Các cơ quan chức năng của Việt Nam đang cùng các doanh nghiệp xuất khẩu nông lâm thủy sản gấp rút hoàn thiện hồ sơ, kịp đáp ứng với những quy định mới của Trung Quốc, để tránh gián đoạn xuất khẩu khi năm 2022 đã cận kề. Tuy nhiên, trong quá trình thực hiện đã gặp phải nhiều khó khăn.

Đó là nội dung được bàn thảo tại Diễn đàn “Chia sẻ thông tin, thích ứng với quy định mới trong xuất khẩu nông sản, thực phẩm vào thị trường Trung Quốc' được tổ chức theo hình thức trực tuyến vào ngày 6/11/2021.

MỚI CÓ 156 DOANH NGHIỆP HOÀN THÀNH THỦ TỤC

Ông Lê Thanh Hòa, Phó Cục trưởng Cục Chế biến và Phát triển thị trường nông sản, kiếm Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam, cho biết nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp xuất khẩu thích ứng với Lệnh 248, 249, thời gian qua, các đơn vị chuyên môn của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn đã tích cực hỗ trợ để kịp đăng ký trước ngày 1/11. Tính đến thời điểm này, đã đăng ký cho 156 doanh nghiệp xuất khẩu nông lâm thủy sản sang Trung Quốc.

Các doanh nghiệp được đăng ký sớm này sẽ được hưởng ưu đãi về thủ tục. Cụ thể, doanh nghiệp chỉ cần 3 giấy tờ gồm: giấy đăng ký kinh doanh, chứng nhận an toàn thực phẩm, và bản cam kết. Nhóm doanh nghiệp này sẽ được giãn thời hạn hoàn thiện hồ sơ tới tháng 6/2023, thay vì phải thực hiện thủ tục đăng ký theo quy định tại Điều 8 của Lệnh 248 khi đăng ký sau ngày 1/11.

TS. Ngô Xuân Nam, Phó Giám đốc Văn phòng SPS Việt Nam thông tin thêm, quy trình kiểm tra nông sản xuất khẩu sang nước bạn cần một số bước chính như: đăng ký với Tổng cục Hải quan Trung Quốc theo biểu mẫu, thông tin cụ thể về cửa khẩu nhập khẩu nông sản, quy cách đóng gói bao bì…

Bên cạnh đó, doanh nghiệp trong nước phải tuân thủ chặt chẽ các Hiệp định song phương với Trung Quốc, nhằm đáp ứng những thay đổi liên tục của thị trường này.

Trong 10 tháng năm 2021, Trung Quốc có 42 thông báo về những thay đổi SPS (tiêu chuẩn kỹ thuật, an toàn thực phẩm).

Gần đây nhất, Bộ Nông nghiệp Nông thôn, Ủy ban Y tế Quốc gia và Tổng cục Quản lý giám sát thị trường Trung Quốc thống nhất ban hành Tiêu chuẩn mới GB 2763-2021, quy định 10.092 mức giới hạn dư lượng tối đa, với 564 loại thuốc bảo vệ thực vật, trong danh mục 376 thực phẩm.

So với tiêu chuẩn GB2763-2019, số lượng loại thuốc bảo vệ thực vật trong tiêu chuẩn mới tăng 81 loại, tăng 16,7%; giới hạn dư lượng thuốc bảo vệ thực vật tăng 2.985 loại, tăng 42%.

TS Lê Bá Anh, Phó Cục trưởng Cục Quản lý chất lượng nông, thuỷ sản, Bộ Nông Nghiệp và Phát triển nông thôn, cho hay trước đây Trung Quốc đã công nhận danh sách 48 loài thuỷ sản và 128 loại sản phẩm thuỷ sản của 748 cơ sở chế biến thuỷ sản, 20 cơ sở xuất khẩu thuỷ sản sống của Việt Nam xuất khẩu vào thị trường nước bạn.

Tuy nhiên, đến nay nhiều quy định mới đang gây ra không ít khó khăn cho các đơn vị xuất khẩu. “Số lô hàng thuỷ sản của Việt Nam sang Trung Quốc bị cảnh báo tăng khá nhanh. Đây là điều đáng lưu ý đối với các doanh nghiệp chế biến thuỷ sản xuất khẩu, đặc biệt là các chỉ tiêu phụ gia thực phẩm, chỉ tiêu về bệnh thuỷ sản”, ông Lê Bá Anh nhấn mạnh.  

