TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
“Địa phương ngăn cản Uber, Grab thể hiện tầm nhìn hạn hẹp”
“Chính quyền địa phương ngăn cản sự phát triển của Uber, Grab cho thấy họ có tầm nhìn chính sách hạn hẹp”
Trong báo cáo kinh tế vĩ mô quý 3 năm 2017, Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách (VEPR) đã chỉ ra những vấn đề về cấu trúc dài hạn của nền kinh tế Việt Nam.
Thứ nhất, theo VEPR, cấu trúc thể chế kinh tế chưa đủ vững vàng trong tiến trình hội nhập kinh tế, đặc biệt trong bối cảnh bùng nổ cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Tiến trình cải cách thể chế kinh tế chậm, chưa kích thích được sự sáng tạo đổi mới sâu rộng trở thành nền tảng tăng trưởng lâu dài.
VEPR lấy ví dụ điển hình là sức ép gia tăng từ các hãng taxi truyền thống đối với nền tảng công nghệ mới như Uber, Grab hiện nay.
“Việc các chính quyền địa phương ứng xử mang tính ngăn cản đối với sự phát triển của các công nghệ mới, một mặt cho thấy họ có tầm nhìn chính sách hạn hẹp, mặt khác cho thấy khả năng bị chi phối bởi các nhóm lợi ích trong cấu trúc kinh tế cũ”, báo cáo nêu rõ.
VEPR cho rằng, điều này phát đi những tín hiệu bất lợi cho sự du nhập công nghệ mới.
Do đó, giải pháp trọng tâm mà Viện này đưa ra là đẩy mạnh cải cách thể chế, bảo vệ quyền sở hữu và nhà đầu tư, tạo môi trường phát huy sự sáng tạo công nghệ.
Về cơ bản, chính sách cần hướng tới khai thác những tiềm năng của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra, tránh khuynh hướng phản ứng chống đối quá trình “phá hủy sáng tạo” của các ngành mới và công nghệ mới.
Báo cáo của VEPR cũng chỉ ra rằng, Việt Nam vẫn đang ở mức thấp trong chuỗi giá trị toàn cầu. Giá trị gia tăng của sản phẩm xuất khẩu thấp vì dựa chủ yếu vào mức thâm dụng lao động giá rẻ, do sản phẩm xuất khẩu chủ yếu là sản xuất gia công và hầu như không dựa vào tiến bộ công nghệ trên cơ sở nghiên cứu và phát triển.
Yếu tố này tiếp tục giữ Việt Nam trong tư thế một điểm đến cho quá trình gia công sản phẩm, thay thế cho một số nước đang chuyển lên nấc thang cao hơn như Trung Quốc, Thái Lan.
Trong khi đó, cấu trúc dân số vàng của Việt Nam đang qua đi, với sự gia tăng của tỷ trọng người già trên tổng dân số, lợi thế về nguồn cung lao động có thể nhanh chóng mất đi.
“Không có chính sách chuyển đổi, nâng cao kỹ năng và năng suất lao động kịp thời, Việt Nam sẽ mất các lợi thế về chi phí sản xuất”, Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách nêu quan điểm.
Ngoài đánh giá cụ thể, VEPR đưa ra dự báo về lạm phát từ nay đến cuối năm có xu hướng gia tăng do áp lực tăng chi phí sản xuất, điều chỉnh hàng loạt dịch vụ cơ bản như điện, giáo dục, y tế, xăng dầu, chính sách tăng lương cơ bản có hiệu lực từ tháng 7/2017, sự tăng cầu tiêu dùng vào các tháng cuối năm, và gia tăng sức ép tăng trưởng tín dụng để đạt mục tiêu 21% của Chính phủ cho cả năm.
"Trong bối cảnh kinh tế tăng trưởng cao bất thường trong quý 3, chúng tôi điều chỉnh dự báo tăng trưởng quý 4 sẽ ở mức 7,12%, đưa tăng trưởng cả năm lên mức 6,64%, tăng 0,27% so với dự báo VEPR đưa ra hồi quý trước. Đồng thời, lạm phát quý 4 sẽ lên mức 4,16%, vượt qua mức mục tiêu là 4% và cao hơn 1,97 %", báo cáo của VEPR nhận định.
