Những thách thức của hệ thống hỗ trợ người lái nâng cao ADAS và vai trò của con người

Nam Nguyễn

11/07/2024

Khi thế giới của chúng ta ngày càng được số hóa, ô tô cũng càng giống một chiếc máy tính trên bánh xe, với lượng dữ liệu ngày càng tăng được thu thập và xử lý bởi các máy tính trên xe. Tuy nhiên, xe tự lái hoàn toàn vẫn là chuyện của tương lai. Vậy điều gì đang cản trở hệ thống hỗ trợ người lái tiên tiến (ADAS) là câu hỏi nhiều người quan tâm.

Độ chính xác của hệ thống ADAS

Có rất nhiều loại hệ thống ADAS khác nhau trên thị trường. Chúng khác nhau tùy theo từng nhà sản xuất ô tô, từ mẫu này sang mẫu khác và được cải tiến liên tục.

Thực tế, ADAS có thể không phải lúc nào cũng hoạt động chính xác. Một ví dụ về những hạn chế của ADAS là hệ thống này có thể gặp khó khăn khi hoạt động trong điều kiện thời tiết khắc nghiệt hoặc ánh sáng yếu. Những điều kiện này có thể khiến cảm biến khó phát hiện và theo dõi vật thể một cách chính xác, dẫn đến cảnh báo sai hoặc thậm chí bỏ sót cảnh báo. Vì vậy, người lái xe phải luôn chuẩn bị sẵn sàng để can thiệp phương tiện nếu cần thiết.

Không phải mọi hệ thống ADAS đều yêu cầu các kỹ thuật hiệu chuẩn giống nhau. Loại hệ thống, kiểu dáng và kiểu dáng của chiếc xe, thậm chí cả năm nó được sản xuất đều có thể đóng vai trò quyết định phương pháp hiệu chuẩn tốt nhất.

Người lái xe cũng cần lưu ý rằng chúng không chỉ dựa trên các công nghệ khác nhau mà một số công nghệ còn hoạt động tốt hơn những công nghệ khác. Một ví dụ khác về những hạn chế của ADAS là hệ thống cảnh báo chệch làn đường của nó có thể chính xác hơn ở một số phương tiện so với những phương tiện khác. Công nghệ này đã có mặt trên thị trường với nhiều phiên bản và công nghệ khác nhau, đang được bộ phận R&D nghiên cứu và phát triển của các công ty cải tiến cho năm mẫu có sẵn tiếp theo. Giống như bất kỳ hệ thống dựa trên máy tính nào, các tính năng của ADAS đều có thể bị lỗi. Do đó, người lái xe cần nhận thức được mức độ chính xác của các khả năng ADAS khác nhau trên xe của mình để sử dụng chúng một cách thích hợp.

Hạn chế về cảm biến

Cảm biến ADAS là thành phần quan trọng của mọi tính năng ADAS. Các cảm biến ADAS (bao gồm cảm biến LiDAR, radar và camera) phải phát hiện và theo dõi chính xác các vật thể để xử lý đúng các nhiệm vụ an toàn giao thông.

Tuy nhiên, công nghệ cảm biến hiện tại vẫn chưa hoàn hảo. Cảm biến là một ví dụ khác về những hạn chế của ADAS vì chúng có thể gặp khó khăn trong việc phát hiện các vật thể nhỏ hoặc chuyển động nhanh. Ngoài ra, chúng có thể bị “mù” do thời tiết khắc nghiệt. Ngoài ra, chúng có thể dễ dàng bị nhầm lẫn bởi các đồ vật như mảnh vụn hoặc động vật. Tương tự như vậy, chúng có thể bị “đơ” tức thời do bụi bẩn, tuyết, sương mù, tai nạn và sửa đổi xe.

Mỗi cảm biến ADAS đóng một vai trò quan trọng trong hoạt động của hệ thống hỗ trợ người lái. Tuy nhiên, người lái vẫn phải là trung tâm trong việc xử lý tình huống.

