Sichuan Baicha Baidao Industrial Co. – chuỗi trà sữa lớn thứ ba tại Trung Quốc vừa thực hiện thương vụ phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng (IPO) lớn nhất tại Hồng Kông kể từ tháng 11/2023 khi huy động được 331 triệu USD.

Thương vụ này đưa tổng tài sản của hai nhà đồng sáng lập Baicha Baidao, Wang Xiaokun và Liu Weihong, lên 2,7 tỷ USD nhờ 73% cổ phần tại công ty này – theo Bloomberg Billionaires Index.

Trà sữa ra đời tại Đài Loan vào cuối những năm 1980 với những sạp hàng nhỏ gần các văn phòng và trường học. Khi thức uống này bắt đầu làn sang Hồng Kông và Trung Quốc đại lục vào những năm 1990, các chuỗi trà sữa bắt đầu mọc lên. Hiện tại, Trung Quốc có hàng nghìn thương hiệu trà sữa và mở rộng sang nhiều quốc gia khác.

Các chuỗi trà sữa này mang đến cho khách hàng vô số lựa chọn kết hợp trà, sữa, trái cây và trân châu. Khách hàng có thể chọn loại trà yêu thích của mình (trà đen, trắng, xanh, có sữa hoặc không) với trái cây tươi (dâu tằm, dâu tây, nho, cam…) và nhiều loại trân châu (trân châu đen, trắng, ngọc trai, khoai…). Ngoài ra, khách cũng có thể thêm nhiều thức ăn kèm khác như đậu đỏ, thạch, phô mai kem...

Để tạo điểm nhấn thêm, một số chuỗi cửa hàng thậm chí kết hợp trà sữa với rượu Mao Đài – một loại rượu truyền thống chưng cất từ cao lương của Trung Quốc.

“Đời là bể khổ, thứ gì đó ngọt ngào sẽ khiến bạn cảm thấy hạnh phúc hơn”, là câu trả lời nhiều người đưa ra khi được hỏi “Tại sao bạn uống trà sữa” trong một cuộc khảo sát của công ty Minsheng Securities.

Baicha Baidao, còn được gọi là Chabaidao (có nghĩa là “100 loại trà”), định hướng bán trà sữa giá rẻ. Cửa hàng đầu tiên của chuỗi này khai trương năm 2008, rộng 20m2, nằm gần một trường trung học ở thành phố Thành Đô, tỉnh Tứ Xuyên, Trung Quốc. 10 năm sau đó, chuỗi này bắt đầu mô hình nhượng quyền và mở rộng chóng mặt. Đến nay, Baicha Baidao có hơn 8.000 cửa hàng trên khắp Trung Quốc. Hồi tháng 1 năm nay, Baicha Baidao mở cửa hàng đầu tiên ở nước ngoài, đặt tại Seoul, Hàn Quốc. Ở trong nước, chuỗi này cũng mở cửa hàng cà phê đầu tiên với tên thương hiệu Coffree.

Các cửa hàng của Baicha Baidao nhiều năm nay bán trà sữa giá rẻ, chỉ hơn 2 USD cho cốc trà sữa 500ml, trong khi mức giá bình quân trên thị trường gần đây lên gần 5 USD cho dung tích tương tự. Chiến lược giá này giúp công ty tăng trưởng nhanh với doanh thu tăng hơn 56% trong giai đoạn 2021-2023 lên 5,7 tỷ nhân dân tệ (787 triệu USD) – theo cáo bạch IPO của công ty.

Bên cạnh Baicha Baidao, cơn sốt trà sữa tại đất nước tỷ dân cũng giúp hai doanh nhân khác trở thành tỷ phú. Đó là hai anh em Zhang Hongchao và Zhang Hongfu, đồng sáng lập chuỗi trà sữa Mixue Bingcheng. Anh em nhà Zhang thành lập Mixue Bingcheng vào năm 1997 ở tỉnh Hà Nam, Trung Quốc. Hiện tại, công ty này trở thành tập đoàn Mixue Group và mở rộng thêm mặt hàng cà phê. Mixue Group tự nhận là chuỗi đồ uống lớn thứ hai thế giới sau Starbucks tính theo số lượng cửa hàng với hơn 32.000 điểm ở Trung Quốc và 4.000 điểm tại các quốc gia khác.

Sau khi nhận được vốn đầu tư vào năm 2020, từ các nhà đầu tư gồm công ty con của công ty giao đồ ăn khổng lồ Meituan và Hillhouse Investment Management, Mixue Group được định giá 23,3 tỷ nhân dân tệ. Nhờ đó, tài sản của anh em nhà Zhang tăng lên 1,5 tỷ USD mỗi người, theo Bloomberg Billionaires Index.

Trong bối cảnh nền kinh tế Trung Quốc tăng trưởng chậm lại và người tiêu dùng có xu hướng thắt lưng buộc bụng, các chuỗi cửa hiệu trà sữa ở Trung Quốc bắt đầu hạ giá bán để thu hút khách hàng. Guming Holdings Ltd., chuỗi trà sữa lớn thứ hai ở Trung Quốc với khoảng 9.000 cửa hàng, và Auntea Jenny (Shanghai) Industrial Co., chuỗi lớn thứ 4, hiện đều giảm giá còn chưa tới 3,5 USD/cốc. Cả hai công ty này đều đã nộp hồ sơ IPO tại Hồng Kông.

“Cạnh tranh đang ngày càng khốc liệt”, nhà phân tích Gloria Cao tại Essence International, nhận xét trong một báo cáo công bố hôm 16/4.

Các chuỗi cửa hiệu trà sữa cao cấp hơn như Nayuki Holdings Ltd., hiện có 1.800 cửa hàng ở Trung Quốc, chịu sự cạnh tranh lớn từ các đối thủ có giá bán rẻ hơn. Trước sự cạnh tranh gay gắt, Nayuki đã giảm giá bán xuống còn khoảng 2,5 USD cốc trà sữa. Tuy nhiên, giá cổ phiếu công này hiện đã giảm gần 90% so với mức giá IPO 3 năm trước do các nhà đầu tư lo ngại về sự cạnh tranh quá lớn trên thị trường. Theo đó, tài sản của Peng Xin và husband Zhao Lin, hai nhà đồng sáng lập của Nayuki, đã giảm từ 2,1 tỷ USD mỗi người vào năm 2021 xuống còn chưa tới 300 triệu USD.

“Tôi khá lạc quan về triển vọng của các chuỗi cửa hiệu trà sữa đầu ngành. Nhưng thị trường trà sữa Trung Quốc đang đông đúc quá mức”, ông nhà phân tích Steven Nie tại Daiwa Capital Markets, nhận xét.