Tại Diễn đàn CEO 2019 với chủ đề: "Doanh nghiệp đổi mới, sáng tạo - bứt phá từ tư duy đến hành động" do Thời báo Kinh tế Việt Nam tổ chức ngày 5/4, Bộ trưởng Bộ Lao động Thương binh và Xã hội Đào Ngọc Dung cho rằng 14,5 triệu lao động chính là chủ thể sáng tạo đổi mới. 

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung nhấn mạnh, những năm qua, số lượng doanh nghiệp nước ta ngày càng lớn mạnh, số lượng doanh nhân ngày càng đông đảo, với sự ra đời của nhiều tập đoàn mạnh, nhiều công ty khởi nghiệp. 

Theo Tổng cục Thống kê, vào thời điểm 31/12/2017, cả nước có 560.417 doanh nghiệp đang hoạt động, trong đó các doanh nghiệp ngoài Nhà nước chiếm 96,7%. Tổng nguồn vốn sử dụng cho sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp là 33 triệu tỷ đồng, đóng góp vào ngân sách nhà nước 954,1 nghìn tỷ đồng. Các doanh nghiệp thu hút 14,51 triệu lao động với thu nhập bình quân tháng đạt 8,3 triệu đồng.

"Trong bối cảnh cạnh tranh gay gắt như hiện nay đổi mới sáng tạo là yếu tố sống còn cho chính doanh nghiệp. Có nhiều yếu tố quyết định năng lực đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp, đó là sự quan tâm của lãnh đạo, năng lực sáng tạo của đội ngũ, khả năng nắm bắt và xử lý thông tin, và sự đầu tư cho đổi mới sáng tạo, nhưng quan trọng nhất vẫn là yếu tố con người.

Bộ trưởng Đào Ngọc Dung - Ảnh: Quang Phúc.

Theo đánh giá của Tổ chức Sở hữu trí tuệ Thế giới (WIPO) chỉ số đổi mới sáng tạo của Việt Nam tiếp tục được cải thiện về vị trí - đứng thứ 45/126 quốc gia và nền kinh tế được xếp hạng trong năm 2018, đã cải thiện tăng 2 bậc so với năm 2017, tăng 14 bậc so với năm 2016.

Dù vậy, Việt Nam vẫn bị đánh giá là còn yếu ở các chỉ số thuộc nhóm đầu vào của đổi mới sáng tạo như môi trường kinh doanh, xếp hạng các trường đại học, việc làm thâm dụng tri thức, tỷ lệ lao động nữ có trình độ, số lượng đăng ký sáng chế quốc tế theo hệ thống Hiệp ước hợp tác sáng chế (PCT), xuất nhập khẩu dịch vụ công nghệ thông tin và truyền thông (ICT).

Đối với các doanh nghiệp Việt Nam, chiến lược tăng cường đầu tư cho công nghệ mới, đặc biệt là công nghệ thông tin, đầu tư cho nghiên cứu và phát triển (R&D), liên kết với các trung tâm nghiên cứu như các trường đại học, các viện nghiên cứu có ý nghĩa quyết định trong đổi mới sáng tạo và nâng cao năng lực cạnh tranh. 

"Để tận dụng cơ hội cơ cấu dân số vàng, việc cần làm ngay là tập trung để tạo ra một lực lượng lao động có chất lượng cao hơn, cũng như kích thích năng lực sáng tạo của đội ngũ này. Cần đào tạo và nâng cấp kỹ năng làm việc số hóa tương thích với các thay đổi trong doanh nghiệp cho toàn bộ nhân viên và các cấp quản lý của doanh nghiệp", Bộ trưởng nêu.

Theo ông Đào Ngọc Dung, trong thời gian qua, rất nhiều chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước về các chương trình hỗ trợ doanh nghiệp phát triển, khởi nghiệp, cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh, đổi mới sáng tạo được ban hành như: Nghị quyết số 35/NQ-CP ngày 16/5/2016 về hỗ trợ và phát triển doanh nghiệp đến năm 2020; Nghị quyết số 19/NQ-CP về những nhiệm vụ, giải pháp chủ yếu cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia….nhằm mục tiêu đến năm 2020 Việt Nam đạt điểm số trung bình của nhóm nước ASEAN 4 trên các nhóm chỉ tiêu về năng lực cạnh tranh, các chỉ số đổi mới sáng tạo đạt trung bình của nhóm ASEAN 5.

Bộ trưởng khẳng định, Bộ Lao động Thương binh và Xã hội đồng hành với đổi mới sáng tạo, tạo ra thị trường lành mạnh sáng tạo, đổi mới nâng cao chất lượng lao động. 

"Tổng số 14,5 triệu lao động - đây chính là chủ thể của sáng tạo nhưng mới có hơn 23% có chứng chỉ lao động, đây là điều đáng suy nghĩ", ông Dung nói. 

Vị Bộ trưởng cho biết, năm 2018, toàn ngành Lao động - Thương binh và Xã hội đã phấn đấu hoàn thành 3 chỉ tiêu Quốc hội, Chính phủ giao, nhất là tỷ lệ thất nghiệp của lao động trong độ tuổi ở khu vực thành thị là 3,1% (thấp nhất trong 11 năm trở lại đây); Tỷ lệ lao động qua đào tạo đạt 58,6%; trong đó tỷ lệ lao động qua đào tạo có văn bằng, chứng chỉ đạt 23 - 23,5%;... Tình trạng người có trình độ đại học, cao đẳng thất nghiệp từ 212.000 lao động đến nay giảm xuống còn 50%; Dịch chuyển lực lượng lao động từ khu vực phi chính thức sang khu vực chính thức đạt 45,3%, giải quyết việc làm cho 1,648 triệu người. 

Trong lĩnh vực giáo dục nghề nghiệp, đến nay, đã tuyển sinh 2,21 triệu người đạt 100,5%, có nhiều giải pháp để sinh viên ra trường có việc làm. Đồng thời, trong năm 2018, Bộ đã trình Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi bổ sung các Nghị định liên quan đến điều kiện đầu tư kinh doanh và thủ tục hành chính thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ, theo đó đã cắt giảm 60 điều kiện kinh doanh, đạt tỷ lệ 56,07% (60/107 điều kiện), cắt giảm và đơn giản hóa các thủ tục kiểm tra chuyên ngành đối với 19/32 sản phẩm hàng hóa đạt tỷ lệ 59,37%, vượt chỉ tiêu Chính phủ giao…. Góp phần tạo môi trường kinh doanh, khởi nghiệp và sáng tạo ngày một thông thoáng hơn.

Trong thời gian tới, Bộ trưởng cam kết sẽ tiếp tục đồng hành cùng doanh nghiệp đổi mới, sáng tạo, hoàn thiện, phát triển đồng bộ thị trường lao động nhằm huy động và sử dụng hiệu quả nguồn nhân lực, tạo sự chuyển động thật sự trong thị trường lao động một cách đồng bộ, lành mạnh; Đổi mới và nâng cao chất lượng giáo dục nghề nghiệp, chú trọng đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, góp phần thúc đẩy tăng trưởng kinh tế nhanh và bền vững...