Cụ thể, Quỹ Đầu tư chứng khoán Việt Nam, một quỹ nằm dưới sự quản lý của với Công ty Cổ phần Quản lý quỹ đầu tư Việt Nam, đã thực hiện giao dịch với XMC và VMC, thay đổi tỉ lệ sở hữu của cổ đông lớn (trên 5%) nhưng lại không báo cáo. 

Từ ngày 14/6 - 22/6/2010, Công ty Cổ phần Quản lý quỹ đầu tư Việt Nam đã đặt lệnh giao dịch (mua/bán) cổ phiếu VMC làm thay đổi tỷ lệ sở hữu trên 1% của Quỹ Đầu tư chứng khoán Việt Nam đối với doanh nghiệp niêm yết.

Đồng thời, ngày 17/6/2010, tổ chức này thực hiện đặt lệnh giao dịch mua 40.700 cổ phiếu XMC nâng tỷ lệ sở hữu của Quỹ Đầu tư chứng khoán Việt Nam đối với doanh nghiệp niêm yết từ 4,78% lên 5,19%. Ngày 21/6/2010, quỹ lại bán 140.000 cổ phiếu XMC giảm tỷ lệ sở hữu từ 5,19% xuống 3,79%. Các giao dịch trên theo quy định phải báo cáo cho Ủy ban Chứng khoán và Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX).

Với vi phạm trên, Công ty Cổ phần Quản lý quỹ đầu tư Việt Nam bị phạt 20 triệu đồng, một mức phạt khá nhẹ. Điều đáng nói là chính các quỹ đầu tư - những tổ chức chuyên nghiệp, những “tay chơi” lớn trên thị trường - lại có thể “sơ suất” vi phạm những quy định đã có từ rất lâu?

Hoạt động giao dịch trên không phải là lớn và cũng không ảnh hưởng nhiều lắm đến giá cổ phiếu. Tuy nhiên thị trường đã nhiều lần chứng kiến các cổ đông lớn xả hàng “trộm”, thậm chí cả lãnh đạo doanh nghiệp niêm yết giao dịch cũng không báo cáo theo luật. 

Giữa tháng 10 vừa qua, Ủy ban Chứng khoán cũng ban hành cùng lúc tới 5 quyết định xử phạt các cá nhân, từ cổ đông lớn, người có liên quan, cho tới cả Phó tổng giám đốc doanh nghiệp niêm yết đã thực hiện giao dịch “chui”. Mức phạt tối đa 20 triệu không rõ có mang tính răn đe hay chỉ là nhắc nhở, chỉ biết thị trường sẽ đặt câu hỏi: Không lẽ sự hiểu biết pháp luật của những người lãnh đạo doanh nghiệp hay cổ đông lớn lại hạn chế đến như vậy?

Các quyết định phạt hành chính hơn một năm gần đây chủ yếu đối với các doanh nghiệp vi phạm quy định về đăng ký công ty đại chúng, phát hành cổ phiếu không báo cáo... Mức phạt cũng rất nhẹ. Một quan chức của Ủy ban Chứng khoán cũng từng cho biết với đa số các doanh nghiệp nhỏ, vừa chuyển thành công ty đại chúng, hay doanh nghiệp ở vùng sâu vùng xa thường chưa hiểu biết nhiều về các quy định của thị trường chứng khoán. Do đó mức phạt chủ yếu mang tính nhắc nhở.

Thị trường vẫn chưa quên vụ “loạn” công bố thông tin của VTV hay tranh chấp giữa DVD và HTV. Việc xử phạt các vi phạm công bố thông tin cần mạnh tay hơn mới có thể củng cố niềm tin về sự minh bạch của thị trường.