Bên cạnh các doanh nghiệp chi trả cổ tức "khủng, vẫn còn nhiều doanh nghiệp trên thị trường chứng khoán bị cổ đông ca thán nhiều năm liền không nhận được đồng cổ tức nào. Ngoài nguyên nhân chính xuất phát từ việc kinh doanh không hiệu quả, còn có nhiều nguyên nhân khác khiến cổ đông không hài lòng.

Áp lực nợ vay, thiếu hụt vốn lưu động, thua lỗ hoặc có lãi nhưng giữ lại không chia cổ tức để dành vốn phát triển kinh doanh... là những câu chuyện của các doanh nghiệp "nợ" cổ tức của cổ đông dưới đây

Mỏi mòn chờ cổ tức

Cũng giống năm 2017, Đại hội đồng cổ đông của Công ty Cổ phần Vĩnh Cửu (Vinhcuu) năm 2018 diễn ra khá "thân mật" với trên dưới 10 cổ đông tham dự, chủ yếu là cổ đông nội bộ. Năm 2017 vừa qua, Vinhcuu lỗ 9,55 tỷ đồng, dù doanh thu thuần đạt hơn 124 tỷ đồng. Đó là lý do cổ tức một lần nữa không được bàn luận tại Đại hội. Và đây là năm thứ 8 liên tiếp Vinhcuu không chi trả cổ tức cho cổ đông.

Công ty Cổ phần Bất động sản và Đầu tư VRC (HOSE:VRC) cũng gặp khó liên tục từ 2012-2016 do phải đối mặt với vấn đề chi trả nợ vay và cơ cấu lại 2 công ty con theo hướng sáp nhập VRC.1 về VRC, thoái toàn bộ vốn tại VRC.2. 

Nợ đọng kéo dài, khát vốn, kế hoạch kinh doanh không hoàn thành nên nhiều năm liền công ty không chi trả cổ tức cho cổ đông. Năm 2015, VRC tiếp tục khó khăn khi lỗ 5,7 tỷ đồng; năm 2016 và 2017 đã có lãi, lần lượt đạt 2 tỷ đồng và 77 tỷ đồng. Tuy nhiên, VRC vẫn khất cổ tức 2017, ghi nhận 5 năm liên tiếp cổ đông chưa biết mùi cổ tức.

Với Công ty Cổ phần Xây dựng số 5 (UPCoM:VC5) là một câu chuyện khác. Theo thông báo mới nhất của Trung tâm Lưu ký Chứng khoán Việt Nam (VSD), VC5 đã có lần thay đổi thứ 7 ngày thanh toán cổ tức năm 2013 bằng tiền. 

Cụ thể, một lần nữa lại được doanh nghiệp này dời chậm thanh toán cổ tức thêm 1,5 năm, từ ngày 29/6/2018 sang 16/12/2019. Nguyên nhân là do nguồn tiền về của các công trình VC5 thi công và các nguồn thu khác không đạt được như dự kiến. Kể từ 2014 đến nay VC5 chưa năm nào làm ăn có lãi. Năm 2016, vốn chủ sở hữu bắt đầu âm 62 tỷ đồng, năm 2017 âm 141 tỷ đồng.

Mới đây nhất, Công ty Cổ phần Sông Đà 6 (HNX:SD6) thông báo sẽ dời thời gian chi trả cổ tức còn lại năm 2015 và cổ tức đợt 1 năm 2016 sau hơn 1 tháng so với kế hoạch trước đó.

Cụ thể, thay vì thanh toán cổ tức vào ngày 22/5/2018 nhưng do vấn đề thu hồi công nợ tại một số công trình của công ty bị chậm so với kế hoạch đề ra nên công ty dời ngày thanh toán cổ tức sang 29/6. Tuy nhiên, cổ tức còn lại của năm 2016 và cổ tức năm 2017 vẫn chưa xác định thời gian chi trả.

Lãi lớn vẫn nói không với cổ tức

Việc doanh nghiệp không chia cổ tức do làm ăn thua lỗ là điều có thể hiểu được. Tuy nhiên, vẫn có những doanh nghiệp có lãi lớn nhưng vẫn không chia lợi nhuận cho cổ đông.

Công ty Cổ phần VNG cũng tiếp tục không chia cổ tức năm 2017 nhằm giữ lại lợi nhuận để tập trung nguồn lực đầu tư vào các sản phẩm chiến lược và đa dạng hóa hoạt động, tăng giá trị dài hạn cho doanh nghiệp và các cổ đông. Chính sách không chia cổ tức của VNG đã duy trì trong suốt nhiều năm qua, nhận được sự đồng thuận của đại đa số cổ đông tại các kỳ đại hội đồng cổ đông.

Theo các báo cáo kiểm toán, năm 2017 doanh thu thuần của VNG đạt hơn 4.266 tỷ đồng, tăng 41% so với năm 2016 và lợi nhuận sau thuế đạt hơn 938 tỷ đồng, tăng 72% so với năm 2016. Đây là mốc doanh thu, lợi nhuận cao nhất kể từ khi VNG thành lập vào năm 2004.

Lãi lũy kế của VNG đến nay lên tới hơn 4.600 tỷ đồng, gấp hơn 13,6 lần vốn điều lệ (vốn điều lệ VNG là 337 tỷ đồng). Năm 2018, VNG đặt kế hoạch doanh thu 5.006 tỷ đồng, tăng 17,3% và lợi nhuận sau thuế đạt 549 tỷ đồng.

Công ty Cổ phần Nafoods Group (HOSE:NAF) cũng lãi lớn trong năm 2017. Cụ thể, doanh thu đạt 519,36 tỷ đồng và lợi nhuận trước thuế đạt 79 tỷ. Đây là mức lợi nhuận tốt đối với doanh nghiệp quy mô không lớn và chỉ bán các loại rau củ quả đông lạnh và nước chanh leo cô đặc. 

Tuy nhiên, doanh nghiệp này cũng quyết định không chia cổ tức. Năm 2018, công ty đặt kế hoạch doanh thu 750 tỷ đồng, lợi nhuận 75 tỷ, nhưng một lần nữa kế hoạch cổ tức không được đề cập. Lý do công ty cần tập trung vốn xây dựng Tổ hợp sản xuất và chế biến hoa quả xuất khẩu tại Long An cũng như bổ sung vốn lưu động.

Trong lĩnh vực công nghệ, thông tin và viễn thông, Công ty Cổ phần Công nghệ mạng và truyền thông (HOSE:CMT) cũng dùng lãi tích lũy để phát triển sản xuất kinh doanh trong tương lai nên cũng không thực hiện chia cổ tức suốt giai đoạn từ 2013-2017. Lợi nhuận sau thuế trung bình của CMT giai đoạn này khoảng 8 tỷ đồng/năm.

Một số doanh nghiệp niêm yết khác có lợi nhuận lũy kế tương đối lớn nhưng không chia cổ tức phải kể đến như Công ty Cổ phần Chứng khoán Hòa Bình (HNX:HBS) có lãi lũy kế cuối năm 2017 đạt 38 tỷ đồng, Ngân hàng Thương mại Cổ phần Quốc Dân-NCB (HNX: NVB) lãi hơn 80 tỷ đồng...

Như vậy, không phải do thua lỗ mà các công ty không thực hiện chia cổ tức, mà nhiều công ty lãi lớn giữ lại lợi nhuận để kinh doanh với hy vọng "hái" quả ngọt sau này. Đó là tiêu chí kinh doanh và vấn đề là kế hoạch này có nhận được sự đồng thuận của cổ đông hay không.