Đầu tuần này, Tổng thống Mỹ Donald Trump cảnh báo sẽ tăng thuế quan với hàng hóa nhập khẩu từ Ấn Độ vì hoạt động mua dầu Nga. Mức thuế quan này sẽ cao hơn nhiều so với thuế quan đối ứng 25% - dự kiến có hiệu lực từ ngày 7/8 - của Mỹ với hàng hóa Ấn Độ.

“Ấn Độ không chỉ nhập khẩu một lượng lớn dầu của Nga, mà sau đó họ còn bán phần lớn số dầu đó trên thị trường mở để thu lợi nhuận khổng lồ”, ông Trump viết trong một bài đăng trên mạng xã hội Truth Social ngày 4/8. “Họ không quan tâm có bao nhiêu người đang thiệt mạng ở Ukraine vì chiến tranh với Nga”.

Cảnh báo trên của ông Trump nằm trong nỗ lực gây sức ép buộc Tổng thống Nga Vladimir Putin chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine, đồng thời cho thấy quan hệ giữa Mỹ và Ấn Độ đang bất ngờ xấu đi.

Vào sáng ngày 5/8, ông Trump cho biết ông sẽ tiếp tục tăng thuế quan với hàng hóa Ấn Độ trong vòng 24 giờ tới vì nước này vẫn đang tiếp tục mua dầu Nga - hành động ông cho là “tiếp thêm nhiên liệu cho cỗ máy chiến tranh”.

Nỗi lo thuế quan Mỹ tăng cao khiến các chỉ số chính của thị trường chứng khoán Ấn Độ, Nifty 50 và Sensex, giảm điểm trong phiên giao dịch ngày 5/8. Giá đồng rupee cũng sụt giảm so với USD trong phiên này.

TẦM QUAN TRỌNG CỦA DẦU NGA VỚI ẤN ĐỘ

Theo dữ liệu từ công ty tư vấn năng lượng Kpler, Nga là nhà cung cấp dầu thô lớn nhất của Ấn Độ khi chiếm 37% trong tổng số khoảng 1 tỷ thùng dầu mà nước này đã nhập khẩu từ đầu năm đến nay. Ấn Độ là nước nhập khẩu dầu thô lớn thứ ba thế giới, với lượng nhập khẩu tăng 14,5% từ năm 2021 lên khoảng 1,7 tỷ thùng vào năm 2024. Nhập khẩu dầu Nga của Ấn Độ tăng vọt từ năm 2023, một năm sau khi cuộc chiến ở Ukraine nổ ra.

Trong một thông cáo phản hồi chỉ trích của ông Trump hôm đầu tuần, Bộ Ngoại giao Ấn Độ cho biết “nước này bắt đầu nhập khẩu dầu từ Nga vì các nguồn cung truyền thống đã chuyển hướng sang châu Âu sau khi xung đột ở Ukraine nổ ra”.

“Ở thời điểm đó, Mỹ đã tích cực khuyến khích Ấn Độ nhập khẩu như vậy để tăng cường sự ổn định của thị trường năng lượng toàn cầu”, thông cáo nêu rõ.

Việc tăng nhập khẩu dầu thô đại hạ giá của Nga đã giúp New Delhi tiết kiệm được từ 7 - 10 tỷ USD từ tổng kim ngạch nhập khẩu dầu là 186 tỷ USD năm 2024, theo tính toán của ngân hàng Barclays vào tuần trước.

Giá dầu có tác động lớn tới Ấn Độ, quốc gia luôn khát năng lượng để phục vụ các hoạt động phát triển kinh tế tế, và ảnh hưởng tới các chỉ số kinh tế quan trọng của nước này như lạm phát.

“Chúng tôi sẽ mua từ bất cứ nguồn nào vì cam kết của Thủ tướng Narendra Modi với người tiêu dùng trong nước”, Bộ trưởng Bộ Dầu mỏ Ấn Độ Hardeep Singh Puri cho biết trong một tuyên bố vào tháng trước.  

Tuy nhiên, đã xuất hiện một số tín hiệu cho thấy quốc gia này đang đa dạng hóa nguồn nhập khẩu dầu.

"Tới thời điểm hiện tại, chênh lệch giá dầu Nga so với các nguồn khác đã giảm bớt nên Ấn Độ đã tìm kiếm thêm các lựa chọn khác. Trong 6 tháng đầu năm nay, lượng dầu thô nhập khẩu của nước này từ Mỹ đã tăng 51% và từ Brazil tăng 80% so với cùng kỳ năm trước”, các nhà phân tích của Barclays nhận xét.

Theo tờ báo Nikkei Asia, về quan hệ song phương, trong 3 năm qua, Ấn Độ vẫn duy trì quan hệ thương mại và ngoại giao chặt chẽ với Nga. Tuy nhiên, ông Modi đã nhiều lần kêu gọi hòa bình cho Ukraine, bao gồm trong cuộc gặp gần đây nhất với ông Putin bên lề hội nghị thượng đỉnh BRICS vào tháng 10/2024.

Bên cạnh hoạt động thương mại năng lượng và quan hệ ngoại giao, văn hóa kéo dài nhiều thập kỷ, Nga cũng là nhà cung cấp vũ khí lớn nhất của Ấn Độ, chiếm 36% tổng lượng vũ khí nhập khẩu của nước này trong giai đoạn 2020-2024.

TÁC ĐỘNG CỦA THUẾ QUAN MỸ TỚI KINH TẾ ẤN ĐỘ

Mỹ hiện là đối tác thương mại lớn nhất của Ấn Độ, với kim ngạch thương mại song phương đạt 131,84 tỷ USD năm 2024. Trong đó, Ấn Độ thặng dư thương mại khoảng 40 tỷ USD với Mỹ.

Vì cảnh báo hôm 4/8 của ông Trum không có nhiều thông tin chi tiết, nên khó có thể ước tính tác động của việc Mỹ tăng thêm thuế quan với hàng hóa nhập khẩu từ Ấn Độ. Tuy nhiên, theo một số nhà phân tích, thiệt hại do mức thuế quan 25% đối với nền kinh tế nước này nhìn chung không lớn, kể cả khi các ngành như linh kiện điện tử, dệt may, đá quý và trang sức có thể bị tác động mạnh.

Trong một báo cáo mới đây, các nhà phân tích của ngân hàng Goldman Sachs và Barclays nhận định mức thuế quan 25% có thể khiến tăng trưởng của Ấn Độ giảm 0,3 điểm phần trăm trong năm nay. Công ty tài chính Jefferies dự báo mức giảm này dao động từ 0,25-0,4 điểm phần trăm. Ngân hàng Dự trữ Ấn Độ (RBI) hiện ước tính nền kinh tế nước này sẽ tăng trưởng 6,5% trong năm 2025.

“Nền kinh tế Ấn Độ tương đối khép kín và  nhu cầu nội địa là một trụ cột tăng trưởng”, các nhà phân tích của Barclays nhận xét. "Chúng tôi dự báo mức thuế cuối cùng của Mỹ với hàng hóa Ấn Độ sẽ thấp hơn mức 25% đã được công bố, bởi hai nước vẫn đang tiếp tục đàm phán thỏa thuận thương mại”.