Hạn chế của bộ xử lý

Một yếu tố quan trọng khác của công nghệ ADAS là bộ vi xử lý (CPU). Đây là quá trình lấy tất cả dữ liệu được thu thập bởi các cảm biến và biến nó thành thông tin mà hệ thống có thể sử dụng.

Khi nói đến các hạn chế của ADAS, CPU đóng vai trò vô cùng quan trọng. Ngay cả một lỗi nhỏ cũng có thể gây ra sự cố lớn.

CPU có thể hiểu sai dữ liệu từ cảm biến hoặc không thể theo kịp khối lượng dữ liệu lớn. Do đó, các nhà sản xuất ô tô thường sử dụng bộ xử lý chất lượng cao có thể xử lý lượng lớn dữ liệu do các tính năng ADAS tạo ra.

Hạn chế của thuật toán của phần mềm ADAS

Không có hệ thống phần mềm nào là hoàn hảo và các tính năng của ADAS cũng không ngoại lệ. Các hệ thống này dựa vào các thuật toán hoặc bộ quy tắc để hoạt động. Tuy nhiên, các thuật toán này thường phức tạp và có thể gặp khó khăn khi gặp phải các hạn chế của ADAS. Ngay cả một lỗi nhỏ trong thuật toán cũng có thể gây ra sự cố nghiêm trọng với hệ thống ADAS. Hơn nữa, mỗi nhà sản xuất ô tô đều có cách mã hóa thuật toán riêng, thường khiến việc so sánh các hệ thống trở nên khó khăn.

Hạn chế về GPS và Bản đồ

Hệ thống GPS là một thành phần quan trọng khác của nhiều tính năng ADAS. Chúng cung cấp cho bộ điều khiển điện tử (ECU) thông tin về vị trí hiện tại của xe để nó có thể đưa ra quyết định phù hợp.

Tuy nhiên, hệ thống GPS có thể không chính xác và không phải lúc nào cũng theo kịp được cảnh quan thay đổi liên tục. Điều này có thể dẫn đến các vấn đề với các tính năng như kiểm soát hành trình thích ứng (ACC) và đỗ xe tự động.

Ngoài ra, hệ thống GPS dựa vào dữ liệu bản đồ để hoạt động. Dữ liệu này phải được cập nhật liên tục để phản ánh những thay đổi trên đường. Tuy nhiên, quá trình này có thể tốn kém và mất thời gian. Do đó, nhiều nhà sản xuất ô tô chọn chỉ cập nhật dữ liệu bản đồ của họ vài năm một lần, điều này có thể dẫn đến thông tin lỗi thời.

Sự phụ thuộc quá mức vào trình điều khiển ADAS

Một trong những mối nguy hiểm lớn nhất của công nghệ ADAS là nó có thể khiến người lái xe quá phụ thuộc. Sự nhầm lẫn giữa hỗ trợ lái và xe tự hành đã khiến nhiều tài xế tin rằng xe của họ có thể tự lái. Trên thực tế, những hệ thống này được thiết kế để hỗ trợ người lái xe chứ không phải thay thế họ. Một số người lái xe có thể trở nên quá phụ thuộc vào các hệ thống và tính năng an toàn này và không còn chú ý đến đường đi nữa. Điều này có thể đặc biệt nguy hiểm trong trường hợp khẩn cấp.

Ví dụ: nếu người lái xe dựa vào hệ thống kiểm soát hành trình thích ứng để duy trì khoảng cách an toàn theo sau và một chiếc xe khác cắt ngang họ, thì có thể không có đủ thời gian để phản ứng. Điều này có thể dẫn tới tai nạn. Tương tự như vậy, nếu người lái xe dựa vào các tính năng hỗ trợ đỗ xe tự động và hệ thống không phát hiện được vật thể cản đường thì xe có thể bị hỏng. Để tránh những nguy hiểm này, điều quan trọng là người lái xe phải hiểu những hạn chế của ADAS và luôn cảnh giác khi ngồi sau tay lái.