Bên cạnh 7 tội được Chính phủ đề xuất bỏ hình phạt tử hình, Ủy ban Thường vụ Quốc hội trên cơ sở cân nhắc nhiều chiều ý kiến đóng góp đã dự kiến chỉnh lý theo hướng bỏ tử hình ở 9 tội.

Trong đó có 7 tội trong dự thảo Bộ luật Hình sự đã trình Quốc hội ở kỳ họp trước, gồm có: cướp tài sản (điều 168); phá huỷ công trình, cơ sở, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia (điều 304); chống mệnh lệnh (điều 393); đầu hàng địch (điều 398); phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược (điều 420); chống loài người (điều 421); tội phạm chiến tranh (điều 422).

Hai tội được thể hiện ở dự thảo đã chỉnh lý là tàng trữ trái phép chất ma túy (điều 249) và chiếm đoạt chất ma túy (điều 252).

Riêng tội vận chuyển trái phép chất ma túy (điều 250) vẫn giữ hình phạt tử hình đối với kẻ chủ mưu, cầm đầu đường dây hoặc người thực hiện việc vận chuyển ma túy với số lượng lớn.

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Văn Hiện cho biết, kết quả lấy ý kiến nhân dân đa số tán thành như đề xuất của Chính phủ.

Cụ thể, 17/30 bộ, ngành, cơ quan, tổ chức Trung ương, 48/63 hội đồng nhân dân tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, 10/26 cơ quan, tổ chức khác nhất trí với phương án bỏ hình phạt tử hình ở 7 tội danh.

Bên cạnh đó, một số ý kiến đề nghị cân nhắc, chưa nên bỏ hình phạt tử hình ở 3 tội: phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược (điều 420); chống loài người (điều 421); tội phạm chiến tranh (điều 422) vì đây là loại tội nghiêm trọng nhất trong các tội đặc biệt nghiêm trọng và xét về ý nghĩa chính trị, chừng nào còn duy trì hình phạt tử hình thì không nên bỏ hình phạt tử hình ở các tội danh này.

Tiếp thu theo đa số ý kiến nhân dân và đại biểu Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cũng đề nghị Quốc hội không áp dụng hình phạt tử hình đối với người từ 75 tuổi trở lên khi phạm tội hoặc khi xét xử và không thi hành án tử hình đối với người từ 75 tuổi trở lên.

Quy định không thi hành án tử hình trong một số trường hợp khác cũng được chỉnh lý.

Báo cáo tiếp thu, giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thì nhiều ý kiến tán thành phương án quy định không thi hành án tử hình đối với người bị kết án tử hình về các tội: sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh; tham ô tài sản; nhận hối lộ, nhưng sau khi bị kết án đã chủ động khắc phục cơ bản hậu quả do tội phạm gây ra, hợp tác tích cực với các cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn.

Một số ý kiến khác thì đề nghị bỏ quy định này. Kết quả lấy kiến Nhân dân, đa số tán thành với ý kiến thứ nhất.

Để đảm bảo sự công bằng, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đề nghị quy định không thi hành án tử hình với “Người bị kết án tử hình về tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh; tội tham ô tài sản, tội nhận hối lộ mà sau khi bị kết án đã chủ động khắc phục cơ bản hậu quả của tội phạm do mình gây ra, hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn”.

Cân nhắc nhiều loại ý kiến, dự thảo luật mới nhất cũng quy định: đối với người bị kết án tử hình được ân giảm hoặc người bị kết án tử hình thuộc trường hợp quy định Bộ luật này thì thời gian đã chấp hành hình phạt để được xét giảm lần đầu là 25 năm và dù được giảm nhiều lần nhưng vẫn phải bảo đảm thời hạn thực tế chấp hành hình phạt là tù 30 năm”.

Điều kiện này được coi là chặt chẽ hơn so với người bị kết án tù chung thân khác.

Báo cáo cũng lý giải về việc không tiếp thu đề nghị không xét giảm án đối với người bị kết án tử hình được ân giảm xuống thành tù chung thân. Đó là, quy định này sẽ làm phát sinh một loại hình phạt mới (tù chung thân không giảm án), người bị áp dụng dễ nảy sinh tâm lý cực đoan, tiêu cực như chống phá trại giam, tự vẫn, bỏ trốn,... vì không còn động cơ để cải tạo, phục thiện.

Cả ngày 30/10 Quốc hội sẽ thảo luận tại hội trường về dự thảo Bộ luật Hình sự (sửa đổi).