Nhiều vấn đề liên quan đến quy hoạch sử dụng đất, giá đất, thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ và tái định cư vừa được Chính phủ hướng dẫn thực hiện.

Theo đó, kể từ ngày 1/10/2009, mọi vấn đề liên quan đến quy hoạch sử dụng đất; giá đất; bồi thường, hỗ trợ, tái định cư; trình tự, thủ tục thu hồi đất, giao đất và cho thuê đất; phát triển quỹ đất, cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, sử dụng đất công trình ngầm và gia hạn sử dụng đất…sẽ được thực hiện theo Nghị định 69/2009/NĐ-CP vừa được ban hành ngày 13/8.

Một trong những điểm đáng chú ý của Nghị định đó là quy định việc xác định giá đất theo giá thị trường. Cụ thể, tại thời điểm Nhà nước giao đất, cho thuê đất, phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư... mà giá đất do UBND cấp tỉnh quy định chưa sát với giá chuyển nhượng quyền sử dụng đất thực tế trên thị trường trong điều kiện bình thường thì UBND cấp tỉnh căn cứ vào giá chuyển nhượng thực tế trên thị trường để xác định lại giá đất cụ thể cho phù hợp.

Đối với trường hợp thuê đất trả tiền một lần cho cả thời gian thuê thì số tiền phải nộp được tính bằng số tiền sử dụng đất như trường hợp giao đất có thu tiền sử dụng đất có cùng mục đích và thời hạn sử dụng đất.

Đối với việc bồi thường cho người bị thu hồi đất, Nghị định nêu rõ: Nhà nước thu hồi đất của người đang sử dụng vào mục đích nào thì được bồi thường bằng việc giao đất mới có cùng mục đích sử dụng, nếu không có đất để bồi thường thì được bồi thường bằng giá trị quyền sử dụng đất tính theo giá đất tại thời điểm quyết định thu hồi đất.

Ngoài việc bồi thường trên, Nghị định cũng quy định nhiều hình thức hỗ trợ khi Nhà nước thu hồi đất bao gồm: hỗ trợ di chuyển, hỗ trợ tái định cư (trường hợp thu hồi đất ở); hỗ trợ ổn định đời sống và sản xuất, hỗ trợ đào tạo chuyển đổi nghề, tạo việc làm (trường hợp thu hồi đất nông nghiệp) và các hỗ trợ khác. Đặc biệt, Nhà nước còn hỗ trợ khi thu hồi đất nông nghiệp trong khu dân cư, đất vườn, ao không được công nhận là đất ở.

Đối với hộ gia đình, cá nhân trực tiếp sản xuất nông nghiệp khi bị thu hồi đất nông nghiệp mà không có đất để bồi thường thì được hỗ trợ chuyển đổi nghề nghiệp và tạo việc làm bằng một trong các hình thức: hỗ trợ bằng tiền từ 1,5 - 5 lần giá đất nông nghiệp đối với toàn bộ diện tích đất nông nghiệp bị thu hồi; hỗ trợ bằng một suất đất ở hoặc một căn hộ chung cư hoặc một suất đất sản xuất, kinh doanh phi nông nghiệp.

Trường hợp người được hỗ trợ có nhu cầu được đào tạo, học nghề thì được nhận vào các cơ sở đào tạo nghề và được miễn học phí đào tạo cho một khóa học đối với các đối tượng trong độ tuổi lao động.

Chính phủ cũng quy định, phương án đào tạo, chuyển đổi nghề sẽ được lập và phê duyệt đồng thời với phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư. Trong quá trình lập phương án đào tạo, chuyển đổi nghề phải lấy ý kiến của người bị thu hồi đất thuộc đối tượng chuyển đổi nghề.

Về hỗ trợ di chuyển, theo quy định hiện hành thì mức hỗ trợ cho mỗi hộ gia đình, cá nhân phải di chuyển nhà ở trong phạm vi tỉnh là 3 triệu đồng, di chuyển sang tỉnh khác là 5 triệu đồng. Mức hỗ trợ như vậy chưa phù hợp với thực tế, vì phạm vi di chuyển trong đơn vị hành chính của một tỉnh có thể xa hơn so với di chuyển sang tỉnh khác. Vì vậy, Nghị định không quy định mức hỗ trợ cụ thể mà giao trách nhiệm cho UBND cấp tỉnh căn cứ vào tình hình thực tế tại địa phương quy định mức hỗ trợ cụ thể.

Về hỗ trợ tái định cư, Nghị định quy định nhà ở, đất ở tái định cư được thực hiện theo nhiều cấp nhà, nhiều mức diện tích khác nhau phù hợp với mức bồi thường và khả năng chi trả của người được tái định cư.

Ngoài ra, Nghị định cũng nêu rõ, các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước được Nhà nước giao đất có thu tiền sử dụng đất, cho thuê đất, nếu thực hiện ứng trước tiền bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và kinh phí tổ chức thực hiện bồi thường, giải phóng mặt bằng thì được ngân sách Nhà nước hoàn trả bằng hình thức trừ vào tiền sử dụng đất, tiền thuê đất phải nộp.

Trường hợp được giao đất không thu tiền sử dụng đất hoặc được miễn tiền sử dụng đất, tiền thuê đất thì số tiền bồi thường, hỗ trợ, tái định cư sẽ được tính vào vốn đầu tư của dự án.