Ngành công nghiệp ô tô toàn cầu đứng trước nguy cơ trải qua gián đoạn kéo dài

Đó là một trong ba kịch bản mà công ty dữ liệu, phân tích và tư vấn ô tô uy tín S&P Global đã đưa ra mới đây khi phân tích tác động cho đến nay từ sự bất ổn và biến động do Tổng thống Donald Trump thay đổi chính sách thuế quan nhiều lần và các quốc gia đã phản ứng bằng thuế quan trả đũa nhiều lần.

Thực trạng

Trên thực tế, S&P Global “cho” ngành công nghiệp một tuần trước khi sản lượng bắt đầu giảm ở mức khổng lồ 20.000 xe mỗi ngày.

"Mặc dù một số người cho rằng thuế quan đối với ngành công nghiệp ô tô có thể thúc đẩy sản xuất của Mỹ, nhưng chỉ có GM, Ford và Stellantis có công suất dư thừa để tăng sản lượng của Mỹ và các nhà sản xuất ô tô không có khả năng thực hiện thay đổi như vậy một cách nhanh chóng hoặc tiết kiệm chi phí", báo cáo của S&P Global cho biết. "Việc thay đổi sản xuất cũng sẽ yêu cầu các nhà cung cấp phải di dời".

S&P Global Mobility đánh giá khả năng giải quyết nhanh chóng đối với thuế quan chỉ ở mức 30%, xét đến tình hình gần đây và những đợt tăng giảm liên tục của cuộc chiến thuế quan.

Do hầu hết các nhà sản xuất ô tô và nhà cung cấp của họ sẽ chỉ đầu tư vốn nếu có sự ổn định lâu dài trong môi trường thương mại và lập kế hoạch, nên sự không chắc chắn đang diễn ra có thể làm chậm trễ việc phát triển các chương trình xe trong tương lai, đặc biệt là với sự không chắc chắn xung quanh các quy định về khí thải và tiết kiệm nhiên liệu. Chính quyền của Tổng thống Trump đã có những bước đi mới để nới lỏng các tiêu chuẩn khí thải.

"Với mức thuế hiện đang áp dụng đối với Canada và Mexico, chúng tôi dự đoán sẽ có sự gián đoạn đáng kể trong khu vực. S&P Global Mobility thấy tiềm năng sản xuất của Bắc Mỹ sẽ giảm tới 20.000 đơn vị mỗi ngày trong vòng một tuần", báo cáo nêu rõ. "Chúng tôi hiện dự đoán rằng quan điểm với thuế quan, thông điệp và phạm vi áp dụng cho đến năm 2025 sẽ không ổn định, khiến kế hoạch về phương tiện và cơ sở trung hạn hoặc dài hạn của (các nhà sản xuất ô tô) và nhà cung cấp rơi vào tình trạng bế tắc ảo".

S&P lưu ý cấu trúc chương trình nghị sự thương mại của chính quyền Tổng thống Trump hiện đang gây tranh cãi. Ông Trump muốn tiếp cận các nguồn tài nguyên khoáng sản, điện và nước của Canada, đồng thời tìm cách hạn chế đầu tư của Trung Quốc đại lục vào Mexico.

Đối với Canada và Mexico, ông Trump muốn đàm phán lại Hiệp định Mỹ-Mexico-Canada (USMCA), mà ông đã đàm phán vào năm 2018, vào mùa thu năm nay. Ông Trump cũng tìm cách giảm bớt "các rào cản thương mại về thuế quan và phi thuế quan trên toàn cầu", S&P cho biết.

Ngành công nghiệp ô tô bắt đầu bất ổn vào ngày 1 tháng 2 khi ông Trump ký ba sắc lệnh hành pháp áp đặt các mức thuế quan mới lớn đối với Canada, Mexico và Trung Quốc, có hiệu lực từ ngày 4 tháng 2. Các sắc lệnh này bao gồm thuế quan - thuế mà các nhà nhập khẩu phải trả đối với hàng hóa vượt biên giới quốc tế - đối với hàng nhập khẩu của ngành công nghiệp ô tô từ cả ba quốc gia.

Kể từ đó, ông Trump đã tăng thuế đối với Trung Quốc lên 20%. Ông đã áp thuế 25% đối với hàng hóa Canada và Mexico, nhưng đã miễn thuế cho các công ty trong ngành ô tô tuân thủ USMCA cho đến ngày 2 tháng 4.

Ông Trump tuyên bố rằng mức thuế 25% đối với thép và nhôm nhập khẩu từ tất cả các quốc gia sẽ có hiệu lực vào thứ Tư tuần qua. Một ngày trước đó, để đáp trả mức thuế điện của Ontario được công bố rồi sau đó bị hủy bỏ, ông Trump đã công bố mức thuế bổ sung 25% đối với kim loại của Canada, điều này sẽ đưa mức thuế đối với thép và nhôm từ Canada lên 50%. Giống như mức thuế điện của Ontario, mức thuế này đã bị hủy bỏ chưa đầy 24 giờ sau khi được công bố.

Nhiều quốc gia bị ảnh hưởng đã phản ứng lại. Theo NBC News, Canada đã áp dụng mức thuế thương mại trả đũa mới đối với hàng hóa trị giá 21 tỷ USD của Mỹ.

Liên minh châu Âu đã công bố mức thuế trả đũa ngay sau đó đối với 28 tỷ USD giá trị của một loạt hàng hóa của Mỹ như thuyền, xe máy và rượu.

Trung Quốc thì ra tín hiệu rằng họ đang chuẩn bị phản ứng với mức thuế thép và nhôm mới nhất. Họ đã áp mức thuế 15% đối với thịt gà, lúa mì và ngô, và 10% đối với đậu nành, thịt lợn, thịt bò và trái cây nhập khẩu từ Mỹ. Điều đó có nghĩa là nhà nhập khẩu Trung Quốc phải trả nhiều tiền hơn cho những mặt hàng đó, khiến nhà nhập khẩu ít có khả năng mua sản phẩm từ một người nông dân Mỹ. Hoặc nông dân Mỹ sẽ phải hạ giá để bù đắp cho khoản thuế dành cho nhà nhập khẩu Trung Quốc, điều này làm giảm lợi nhuận.

Mexico vẫn chưa phản hồi và Úc sẽ không trả đũa bằng cách áp thuế đối với hàng hóa của Mỹ, vì các nhà lãnh đạo của nước này cho biết điều đó sẽ chỉ làm tăng giá cho người tiêu dùng, theo Reuters.

Những nhà sản xuất ô tô nào tuân thủ USMCA?

Trong bối cảnh tất cả những cuộc đấu tranh qua lại về thuế quan này, những chiếc xe tuân thủ USMCA được miễn cho đến ngày 2 tháng 4. Nhưng báo cáo của S&P Global Mobility cho biết việc xác định mức độ tuân thủ USMCA đối với những chiếc xe là rất phức tạp.

Báo cáo cho thấy để một chiếc ô tô đủ điều kiện, 75% nội dung của xe phải có nguồn gốc từ Mỹ, Canada hoặc Mexico, với các yêu cầu bổ sung: 40% các bộ phận cốt lõi và 70% thép và nhôm phải có nguồn gốc từ khu vực. Các yêu cầu về tiền lương cũng được áp dụng.

Dữ liệu sản xuất của S&P Global Mobility cho thấy các công ty ô tô lắp ráp xe tại Canada với động cơ và hộp số có nguồn gốc từ khu vực có nhiều khả năng tuân thủ hơn. Báo cáo cho thấy General Motors, Toyota và Stellantis — hãng sản xuất các thương hiệu Chrysler, Dodge, Jeep, Ram và Fiat — đã nội địa hóa sản xuất động cơ và hộp số. Nhưng Honda nhập khẩu một số hộp số.

Tại Mexico, GM, Stellantis và Toyota có hoạt động sản xuất động cơ và hộp số, nhưng những công ty khác, chẳng hạn như Ford, phải đối mặt với rủi ro tuân thủ. Báo cáo của S&P cho biết Nissan có khả năng tuân thủ và Mazda dự kiến ​​sẽ tuân thủ mặc dù nhập khẩu hộp số.

Hoạt động sản xuất của Hyundai/Kia tại Mexico tuân theo một mô hình tương tự, khiến nó có khả năng tuân thủ, nhưng Volkswagen Group phải đối mặt với rủi ro với hệ thống truyền động cho Audi Q5 nhập khẩu. Báo cáo nêu rõ VW đã sản xuất động cơ và hộp số tại địa phương để xuất khẩu các sản phẩm mang thương hiệu VW sang Mỹ.

Báo cáo của S&P nêu rõ BMW và Mercedes-Benz dựa vào hộp số và động cơ có nguồn gốc từ châu Âu, điều này khiến họ khó có thể tuân thủ các quy tắc thương mại tự do của USMCA đối với hoạt động sản xuất tại Mexico hoặc Mỹ. Báo cáo lưu ý việc tuân thủ có thể khác nhau tùy theo từng cấp độ, tùy thuộc vào sự kết hợp động cơ và hộp số.

Dựa trên tất cả những điều này, S&P Global Mobility đưa ra ba kịch bản mô tả cách thuế quan có thể tác động đến ngành công nghiệp ô tô Bắc Mỹ, dựa trên những diễn biến gần đây nhất.

Ba kịch bản

Kịch bản đầu tiên là giải quyết nhanh chóng. Với mức thuế quan 25% đối với Canada và Mexico được áp dụng và việc áp dụng thuế quan bị trì hoãn đối với các sản phẩm tuân thủ USMCA, S&P Global Mobility thấy có 30% khả năng giải quyết nhanh chóng, có thể mất tới bốn tuần, báo cáo viết.

Trong giai đoạn này, hãy mong đợi một số sản lượng ô tô bị mất do các vấn đề về nguồn cung, tình trạng tắc nghẽn biên giới và việc ngừng sản xuất ô tô trong thời gian tới. Trong kịch bản này, doanh số và sản lượng bị mất có thể được phục hồi. Tình trạng tắc nghẽn biên giới có thể là một vấn đề khi các nhân viên hải quan điều chỉnh.

Kịch bản thứ 2 là gián đoạn kéo dài. Hành động mới nhất của ông Trump đã làm tăng khả năng xảy ra tình trạng gián đoạn kéo dài lên 50%. Điều đó có nghĩa là thuế quan sẽ kéo dài từ 16 tuần đến 20 tuần và trong thời gian này, S&P cho biết "một số loại xe có mức độ phơi nhiễm cao sẽ chậm lại hoặc ngừng sản xuất".

S&P mong đợi các nhà sản xuất ô tô sẽ bảo toàn hàng tồn kho, bổ sung hàng tồn kho "bị đánh thuế" một cách chậm rãi, hạn chế các ưu đãi và giữ giá cao để bảo vệ lợi nhuận. S&P mong đợi nguồn cung xe mới sẽ bị hạn chế do tình trạng gián đoạn sản xuất đáng kể hoặc dừng sản xuất đối với các loại xe có mức độ phơi nhiễm cao và trung bình, nhưng sản xuất có thể được tiếp tục sau vài tuần với "điều chỉnh thuế quan và định giá lại xe".

Trong kịch bản này, mức thuế 25% đối với tất cả các loại xe nhập khẩu bắt đầu từ ngày 2 tháng 4 sẽ tác động đến 45% doanh số bán xe hạng nhẹ của Mỹ. S&P viết: "Người tiêu dùng sẽ phải đối mặt với chi phí tăng cao đối với tất cả các mặt hàng, làm giảm nguồn tiền khả dụng và ý muốn cũng như khả năng mua hàng hóa bền. Chúng tôi dự kiến ​​sự chậm trễ trong quá trình phát triển sản phẩm sẽ có tác động lâu dài đến những năm sau".