Ông Huỳnh Tấn Đạt, Cục phó Cục Bảo vệ thực vật, cho biết danh mục sinh vật gây hại thực vật của Trung Quốc đưa ra có tới 500 loài, trong đó có nhiều loài sinh vật gây hại phổ biến, thường đi theo các loại quả xuất khẩu tươi của Việt Nam.

Do đó, các doanh nghiệp cần chú ý để thực hiện biện pháp loại bỏ trước khi xuất khẩu. Đến nay, Cục Bảo vệ thực vật đã phối hợp với Hải quan Trung Quốc phê duyệt gần 2.000 mã số vùng trồng và gần 1.800 cơ sở đóng gói.

“Tuy nhiên, rất nhiều doanh nghiệp xuất khẩu vẫn chưa thể hoàn thiện hồ sơ để đăng ký lại. Trong khi, thời gian đăng ký còn rất ngắn do đó nếu không có hướng dẫn cụ thể thì doanh nghiệp sẽ không hoàn thành được”, ông Đạt lưu ý.

DOANH NGHIỆP VIỆT SẼ CÓ TÊN TRÊN HÀNG XUẤT KHẨU

Ông Phan Văn Tấn, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Bình Thuận, cho hay sản lượng trái thanh long của Bình Thuận khoảng 600 – 700 nghìn tấn/năm, với tổng diện tích 34 – 35 nghìn ha. Trong đó, khoảng 70 – 80% sản lượng được xuất khẩu sang thị trường Trung Quốc.

Tuy nhiên, hiện nay các doanh nghiệp mới xuất khẩu sản phẩm vào thị trường Trung Quốc vẫn còn lúng túng với các quy định mới của Lệnh 248. Cán bộ tiếp nhận hồ sơ và hướng dẫn các thủ tục theo quy định của 2 Lệnh này cũng còn lúng túng.

Bà Nguyễn Lan Hương, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Nông nghiệp Quốc tế Hoa Việt, chia sẻ: “Hôm nay chúng tôi mới biết nếu trong cơ sở kinh doanh có nuôi chó thì vi phạm quy định về an toàn thực phẩm của Trung Quốc. Tôi thấy hầu như tất cả các nhà máy đều nuôi chó hết, thậm chí có chỗ đông nhất hơn 20 con làm nhiệm vụ bảo vệ. Cho nên tới đây, khi chúng tôi xin phép Tổng cục Hải quan Trung Quốc kiểm tra online thì cũng phải chú ý vấn đề này”.

Theo bà Hương, Trung Quốc là thị trường tiêu dùng rất lớn, cả thế giới thèm muốn chứ không chỉ riêng chúng ta. “Công ty chúng tôi xuất khẩu chuối sang thị trường Trung Quốc từ năm 2013 nhưng chắc chắn không ai biết chúng tôi kinh doanh chuối. Bởi, các nhà nhập khẩu Trung Quốc sau khi mua hàng của chúng tôi, liền đóng gói dưới nhãn mác của họ trước khi phân phối ra thị trường", bà Hương nêu thực tế.

Vì vậy, bà Hương đề nghị, Văn phòng SPS, Cục Bảo vệ Thực vật và các cơ quan liên quan cần ban hành bộ tài liệu tiêu chuẩn để hướng dẫn doanh nghiệp thực hiện từng bước các thủ tục.

Đồng tình, ông Võ Quan Huy, Giám đốc Công ty TNHH An Huy bổ sung thêm, việc thành lập một trung tâm chuyên trách thông tin những thị trường lớn là cần thiết, và cần “làm sớm” để hỗ trợ doanh nghiệp.

Ông Thang Thành Vỹ, Chủ tịch Hiệp hội hoa quả quốc tế Bằng Tường, Quảng Tây, Trung Quốc, cho biết do tình hình Covid-19, doanh nghiệp cả Trung Quốc và Việt Nam đều bị ảnh hưởng, nông sản khi thông quan phải khử trùng ở cả hai phía nên tốc độ xuất khẩu giảm mạnh so với trước.

Thêm vào đó, hoa quả Việt Nam khi nhập khẩu vào Trung Quốc đang phải kiểm tra 100%, điều này khác với hoa quả nhập từ Thái Lan, nguồn hàng này chỉ phải kiểm tra trực tiếp 30%.

Do đó, ông Vỹ đề nghị Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam có thể ký kết các thủ tục với cơ quan chức năng Trung Quốc để có thể chỉ kiểm tra 30%, đẩy nhanh tốc độ thông quan qua cửa khẩu, hỗ trợ cho cả doanh nghiệp Việt Nam và Trung Quốc.