Bị châu Âu điều tra trợ cấp, xuất khẩu ô tô năng lượng mới của Trung Quốc vẫn tăng vọt

Hoàng Lâm

12/10/2023

Trong khi những tranh cãi với châu Âu về điều tra chống trợ cấp cho xe điện vẫn đang rất nóng, dữ liệu từ Hiệp hội Xe khách Trung Quốc (PCA) cho thấy tổng doanh số bán lẻ xe sử dụng năng lượng mới ở Trung Quốc đã tăng 22,1% so với một năm trước đó lên 746.000 chiếc trong tháng 9.

Xuất khẩu ô tô chở khách sử dụng năng lượng mới của Trung Quốc đã tăng hơn gấp đôi trong tháng 9 do ảnh hưởng ngày càng tăng của quốc gia này trên thị trường ô tô toàn cầu chịu áp lực từ châu Âu và Mỹ.

Các nhà sản xuất ô tô có trụ sở tại Trung Quốc đã xuất khẩu 91.000 xe năng lượng mới ra nước ngoài trong tháng 9, bao gồm cả xe hybrid và xe chạy điện, tăng 107% so với một năm trước đó, dữ liệu từ Hiệp hội Xe khách cho biết hôm thứ Tư (11/10). Tesla Inc. có trụ sở tại Mỹ đứng đầu với 30.566 chiếc được xuất khẩu ra thị trường nước ngoài từ nhà máy ở Thượng Hải, đồng thời giao 43.507 xe cho khách hàng tại Trung Quốc.

Dữ liệu cho thấy phần lớn phần còn lại được thúc đẩy bởi các nhà sản xuất ô tô địa phương như BYD Co. và Shanghai Automotive Industry Corp. Các lô hàng ô tô sạch hơn chiếm 25,4% tổng lượng xe du lịch xuất khẩu.

Trong khi đó, Ủy ban châu Âu tháng trước đã công bố một cuộc điều tra về các khoản trợ cấp mà chính phủ Trung Quốc đưa ra cho ngành công nghiệp xe điện của nước này, cho rằng sự hỗ trợ này đang bóp méo thị trường. Bloomberg đưa tin vào tháng trước rằng động thái này có thể dẫn đến mức thuế gần bằng mức 27,5% mà Mỹ đã áp đặt đối với xe điện của Trung Quốc.

Tổng thư ký PCA Cui Dongshu cho biết hôm thứ Tư: “Chúng tôi phản đối mạnh mẽ những gì Ủy ban Châu Âu nhận xét về xuất khẩu ô tô của Trung Quốc”. Ông nói thêm rằng cuộc điều tra đang gặp phải “tiêu chuẩn kép” và cản trở sự phát triển của công nghệ Trung Quốc, vi phạm các quy tắc công bằng của Tổ chức Thương mại Thế giới.

Dữ liệu PCA cũng cho thấy tổng doanh số bán lẻ xe sử dụng năng lượng mới ở Trung Quốc đã tăng 22,1% so với một năm trước đó lên 746.000 chiếc trong tháng 9. Mặc dù đạt mức kỷ lục nhưng tốc độ tăng trưởng hàng năm đang chậm lại. BYD tiếp tục dẫn đầu về doanh số với kỷ lục 286.903 xe. Tổng doanh số bán lẻ xe du lịch tăng 5% so với năm ngoái lên 2,02 triệu chiếc.

Tesla đã giao tổng cộng 74.073 ô tô do Trung Quốc sản xuất vào tháng trước, giảm 10,9% so với một năm trước đó và giảm 12% so với tháng 8.

Tesla thì đã ra mắt phiên bản làm mới của mẫu sedan Model 3 vào đầu tháng trước, với thiết kế bên ngoài đẹp hơn, trang trí nội thất nâng cao và phạm vi lái xe được cải thiện. Hãng cũng đã nâng cấp mẫu xe thể thao đa dụng Model Y vào đầu tháng này để thu hút nhiều khách hàng hơn trong thị trường ngày càng cạnh tranh.

Gần một nửa số ô tô xuất khẩu từ Trung Quốc hiện được bán ở châu Âu. Con số này đã tăng khoảng 60% vào năm ngoái. Khoảng 2/3 là ô tô chạy pin. Sự song song lịch sử là việc các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản đẩy mạnh vào Mỹ vào những năm 1970.

Hiện tại, số lượng xe điện mang nhãn hiệu Trung Quốc trên đường ở châu Âu vẫn còn tương đối thấp. Trong số hàng xuất khẩu từ Trung Quốc sang châu Âu, gần 40% là xe Tesla. Liên doanh châu Âu và Trung Quốc chiếm 1/10.

Nhưng vấn đề là xuất khẩu xe điện của Trung Quốc đang tăng với tốc độ nhanh hơn nhiều so với dự đoán trước đây của các nhà phân tích. Tại Đông Nam Á, một thị trường trọng điểm khác, các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc chiếm ưu thế, chiếm 3/4 tổng số xe điện được bán ra. Điều đó khiến châu Âu càng trở nên quan trọng hơn trong nỗ lực tìm kiếm tăng trưởng.

Châu Âu có những lo ngại dễ hiểu về sự cạnh tranh từ các nhà sản xuất xe điện Trung Quốc. Ngành công nghiệp ô tô bản địa của khu vực là chìa khóa cho tăng trưởng kinh tế và việc làm. Cuộc điều tra của Ủy ban Châu Âu về trợ cấp của Trung Quốc dành cho xe điện có thể đồng nghĩa với việc thuế nhập khẩu đối với xe điện của Trung Quốc sẽ cao hơn.

Động thái đó sẽ khiến họ kém cạnh tranh hơn ở châu Âu trong thời gian ngắn, đồng thời hãm tốc độ mở rộng tại thị trường ô tô lớn nhất bên ngoài Trung Quốc và Mỹ. Nhưng về lâu dài, vẫn còn nghi vấn liệu thuế quan tiềm năng có cản trở các nhà sản xuất Trung Quốc hay không. Trên thực tế, xe điện của họ có thể sẽ rẻ hơn.

Trong một tuyên bố, