Góp phần phát triển các loại hình hạ tầng thương mại theo hướng văn minh, hiện đại, thúc đẩy lưu thông hàng hóa, phát triển kinh tế - xã hội theo định hướng của Chiến lược “Phát triển thương mại trong nước giai đoạn đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2045”, Vụ Thị trường trong nước, Bộ Công Thương đã xây dựng và đang xin ý kiến rộng rãi Dự thảo Thông tư quy định về phân loại và quản lý một số loại hình hạ tầng thương mại.

Hiện nay, dự thảo Thông tư vẫn đang trong giai đoạn lấy ý kiến lần 2.

CAN THIỆP VÀO QUYỀN TỰ DO KINH DOANH CỦA DOANH NGHIỆP

Góp ý về Dự thảo Thông tư quy định về phân loại và quản lý một số loại hình hạ tầng thương mại của Bộ Công Thương, Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho rằng, Dự thảo còn có nhiều quy định chưa hợp lý.

Cụ thể, Dự thảo yêu cầu tất cả các siêu thị, siêu thị mini, trung tâm thương mại, cửa hàng outlet, trung tâm outlet đều phải có nơi trông giữ xe, chỗ để xe hoặc bãi đỗ xe cho khách hàng. Điều này sẽ làm tăng chi phí kinh doanh cho doanh nghiệp và làm giảm sự linh hoạt của các mô hình kinh doanh.

VCCI cho rằng, việc các cửa hàng có chỗ đỗ xe sẽ giúp tăng sự thuận tiện cho khách hàng, họ có thêm doanh thu và ngược lại, cửa hàng nào không có chỗ đỗ xe sẽ bị mất khách. Do đó, thị trường sẽ tự điều tiết việc này mà không cần có sự can thiệp của Nhà nước.

“Nếu Nhà nước lo ngại việc các cửa hàng không có chỗ đỗ xe khiến phương tiện để ra lòng đường gây cản trở giao thông thì chỉ cần xử phạt nghiêm túc hành vi đỗ xe không đúng nơi quy định là đủ. Hơn nữa, hiện nay, một số đô thị đang có kế hoạch hạn chế tiến tới cấm xe cá nhân mà chuyển sang giao thông công cộng. Việc yêu cầu có chỗ đỗ xe vô hình chung đi ngược lại chủ trương trên”, VCCI góp ý.

Bên cạnh đó, Dự thảo yêu cầu siêu thị hạng I và II phải có dịch vụ ăn uống, giải trí; trung tâm thương mại phải có khu vực dành cho hoạt động vui chơi giải trí, cho thuê văn phòng, khu vực dành cho hoạt động tài chính, ngân hàng.

Theo VCCI, các quy định này cũng can thiệp quá mức vào quyền tự do kinh doanh của doanh nghiệp. Việc bố trí không gian kinh doanh phụ thuộc vào nhu cầu của khách hàng và khả năng cung cấp của doanh nghiệp. Doanh nghiệp và người tiêu dùng sẽ tự điều chỉnh theo diễn biến của thị trường mà không cần Nhà nước can thiệp.

Ngoài ra, Dự thảo yêu cầu các siêu thị hạng I và hạng II phải có nơi bảo quản hành lý cá nhân. VCCI cho rằng, quy định này cũng không cần thiết. Hiện nay, các siêu thị thường có nơi gửi đồ để ngăn không cho khách hàng mang túi vào siêu thị, dễ nảy sinh trộm cắp.

Tuy nhiên, không ít siêu thị hiện nay cho phép khách hàng mang túi vào và chống trộm cắp bằng hệ thống camera và ý thức tự giác. Thậm chí có siêu thị chấp nhận một tỷ lệ mất hàng nhất định đổi lại sự nhanh chóng cho khách hàng không phải gửi đồ. Do đó, yêu cầu này là không cần thiết.

“Những quy định này can thiệp vào quyền tự do kinh doanh của doanh nghiệp và làm gia tăng chi phí kinh doanh không cần thiết, làm tăng giá cả hàng hoá và làm giảm lợi nhuận của các doanh nghiệp. Trong trường hợp doanh nghiệp thấy những nội dung này là cần thiết để phục vụ khách hàng tốt hơn và có thêm doanh thu, doanh nghiệp sẽ chủ động thực hiện mà không cần có quy định của Nhà nước”, VCCI nêu ý kiến.

MỘT SỐ QUY ĐỊNH THIẾU MINH BẠCH, CHỒNG CHÉO

Không chỉ vậy, Dự thảo đưa ra nhiều các quy định thiếu tính minh bạch. Đơn cử như quy định: có vị trí thuận lợi cho việc tiếp cận, mua bán hàng hoá; công trình kiến trúc vững chắc, có thiết kế và trang thiết bị kỹ thuật tiên tiến, hiện đại… nhưng không rõ cơ sở nào để xác định tính thuận lợi của vị trí của siêu thị, cửa hàng hay tính vững chắc của công trình, tính hiện đại của thiết kế và trang thiết bị.

Có nơi trông giữ xe và khu vệ sinh phù hợp với quy mô kinh doanh: không rõ cơ sở nào để xác định tính phù hợp của nơi trông giữ xe và khu vệ sinh so với quy mô kinh doanh. Doanh nghiệp cho rằng phù hợp nhưng cơ quan nhà nước cho rằng không phù hợp thì sẽ xử lý thế nào?...

Hoặc Dự thảo đưa ra quy định phải có thiết bị kỹ thuật bảo quản, sơ chế, đóng gói, bán hàng và quản lý kinh doanh tiên tiến, hiện đại, nhưng không rõ cơ sở nào để xác định tính tiên tiến, hiện đại của thiết bị kỹ thuật? Doanh nghiệp cho rằng trang thiết bị của mình tiên tiến hiện đại nhưng cơ quan nhà nước không đồng ý thì làm thế nào?...

“Các quy định này có thể dẫn đến các cách hiểu khác nhau giữa cơ quan quản lý và doanh nghiệp. Điều này gây rủi ro rất lớn cho người kinh doanh khi cơ quan nhà nước diễn giải tuỳ tiện để xử phạt hoặc đe doạ xử phạt doanh nghiệp nhằm vòi vĩnh chi phí không chính thức”, VCCI nhận định.

Dự thảo cũng đưa ra một số quy định không khả thi đối với cả doanh nghiệp bởi yếu tố này nằm ngoài khả năng tự quyết định của doanh nghiệp. Ví dụ, cửa hàng tiện lợi có “đối tượng phục vụ chủ yếu là khách mua hàng trong phạm vi dưới 500m”.

Như vậy, nếu cửa hàng tiện lợi nào chủ yếu phục vụ khách mua hàng ngoài phạm vi 500m thì sẽ vi phạm pháp luật và bị xử phạt. Tuy nhiên, chủ cửa hàng không thể biết được khách hàng của mình sinh sống tại đâu. Do đó, VCCI đề nghị cơ quan soạn thảo bỏ quy định này.

Đặc biệt, Dự thảo quy định lại rất nhiều vấn đề đã được quy định tại các văn bản pháp luật khác, điều này sẽ gây trùng lặp, chồng chéo trong các văn bản quy phạm pháp luật.

Như quy định các siêu thị, cửa hàng, trung tâm thương mại phải bảo đảm các yêu cầu phòng cháy chữa cháy, vệ sinh môi trường, an toàn thực phẩm theo quy định hiện hành; không được kinh doanh hàng hóa, dịch vụ thuộc danh mục cấm kinh doanh, hạn chế kinh doanh…