Thứ nhất, theo VEPR, cấu trúc thể chế kinh tế chưa đủ vững vàng trong tiến trình hội nhập kinh tế, đặc biệt trong bối cảnh bùng nổ cuộc cách mạng công nghiệp 4.0. Tiến trình cải cách thể chế kinh tế chậm, chưa kích thích được sự sáng tạo đổi mới sâu rộng trở thành nền tảng tăng trưởng lâu dài.
VEPR lấy ví dụ điển hình là sức ép gia tăng từ các hãng taxi truyền thống đối với nền tảng công nghệ mới như Uber, Grab hiện nay.
“Việc các chính quyền địa phương ứng xử mang tính ngăn cản đối với sự phát triển của các công nghệ mới, một mặt cho thấy họ có tầm nhìn chính sách hạn hẹp, mặt khác cho thấy khả năng bị chi phối bởi các nhóm lợi ích trong cấu trúc kinh tế cũ”, báo cáo nêu rõ.
VEPR cho rằng, điều này phát đi những tín hiệu bất lợi cho sự du nhập công nghệ mới.
Do đó, giải pháp trọng tâm mà Viện này đưa ra là đẩy mạnh cải cách thể chế, bảo vệ quyền sở hữu và nhà đầu tư, tạo môi trường phát huy sự sáng tạo công nghệ.
Về cơ bản, chính sách cần hướng tới khai thác những tiềm năng của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra, tránh khuynh hướng phản ứng chống đối quá trình “phá hủy sáng tạo” của các ngành mới và công nghệ mới.
Báo cáo của VEPR cũng chỉ ra rằng, Việt Nam vẫn đang ở mức thấp trong chuỗi giá trị toàn cầu. Giá trị gia tăng của sản phẩm xuất khẩu thấp vì dựa chủ yếu vào mức thâm dụng lao động giá rẻ, do sản phẩm xuất khẩu chủ yếu là sản xuất gia công và hầu như không dựa vào tiến bộ công nghệ trên cơ sở nghiên cứu và phát triển.
Yếu tố này tiếp tục giữ Việt Nam trong tư thế một điểm đến cho quá trình gia công sản phẩm, thay thế cho một số nước đang chuyển lên nấc thang cao hơn như Trung Quốc, Thái Lan.
Trong khi đó, cấu trúc dân số vàng của Việt Nam đang qua đi, với sự gia tăng của tỷ trọng người già trên tổng dân số, lợi thế về nguồn cung lao động có thể nhanh chóng mất đi.
“Không có chính sách chuyển đổi, nâng cao kỹ năng và năng suất lao động kịp thời, Việt Nam sẽ mất các lợi thế về chi phí sản xuất”, Viện Nghiên cứu Kinh tế và Chính sách nêu quan điểm.
Ngoài đánh giá cụ thể, VEPR đưa ra dự báo về lạm phát từ nay đến cuối năm có xu hướng gia tăng do áp lực tăng chi phí sản xuất, điều chỉnh hàng loạt dịch vụ cơ bản như điện, giáo dục, y tế, xăng dầu, chính sách tăng lương cơ bản có hiệu lực từ tháng 7/2017, sự tăng cầu tiêu dùng vào các tháng cuối năm, và gia tăng sức ép tăng trưởng tín dụng để đạt mục tiêu 21% của Chính phủ cho cả năm.
"Trong bối cảnh kinh tế tăng trưởng cao bất thường trong quý 3, chúng tôi điều chỉnh dự báo tăng trưởng quý 4 sẽ ở mức 7,12%, đưa tăng trưởng cả năm lên mức 6,64%, tăng 0,27% so với dự báo VEPR đưa ra hồi quý trước. Đồng thời, lạm phát quý 4 sẽ lên mức 4,16%, vượt qua mức mục tiêu là 4% và cao hơn 1,97 %", báo cáo của VEPR nhận định.