Kịch bản thứ 3, tồi tệ nhất là "mùa đông thuế quan", mà S&P Global Mobility đặt ở mức xác suất 20%. Trong kịch bản này, các chuyên gia cho biết cho biết "thuế quan 25% đối với Mexico và Canada được tích hợp lâu dài vào hoạt động buôn bán ô tô và bất kỳ nguồn cung nào từ Mexico hoặc Canada đến Mỹ do thuế quan cao sẽ tạo ra môi trường cung ứng không tối ưu, vì xe cộ và linh kiện hiện được sản xuất tại Mexico và Canada hiện đang ở những địa điểm đó do lợi thế về chi phí và hiệu quả".

Việc chuyển chúng đến Hoa Kỳ sẽ chấm dứt những lợi thế đó và làm tăng chi phí, nhưng để nguyên chúng ở đó cũng làm tăng chi phí do thuế quan.

Trong kịch bản cuối cùng, S&P Globa cho rằng việc chuyển sản xuất sang Mỹ để tránh thuế quan có thể làm tăng chi phí lao động cho sản xuất, làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu hụt lao động nói chung và khiến các công ty ô tô và nhà cung cấp có các nhà máy chưa được sử dụng hết công suất ở Mexico hoặc Canada.

"Mặc dù có thể sẽ có một số nguồn lực, nhưng chi phí sản xuất cao hơn có thể làm giảm 10% doanh số bán xe hạng nhẹ ở Bắc Mỹ trong nhiều năm, với mức giảm dự kiến ​​là 10% ở Mỹ, 8% ở Mexico và 15% ở Canada", S&P Global cho biết.

Doanh số sẽ giảm trước khi chuyển dịch sản xuất

Bất kỳ luật thương mại và khí thải ô tô nào được đề xuất của Mỹ đều có thể kết hợp với các ưu đãi, giảm thuế và rào cản phi thuế quan để khuyến khích tăng đầu tư và việc làm tại quốc gia này, S&P Global nêu rõ. Các chuyên gia nói thêm rằng việc điều chỉnh các quy định về khí thải sẽ có lợi cho hầu hết người tiêu dùng.

Nhưng hầu hết các chuyên gia đều đồng ý rằng sự gián đoạn cho đến nay đã khiến ngành công nghiệp này có khả năng chứng kiến ​​doanh số giảm khi giá xe tăng cao.

“Ngành công nghiệp ô tô Bắc Mỹ đã hoạt động trong 30 năm qua trong việc sản xuất và vận chuyển hài hòa các bộ phận và xe cộ qua biên giới của cả ba quốc gia", Sam Fiorani, phó chủ tịch dự báo xe cộ toàn cầu tại Auto Forecast Solutions, đánh giá. "Việc phá vỡ giá của những chiếc xe hoặc bộ phận đó từ Canada và/hoặc Mexico sẽ chỉ làm tăng giá xe và khiến người tiêu dùng sợ mua chúng".

Báo cáo của S&P Global cũng chỉ ra công ty vẫn kỳ vọng các nhà sản xuất ô tô sẽ tái khẳng định cam kết đối với hoạt động sản xuất tại Mỹ trong các thông báo đầu tư trung hạn, thậm chí có thể chuyển hoạt động sản xuất từ ​​Mexico, Canada và các nơi khác sang Mỹ. Detroit Three đều sản xuất sản phẩm tại Mexico và Canada, còn GM và Ford đều sản xuất xe tại Trung Quốc để bán tại Mỹ.

"Một số trong số này sẽ bao gồm các kế hoạch đầu tư đã được quyết định trước đó nhưng chưa được công bố", S&P Global nhấn mạnh.