Ủy ban Chứng khoán Nhà nước vừa ra Quyết định số 72/QĐ-UBCK ban hành Quy chế hướng dẫn chào bán và phòng ngừa rủi ro chứng quyền có bảo đảm (Covered Warrant-CW). Sở Giao dịch Chứng khoán Tp.HCM (HOSE) cũng vừa thông báo sẽ chính thức giao dịch CW vào cuối tháng 3/2018.

Theo quy chế, hạn mức tối đa chứng quyền đã phát hành và đăng ký phát hành, không tính số chứng quyền đã hủy niêm yết hoặc đã đáo hạn so với vốn khả dụng tương ứng với từng tổ chức phát hành.

Tỷ lệ vốn khả dụng để xét hạn mức là mức tối thiểu liên tục trong 6 tháng gần nhất trước tháng nộp hồ sơ đăng ký chào bán chứng quyền. CW là cuộc chơi giữa nhà đầu tư với tổ chức phát hành là các công ty chứng khoán, khi bên này lãi thì bên kia sẽ chịu lỗ. 

Nếu nhà đầu tư có lãi thì phần lỗ sẽ thuộc về công ty chứng khoán và công ty chứng khoán sẽ phải phòng ngừa rủi ro trong trường hợp lỗ cho vị thế bán bằng cách mua tài sản cơ sở trên thị trường cổ phiếu. 

Khi tham gia phát hành CW, công ty chứng khoán phải phòng ngừa rủi ro (hedging) bằng cách giữ cổ phiếu cơ sở theo đúng tỷ lệ và các bên đã chưa tìm được tiếng nói chung về tỷ lệ này vì cơ quan quản lý luôn muốn sản phẩm mới vận hành an toàn với rủi ro thấp trong khi công ty chứng khoán lại muốn linh hoạt hơn.

Trong đó, hoạt động phòng ngừa rủi ro bao gồm các giao dịch mua, bán, vay và các giao dịch khác phù hợp với quy định pháp luật. Hoạt động này được thực hiện trên tài khoản tự doanh của tổ chức phát hành (được dùng chứng khoán cơ sở hiện có trong tài khoản tự doanh). 

Vị thế phòng ngừa rủi ro lý thuyết là số lượng chứng khoán cơ sở dự kiến cần phải nắm giữ để phòng ngừa rủi ro cho CW xác định theo phương án phòng ngừa rủi ro của tổ chức phát hành (dựa trên hệ số delta với chứng khoán phòng ngừa rủi ro là chứng khoán cơ sở).

Về điều kiện để cổ phiếu niêm yết là chứng khoán cơ sở của chứng quyền là các cổ phiếu niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán tại Việt Nam, đáp ứng các tiêu chí sau: Thuộc chỉ số VN30 hoặc HNX30 hoặc chỉ số tương đương thay thế (trong trường hợp tổ chức lại các sở giao dịch chứng khoán); giá trị vốn hóa hàng ngày bình quân trong 6 tháng gần nhất từ 5.000 tỷ đồng trở lên; tổng khối lượng giao dịch trong 6 tháng gần nhất tối thiểu đạt 25% số lượng cổ phiếu tự do chuyển nhượng bình quân trong 6 tháng gần nhất; tỷ lệ cổ phiếu tự do chuyển nhượng tại ngày chốt dữ liệu xem xét từ 20% trở lên; có thời gian niêm yết từ 6 tháng trở lên tính đến thời điểm xem xét. 

Kết quả hoạt động kinh doanh của tổ chức phát hành chứng khoán cơ sở có lãi tại kỳ xem xét và không có lỗ lũy kế căn cứ trên báo cáo tài chính gần thời điểm xem xét nhất; không đang trong tình trạng bị cảnh báo, kiểm soát, kiểm soát đặc biệt, tạm ngừng giao dịch, không trong diện hủy niêm yết theo quy chế của sở giao dịch chứng khoán. Ngày chốt dữ liệu xem xét là ngày giao dịch cuối cùng của các tháng 3, 6, 9 và 12 trong năm.

Về hạn mức chào bán chứng quyền, số lượng cổ phiếu quy đổi từ các chứng quyền đã phát hành của tất cả tổ chức phát hành không vượt quá 10% so với tổng số cổ phiếu tự do chuyển nhượng.

Về giá đăng ký chào bán chứng quyền, đối với chứng quyền đăng ký chào bán lần đầu thì giá đăng ký chào bán chứng quyền tối thiểu là 1.000 đồng.

Đối với chứng quyền đăng ký chào bán bổ sung, giá đăng ký chào bán bổ sung là mức giá đóng cửa của chứng quyền vào ngày giao dịch liền trước ngày nộp hồ sơ đăng ký chào bán bổ sung.

Đối với chứng quyền đã phát hành, tổng giá trị chứng quyền = Giá chào bán (đối với chứng quyền chưa niêm yết) x Số lượng chứng quyền chưa niêm yết Giá đóng cửa của chứng quyền tại ngày giao dịch gần nhất (đối với chứng quyền niêm yết) × Số lượng chứng quyền niêm yết. 

Trường hợp chưa xác lập giá giao dịch chứng quyền thì tổng giá trị chứng quyền được tính theo giá chào bán. 

Giá chào bán chứng quyền được xác định như sau: Chào bán lần đầu: Giá chào bán là mức giá thể hiện trên bản cáo bạch. Trường hợp tổ chức phát hành đăng ký khoảng giá chào bán chứng quyền thì mức giá chào bán công bố phải thuộc khoảng giá đã đăng ký. Chào bán bổ sung: Giá chào bán là mức giá đóng cửa của chứng quyền vào ngày giao dịch liền trước ngày công bố bản thông báo phát hành.

Theo chuyên gia các công ty chứng khoán, CW vừa là sản phẩm đầu tư, vừa là công cụ quản lý rủi ro với chi phí hiệu quả. Sản phẩm này có cách thức giao dịch giống như cổ phiếu và không bị hạn chế bởi tỷ lệ nhà đầu tư nước ngoài nên hứa hẹn sẽ đáp ứng nhu cầu đa dạng của nhà đầu tư. Chứng quyền có bảo đảm là một sản phẩm phù hợp với các nhà đầu tư ưa thích rủi ro, trong đó tác động đòn bẩy chính là điểm hấp dẫn nhất của sản phẩm. 

Với chi phí ban đầu mua CW chỉ bằng một phần rất nhỏ, khoảng 10% so với giá trị của cổ phiếu cơ sở, nhà đầu tư có thể đạt được mức biến động giá tương đương như đầu tư vào chính cổ phiếu cơ sở đó và tính chất đòn bẩy sẽ làm gia tăng suất sinh lợi cho nhà đầu tư.

Như vậy, trong suốt thời hạn chứng quyền có hiệu lực trường hợp giá cổ phiếu cơ sở biến động đúng như dự đoán, nhà đầu tư sẽ thu được lợi nhuận rất lớn so với khoản chi phí đầu tư ban đầu. 

Như một tính chất luôn song hành, sản phẩm có tính đòn bẩy cao sẽ ẩn chứa nhiều rủi ro. Ngoài việc khuếch đại lợi nhuận, tính đòn bẩy của CW cũng có thể khuếch đại mức độ tổn thất khi giá của cổ phiếu cơ sở biến động ngược với dự đoán của nhà đầu tư. 

Nói cách khác, giá của chứng quyền sẽ biến động nhanh đối với các thông tin tốt, xấu của cổ phiếu cơ sở và theo đó mức sinh lời, rủi ro đối với CW cũng cao hơn.