“Dường như vai trò của Chủ tịch nước hiện chỉ là hợp thức hóa các thủ tục hành chính trong các công việc được Hiến pháp quy định”, đại biểu Phùng Đức Tiến phát biểu tại phiên thảo luận của Quốc hội về dự thảo sửa đổi Hiến pháp năm 1992, chiều 15/11.

Với nhận xét này, đại biểu Tiến đề nghị làm rõ hơn vai trò của Chủ tịch nước trong việc thống lĩnh lực lượng vũ trang, trong việc điều hòa phối hợp công tác với các cơ quan lập pháp và hành pháp, trong giám sát các chức danh do Chủ tịch nước giới thiệu, Quốc hội bầu và phê chuẩn.

Dẫn quy định "Chủ tịch nước thống lĩnh lực lượng vũ trang, đồng thời là Chủ tịch Hội đồng Quốc phòng và An ninh" tại dự thảo, đại biểu Bế Xuân Trường nhận xét “về mặt nội hàm chưa đầy đủ”.

Ông Trường nhấn mạnh, Đảng lãnh đạo quân đội trực tiếp, tuyệt đối về mọi mặt, Tổng bí thư là Bí thư quân ủy Trung ương, điều này đã được ghi trong Điều lệ Đảng.

“Còn Chủ tịch nước trên cơ sở lãnh đạo tập thể, phát huy vai trò của cá nhân, chịu trách nhiệm trước tập thể về nhiệm vụ này, như vậy nội hàm của Chủ tịch nước với lực lượng vũ trang là gì? Phải chăng đó là vấn đề về tổ chức, chăm lo xây dựng lực lượng vũ trang, xây dựng nền quốc phòng toàn dân, thế trận quốc phòng gắn với thế trận an ninh nhân dân thì mới đáp ứng được yêu cầu nhiệm vụ”,  ông Trường phát biểu.

Cũng theo đại biểu Trường, dự thảo quy định Chủ tịch nước giữ chức Chủ tịch Hội đồng Quốc phòng và An ninh nhưng trong nội hàm chỉ xác định là tổng động viên, huy động lực lượng, phương tiện khi có chiến tranh xảy ra. Mà cái quan trọng nhất để huy động được lực lượng, phương tiện cho chiến tranh phải được chuẩn bị chu đáo, đầy đủ từ trong thời bình. “Theo tôi cần bổ sung nội hàm của Chủ tịch nước vào cho đầy đủ”, ông Trường nhấn mạnh.

Tán thành với nhiều ý kiến khác, đại biểu Lê Thanh Vân, cho rằng việc bổ nhiệm thẩm phán Tòa án Nhân dân Tối cao nên trao cho Chủ tịch nước để đảm bảo tính linh hoạt

Khi thảo luận tại tổ, vai trò của Chủ tịch nước trong dự thảo Hiến pháp sửa đổi cũng là nội dung nhận được nhiều ý kiến, trong đó có việc tăng quyền của Chủ tịch nước để kiểm soát quyền lực của các cơ quan khác.

Cần quy định hội đồng bảo hiến

Có hay không nên thành lập cơ quan bảo vệ Hiến pháp cũng là vấn đề được thảo luận với lập luận nhiều chiều.

Bên cạnh số ít ý kiến cho rằng không nên thành lập cơ quan này, nhiều vị đại biểu khẳng định sự cần thiết phải có hội đồng bảo hiến.

Nhấn mạnh dây là vấn đề rất mới đối với Việt Nam, song đại biểu Huỳnh Nghĩa cho rằng, việc nghiên cứu, thành lập tòa án Hiến pháp hoặc Hội đồng bảo Hiến là quá trình cụ thể hóa nguyên tắc quyền lực Nhà nước là thống nhất, nhưng có sự phân công, phối hợp, kiểm soát quyền lực giữa các cơ quan trong việc thực hiện các quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp mà nghị quyết Đại hội Đảng toàn quốc lần thứ XI đã xác định .

Vì vậy, đại biểu Nghĩa đề nghị Ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp cần tiếp tục nghiên cứu, đề xuất với Quốc hội thảo luận thành lập cơ quan này theo hướng là một cơ quan có chuyên môn cao, hoạt động thường xuyên, quy tụ những chuyên gia pháp luật đầu ngành và kỳ cựu của đất nước, làm việc hết lòng, hết sức nhằm bảo vệ công lý, bảo vệ lẽ phải, bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhân dân.

Đại biểu Phạm Thị Mỹ Lệ cũng đề nghị nên bổ sung chế định hội đồng bảo hiến, như một cơ quan quan trọng giúp Quốc hội trong việc kiểm tra quyết định về tính hợp hiến, hợp pháp của các văn bản pháp luật do cơ quan Trung ương, của các cơ quan địa phương ban hành nhằm phát hiện kịp thời những vi phạm Hiến pháp để có biện pháp xử lý.

Nhận xét việc bảo vệ Hiến pháp hiện nay còn có hạn chế nhất định, đại biểu Đặng Đình Luyến cho rằng cần phải có một cơ quan độc lập giúp Quốc hội trong việc bảo vệ Hiến pháp.

Mặc dù quan điểm của ủy ban dự thảo sửa đổi Hiến pháp là không thành lập cơ quan chuyên trách bảo vệ Hiến pháp. Song tổng hợp kết quả thảo luận tại tổ cho thấy các ý kiến cho rằng nên thành lập cơ quan này cũng ngang bằng ý kiến có quan điểm trái ngược.

Theo nghị trình, cả ngày 16/11, Quốc hội sẽ tiếp tục thảo luận tại hội trường về dự thảo Hiến pháp sửa đổi năm 1992.