Khi tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa tại Tổng công ty Cổ phần Xuất nhập khẩu và Xây dựng Việt Nam - Vinaconex (mã chứng khoán VCG- HNX) là 0% thì các nhà đầu tư nước ngoài đang sở hữu (gần 11%) có buộc phải bán ra hay không? Cơ quan quản lý thị trường chứng khoán và Vinaconex sẽ giải quyết câu chuyện về room của VCG như thế nào để đảm bảo tỷ lệ 0% này?

Trả lời VnEconomy vào sáng ngày 13/11, bà Tạ Thanh Bình, Vụ Trưởng Vụ Phát triển thị trường - Uỷ ban Chứng khoán Nhà nước, cho biết: hiện nay, VCG đã có sở hữu nước ngoài thực tế là gần 11%. Vì sở hữu thực tế của nhà đầu tư nước ngoài đã cao hơn so với mức quy định của pháp luật, do đó Công ty phải bảo đảm không làm tăng tiếp sở hữu này bằng cách nhà đầu tư nước ngoài không được tiếp tục mua vào.

"Điều này được áp dụng căn cứ theo quy định tại khoản 4 điều 11 Thông tư 123/2015/TT-BTC", Vụ trưởng Vụ Phát triển thị trường giải thích thêm. Trường hợp thay đổi quy đinh pháp luật dẫn tới công ty đại chúng có tỷ lệ sở hữu nước ngoài thực tế vượt mức tối đa quy định, Công ty phải bảo đảm không làm tăng tỷ lệ sở hữu nước ngoài tại công ty.

Theo công bố thông tin trên bảng điện tử của sàn Hà Nội, tính đến thời điêm ngày 30/10/2018 thì room nhà đầu tư nước ngoài của VCG vẫn còn 168.395.551 cổ phần tương đương 38,12%. Room này được tính trên cơ sở tỷ lệ sở hữu của nhà đầu tư nước ngoài được phép trừ đi số lượng cổ phần nhà đầu tư nước ngoài sở hữu (10,88%).

Giải thích thêm về room của VCG vẫn chưa bị khoá khi tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa được xác định là 0%, bà Bình cho biết: Vinaconex được niêm yết trên Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) vào tháng 9/2008 với mã chứng khoán VCG. Tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa tại VCG thay đổi song song với thay đổi của quy định của pháp luật, chia làm hai giai đoạn.

Giai đoạn 1: trước khi Nghị định 60/2015/NĐ-CP có hiệu lực (ngày 1/9/2015), tỷ lệ sở hữu nước ngoài tại VCG là 49%. Cụ thể: tại thời điểm VCG lên niêm yết, tỷ lệ sở hữu nước ngoài được điều chỉnh theo điểm a Điều 1 Quyết định 238/2005/QĐ-TTg về tỷ lệ tham gia của bên nước ngoài vào thị trường chứng khoán Việt Nam: Tổ chức, cá nhân nước ngoài mua, bán chứng khoán trên thị trường chứng khoán Việt Nam được nắm giữ tối đa 49% tổng số cổ phiếu niêm yết, đăng ký giao dịch của một tổ chức niêm yết, đăng ký giao dịch trên Trung tâm giao dịch chứng khoán.

Tiếp đó Quyết định 55/2009/QĐ-TTg thay thế Quyết định 238 cho phép nhà đầu tư nước ngoài mua, bán chứng khoán trên thị trường chứng khoán Việt Nam được nắm giữ tối đa 49% tổng số cổ phiếu của công ty cổ phần đại chúng (khoản 1 Điều 2).

Giai đoạn 2: sau khi Nghị định 60/2015/NĐ-CP có hiệu lực (ngày 1/9/2015). Theo Điều 2a Nghị định số 60/2015/NĐ-CP, room tại công ty đại chúng thực hiện theo Điều ước quốc tế và pháp luật chuyên ngành. Trường hợp công ty đại chúng hoạt động đa ngành, nghề, có quy định khác nhau về tỷ lệ sở hữu nước ngoài, thì tỷ lệ sở hữu nước ngoài không vượt quá mức thấp nhất trong các ngành, nghề (mà công ty đó hoạt động) có quy định về tỷ lệ sở hữu nước ngoài.

Ngoài ra, theo khoản 2 Điều 11 Thông tư 123/2015/TT-BTC, công ty đại chúng có trách nhiệm xác định ngành, nghề đầu tư kinh doanh và tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa tại công ty. Danh mục về ngành, nghề đầu tư kinh doanh có điều kiện; tỷ lệ sở hữu nước ngoài đối với từng ngành, nghề đầu tư kinh doanh (nếu có) thực hiện theo Điều ước quốc tế, quy định pháp luật đầu tư, pháp luật doanh nghiệp và các quy định pháp luật khác có liên quan. Tuy nhiên, Thông tư 123/2015/TT-BTC không quy định cụ thể thời hạn doanh nghiệp phải xác định tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa.

Do đó, tương tự VCG, các công ty đại chúng chưa xác định tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa theo ngành nghề kinh doanh vẫn được VSD chốt sở hữu nước ngoài tối đa ở mức 49% (như giai đoạn trước đây).

"Do cổ đông SCIC và Viettel muốn thoái vốn tại VCG nên mới đây, VCG đã đề nghị Ủy ban Chứng khoán hướng dẫn chốt tỷ lệ sở hữu nước ngoài trước khi SCIC thực hiện thoái vốn, nhằm đảm bảo quy định về tỷ lệ sở hữu nước ngoài. Cơ sở để thực hiện chốt room phải căn cứ trên tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa của VCG theo quy định tại Nghị định 60. Dựa trên thông báo của VCG về sở hữu nước ngoài tối đa là 0% (do có ngành bán buôn thuốc lá và bán xăng dầu), Ủy ban Chứng khoán đã có công văn xác nhận tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa tại VCG là 0%", bà Tạ Thanh Bình giải thích thêm.

Ngay sau khi nhận được thông báo về tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa tại VCG là 0%, Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam cập nhật tỷ lệ sở hữu nước ngoài của VCG trên hệ thống để nhà đầu tư nước ngoài thực hiện giao dịch chứng khoán theo đúng quy định pháp luật.

Trước đó, trong công văn số 1916/2018/CV-PC gửi UBCKNN thông báo về tỷ lệ sở hữu nước ngoài tối đa tại VCG ngày 5/11/2018, Tổng giám đốc Đỗ Trọng Quỳnh cho biết trong số 26 mã ngành, nghề đăng ký kinh doanh của Vinaconex theo Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp CTCP đăng ký thay đổi lần thứ 8 ngày 23/10/2015 còn có 2 ngành nghề bị giới hạn sở hữu nước ngoài ở mức 0% và 5 ngành nghề chưa xác định được tỷ lệ sở hữu nước ngoài.