Sau khi chính thức công bố khai trương, đưa hệ thống giao dịch trực tuyến vào hoạt động, từ tuần đầu tiên của tháng 3 này, Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) sẽ đẩy mạnh việc kiểm tra và mở rộng kết nối với các thành viên còn lại.

Sau 3 tháng công bố lộ trình triển khai chương trình thử nghiệm hệ thống giao dịch trực tuyến (ngày 6/11/2009), từ ngày 1-7/2/2010, HNX đã tiến hành kiểm tra cơ sở vật chất của các công ty chứng khoán đạt yêu cầu trước khi đưa vào triển khai chính thức.

Ngày 8/2/2010, hệ thống giao dịch mới bắt đầu khai trương. Tính đến hết tháng 2, đã có 25 công ty chứng khoán kết nối thành công với hệ thống giao dịch trực tuyến của HNX.

Thận trọng và kiểm tra chặt chẽ

Ông Trần Văn Dũng, Tổng giám đốc HNX, cho biết, từ tuần đầu tiên của tháng 3, Sở sẽ tiếp tục kiểm tra và thực hiện kết nối với 45 công ty chứng khoán để mở rộng hệ thống giao dịch này. Tiến độ này được đánh giá là khá nhanh nhưng cũng có không ít trở ngại trong quá trình triển khai. Quan điểm của HNX là quyết liệt, thận trọng và kiểm tra chặt chẽ.

Theo ông Dũng, giao dịch trực tuyến là một bước tiến mới về công nghệ của HNX, đã tiến gần tới thông lệ và tiêu chuẩn quốc tế, xét về khả năng khớp lệnh, khả năng quản lý rủi ro, an toàn giao dịch.

Tiến độ triển khai nhanh được giải thích là do HNX đã làm chủ được công nghệ, hệ thống đã được xây dựng ngay từ đầu. Mặt khác, phương án triển khai đã được nghiên cứu, đề ra chi tiết để các công ty chứng khoán chuẩn bị. Hàng ngày, HNX vẫn mở cửa từ 9h - 23h để tạo điều kiện cho các công ty chứng khoán chủ động thử nghiệm kết nối và kiểm tra kỹ thuật.

Ông Dũng cũng thừa nhận, giao dịch trực tuyến tuy là phương thức giao dịch hiện đại, thuận lợi, nhưng cũng rủi ro. Rủi ro phát sinh tại sở giao dịch chứng khoán, các công ty chứng khoán và ở chính các nhà đầu tư.

Ở sở giao dịch chứng khoán, theo ông Dũng, tất nhiên là phụ thuộc vào hệ thống, nhưng hệ thống của sở có an toàn hay không thì lại phụ thuộc vào các công ty chứng khoán, bởi họ kết nối vào hệ thống và nhận lệnh và đưa thẳng lệnh đó của nhà đầu tư vào hệ thống.

Trước đây, khi chưa trực tuyến, giao dịch ngắt quãng, giờ thì liên tục lỗi ở công ty chứng khoán khó tránh. Ví dụ như lỗi phát sinh như mất điện, máy chủ “treo” thì khả năng kiểm soát lệnh như thế nào, trường hợp đó giả sử công ty chứng khoán lại nhập lại lệnh, hay lỗi phần mềm tạo lệnh quay vòng liên tục thì sao khi ở chế độ tự động đẩy vào.

“Trong quá trình thử nghiệm kết nối với công ty chứng khoán, chúng tôi cũng đã gặp trường hợp đó, lệnh quay trở lại cả trăm lần vào hệ thống. Nếu mỗi lệnh như vậy mua bán khoảng hàng chục nghìn cổ phiếu chẳng hạn thì sẽ rất nguy hiểm. Với chế độ tự động, nếu không kiểm soát được, để xảy ra rồi mới kiểm tra thì rất nguy hiểm. Chính vì vậy, chắc chắn khi triển khai chúng tôi rất thận trọng, phải kiểm tra chắc chắn, phải đủ điều kiện thì mới làm”, ông Dũng nói.

Giao dịch trực tuyến không phân biệt

Trong quá trình kiểm tra và thực hiện kết nối với các công ty chứng khoán vừa qua, HNX cho biết không có trường hợp nào chuẩn bị tốt 100% các yêu cầu. Mặt khác, quá trình thử nghiệm cho thấy có những lỗi phát sinh ngoài kịch bản dự kiến, trong khi hạ tầng công nghệ, sự chuẩn bị và phương án xử lý ở mỗi công ty chứng khoán lại có thể khác nhau.

Những khó khăn trên nguyên nhân chính là do HNX không thể cùng lúc kiểm tra và thực hiện kết nối cho tất cả các công ty chứng khoán, nhất là với quy mô của các công ty hiện nay trong khi nhân lực của Sở lại có hạn. Theo đó, HNX sẽ tiến hành kiểm tra và kết nối với các trường hợp đã đảm bảo các yêu cầu đặt ra.

Ông Dũng khẳng định: “Trong quá trình này không có chuyện ưu tiên hay phân biệt công ty chứng khoán lớn hay nhỏ. Quá trình kết nối vừa qua cho thấy có những công ty chứng khoán nhỏ họ đã hoàn thành, hay có những công ty lớn làm vẫn chưa xong. Ở đây chúng tôi không phân biệt. Việc công ty  chứng khoán triển khai trước hay sau cũng không có nhiều ảnh hưởng. Từ tuần tới chúng tôi sẽ tiếp tục đẩy nhanh việc kiểm tra và kết nối những thành viên còn lại”.

Hiện hàng ngày các công ty vẫn thử nghiệm. Kế hoạch dự kiến là việc kiểm tra kết nối ở một công ty chứng khoán trong một buổi, nhưng có những trường hợp phải kéo dài, thậm chí phải là cả đêm.

“Chúng tôi cũng biết là các công ty chứng khoán kỳ vọng vào hệ thống giao dịch này. Chúng tôi sẽ làm liên tục để nhanh chóng mở rộng. Qua đợt kiểm tra vừa qua cho thấy không có công ty chứng khoán nào chuẩn bị được tốt 100%. Trong quá trình triển khai không phải mọi phát sinh đều nằm trong kịch bản, các cơ chế xử lý của mỗi công ty có thể khác nhau, xử lý khác nhau. Thậm chí có những trường hợp năng lực công nghệ chưa thể đáp ứng được, hay có trường hợp chủ quan và chưa chủ động trong việc chuẩn bị cho hệ thống giao dịch này”, ông Dũng nói.

Trong báo cáo kết quả triển khai bước đầu, HNX cho biết đề án giao dịch trực tuyến đã được các thành viên đặc biệt quan tâm. Sau khi Sở công bố lộ trình thử nghiệm theo kịch bản, đã có 93 công ty chứng khoán đăng ký tham gia. Việc tổ chức thử nghiệm với các thành viên được thực hiện nghiêm túc trên cơ sở công khai các tiêu chí đánh giá kết quả và được trao đổi thường xuyên với các thành viên thông qua diễn đàn, với tên miền forum.hnx.vn.