Tại tọa đàm, “Đảm bảo chỗ ở an toàn cho công nhân - Từ mục tiêu đến hành động”, các chuyên gia nhận xét, những vụ hỏa hoạn gây hậu quả nghiêm trọng vừa qua đang gióng lên hồi chuông cảnh tỉnh về chỗ ở cho người lao động nói chung và công nhân khu công nghiệp nói riêng. Trong khi đó, nguồn cung nhà ở cho công nhân đang rất thiếu.

MỚI ĐÁP ỨNG GẦN 30% NHU CẦU NHÀ Ở

Theo Tổng liên đoàn Lao động Việt Nam, hiện cả nước có 3,78 triệu công nhân lao động trực tiếp tại khu công nghiệp, khu chế xuất. Trong số này, có 1,8 triệu lao động có nhu cầu về nhà ở. Nhưng kết quả phát triển nhà ở công nhân cho thấy đến nay, cả nước mới hoàn thành việc đầu tư xây dựng 126 dự án, quy mô khoảng 62.700 căn với tổng diện tích hơn 3,1 triệu m2, chỉ đáp ứng gần 30% nhu cầu của công nhân lao động. Vì vậy, còn rất nhiều công nhân vẫn chưa “an cư”.

Bàn về thực trạng trên, ông Nguyễn Mạnh Hà, Phó Chủ tịch thường trực Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, cho rằng thực tế nhu cầu nhà ở của người lao động, sinh viên, công nhân, thậm chí công chức, viên chức các đô thị lớn vô cùng cấp thiết và chính đáng; việc đầu tư xây dựng công trình nhà ở, nhà trọ của người dân để đáp ứng nhu cầu của đối tượng này cũng là tất yếu.

Hiện nay, 70% công nhân làm việc trong khu công nghiệp sống ở những dãy nhà trọ do người dân tự xây. Trong khi đó, Nhà nước lại chưa đủ nguồn lực, mà các doanh nghiệp lớn thì tập trung xây dựng những dự án lớn, những chung cư cao cấp. Vậy, vấn đề đặt ra là Nhà nước phải quản lý như thế nào để các nhà chung cư quy mô nhỏ, nhà trọ được xây dựng và quản lý vận hành đúng quy hoạch, an toàn về mặt kết cấu, đặc biệt an toàn về phòng cháy chữa cháy trong quá trình sử dụng?

“Chúng ta thấy rõ tình trạng nhà ở thiếu an toàn đang tồn tại tràn lan, đặc biệt ở các thành phố lớn như Hà Nội, TP.HCM… hoặc tỉnh thành có những khu công nghiệp quy mô lớn. Việc tồn tại nhà ở thiếu an toàn về điều kiện phòng cháy chữa cháy, xây dựng… đã dẫn đến hậu quả thảm khốc mà đến hôm nay, mỗi khi nhắc lại chúng ta đều thấy nhói lòng. Nếu không có giải pháp khắc phục loại bỏ tình trạng nhà ở này thì tính mạng, của cải của người lao động sẽ còn bị đe dọa bởi nhiều hiểm họa khôn lường, mà cháy nổ chỉ là một nguy cơ”, ông Tạ Việt Anh, Chủ tịch Quỹ hỗ trợ chương trình, dự án an sinh xã hội Việt Nam (AFV) nhấn mạnh.

PHẢI TẠO RA MÔI TRƯỜNG, NƠI Ở ĐẢM BẢO

Về tình trạng hiện hữu cần phải tăng cường quản lý từ khâu cấp phép xây dựng, theo lãnh đạo Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, trong quá trình xây dựng đến quản lý vận hành. Nếu chúng ta quản lý tốt quy hoạch sẽ hạn chế hậu quả đáng tiếc khi xảy ra cháy nổ. Đối với những công trình chung cư quy mô nhỏ, nhà trọ, các hộ gia đình cần đăng ký kinh doanh, có nộp thuế và đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy. Việc quản lý nên giao cho phường và quận, đồng thời tạo nguồn thu từ công trình này để phục vụ công tác quản lý.

Ngoài ra, nhắc đến việc phát triển nhà ở lưu trú cho công nhân, theo ông Hà, mô hình nhà lưu trú công nhân đã được một số nhà máy, khu công nghiệp đầu tư xây dựng. Đây là loại hình Chính phủ cũng quan tâm đầu tư, tuy nhiên, các doanh nghiệp lại không mặn mà vì thiếu hiệu quả cả về nguồn vốn lẫn việc cạnh tranh với các khu nhà trọ dân doanh. “Bởi vậy, tôi thấy rằng, nếu như chúng ta có cơ chế chính sách tốt cũng như tạo quỹ đất, ưu đãi về vốn vay thì sẽ huy động được nguồn lực xã hội để đầu tư loại hình nhà lưu trú này cho công nhân”, ông Hà nói.

Đồng quan điểm, ông Nguyễn Thanh Đặng, Tổng Giám đốc Công ty cổ phần Tập đoàn N&G, đánh giá việc xây dựng nhà ở lưu trú cho công nhân là vấn đề rất thiết thực, đáp ứng nhu cầu bức thiết cho công nhân. Nhà ở cho công nhân phải được nâng cao chất lượng, không thể lụp xụp mãi. Công nhân là lực lượng tạo ra sản phẩm cho xã hội nên cũng phải tạo cho họ môi trường, nơi ở đảm bảo.

Ủng hộ việc xây nhà lưu trú cho công nhân, ông Đặng đề xuất nên thêm xây nhà ở xã hội trong khu công nghiệp. Vì các khu công nghiệp đang xây dựng theo mô hình hệ sinh thái ở khu công nghiệp, bao gồm: khu dịch vụ, công trình xã hội… công tác quản lý vận hành giống như một khu đô thị. Có như vậy mới tạo được môi trường sống tốt cho công nhân, mới phát triển các khu công nghiệp theo định hướng môi trường an toàn, môi trường làm việc tốt.

Bày tỏ quan điểm về quy định việc phát triển nhà ở lưu trú công nhân trong khu công nghiệp được bổ sung vào dự thảo Luật Nhà ở (sửa đổi) nhằm phục vụ công nhân, chuyên gia và người lao động, PGS.TS Bùi Thị An, nguyên Đại biểu quốc hội, Ủy viên, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường của Quốc hội khoá XIII, cho rằng quy định mới này sẽ phù hợp hơn với tình hình thực tế. “Tôi cho rằng luật hóa là cần thiết. Tôi hoàn toàn ủng hộ”, bà An bày tỏ.