Thông tư 37 vẫn chưa tính đúng, tính đủ chi phí trực tiếp để thực hiện dịch vụ, chưa tính chi phí quản lý, khấu hao nhưng vẫn phải điều chỉnh vì các lý do: Thứ nhất, khi xây dựng Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Bảo hiểm y tế, Bộ Y tế đã tính toán và báo cáo mức đóng bảo hiểm y tế là 3% phù hợp với mức viện phí quy định tại Thông tư 14 năm 1995 và Thông tư 03 năm 2006.

Mức đóng 4,5% lương phù hợp với mức giá dịch vụ tính đủ chi phí trực tiếp. Khi mức giá tính thêm tiền lương, chi phí quản lý, khấu hao theo lộ trình thì phải điều chỉnh mức đóng bảo hiểm y tế tăng lên và luật đã quy định tối đa 6% lương. Tuy nhiên, theo chỉ đạo của Chính phủ, từ nay đến năm 2020 chưa điều chỉnh mức đóng bảo hiểm y tế.

Do đó phải điều chỉnh mức giá để bảo đảm cân đối Quỹ Bảo hiểm y tế cho đến năm 2020. Thứ hai là để hạn chế, kiểm soát việc chỉ định các dịch vụ. Thực tế cho thấy, đối với những dịch vụ có số lượng sử dụng nhiều thì cần phải giảm giá để hạn chế việc chỉ định trong các trường hợp không cần thiết.

Bộ Y tế khẳng định,Thông tư ban hành năm 2015, sau hai năm thực hiện có một số yếu tố tác động làm tăng nhưng cũng có một số yếu tố làm giảm chi phí để thực hiện các dịch vụ. Cụ thể: các yếu tố tác động giảm giá dịch vụ như: tỷ lệ người dân tham gia bảo hiểm y tế tăng, các bệnh viện, nhất là tuyến tỉnh, tuyến huyện được đầu tư nâng cấp, được đào tạo và chuyển giao kỹ thuật từ tuyến trên nên chất lượng dịch vụ tăng.

Chính sách thông tuyến khám chữa bệnh tại các huyện trên địa bàn tỉnh được thực hiện từ 1/1/2016 nên tần suất khám chữa bệnh thẻ bảo hiểm y tế tăng, dẫn đến số lượt khám bệnh/1 bàn khám, số lượt siêu âm, chụp Xquang, CT-Scanner, nội soi tai mũi họng, công suất sử dụng giường bệnh tuyến huyện, tuyến tỉnh tăng làm giảm được chi phí tính cho một dịch vụ.

Tăng quyền lợi của người có thẻ bảo hiểm y tế

Giá một số thuốc, vật tư, hóa chất giảm do công tác đấu thầu, đặc biệt là đấu thầu tập trung tại Bộ Y tế, Bảo hiểm xã hội Việt Nam và nhiều địa phương, góp phần làm giảm chi phí về thuốc, vật tư, hóa chất để thực hiện dịch vụ.

Tuy nhiên, cũng có giá đầu vào tăng, giá điện, giá nước tăng, chi phí xử lý nước thải y tế trước đây mới tính một phần nay tính đầy đủ...

Ông Nguyễn Nam Liên cho biết, Bộ Y tế, Bộ Tài chính và Bảo hiểm xã hội Việt Nam đã khảo sát, tính toán chi phí thực tế và thống nhất nguyên tắc điều chỉnh giá của một số dịch vụ, tập trung vào các dịch vụ có số lượng sử dụng lớn. Trên cơ sở đó, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư số 15 thay thế Thông tư 37 nêu trên, so với Thông tư 37: Điều chỉnh, bổ sung giá của 88 dịch vụ kỹ thuật gồm: điều chỉnh giảm 70 dịch vụ, gồm: 6 giá khám bệnh (của 5 hạng bệnh viện và tổ y tế xã), bình quân giảm 17%; 34 giá ngày giường bệnh (của 5 hạng bệnh viện và các loại giường), bình quân giảm 6%; 30 dịch vụ kỹ thuật và xét nghiệm, bình quân giảm 24%. Điều chỉnh tăng 9 dịch vụ, gồm 7 giá ngày giường chủ yếu là giường hồi sức tích cực và giường hồi sức cấp cứu, bình quân điều chỉnh tăng 5%; 2 dịch vụ xét nghiệm.

Bổ sung giá của 9 dịch vụ kỹ thuật: người bệnh sử dụng các dịch vụ này sẽ được bảo hiểm xã hội thanh toán; điều chỉnh 12 dịch vụ (chủ yếu là các dịch vụ chụp CT, nội soi) theo nguyên tắc không tính chi phí thuốc, vật tư tiêu hao đặc thù trong giá dịch vụ do thuốc và các loại vật tư này có nhiều loại và mỗi người bệnh sử dụng khác nhau.

Bảo hiểm xã hội sẽ thanh toán theo số lượng thực tế sử dụng và giá trúng thầu; bổ sung và điều chỉnh ghi chú cụ thể một số thuốc, vật tư chưa tính trong giá của 160 dịch vụ kỹ thuật làm cơ sở để bảo hiểm xã hội thanh toán cho người có thẻ bảo hiểm y tế theo thực tế sử dụng; làm tăng quyền lợi của người tham gia bảo hiểm y tế.

Ông Nguyễn Nam Liên khẳng định, việc điều chỉnh giá lần này có hạn chế là: mức giá vẫn chỉ tính chi phí trực tiếp và tiền lương, chưa tính đến chi phí quản lý theo lộ trình giá dịch vụ công quy định tại NĐ16/CP; tiền lương vẫn tính ở mức lương cơ sở 1.150.000 đồng, chưa tính theo mức lương cơ sở 1.390.000 đồng.

Do vậy, trong thời gian tới có thể vẫn phải tiếp tục điều chỉnh giá dịch vụ y tế, Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Y tế, Bộ Tài chính căn cứ vào diễn biến chỉ số giá tiêu dùng, khả năng cân đối quỹ Bảo hiểm y tế để tính toán lộ trình và thời điểm điều chỉnh cho phù hợp.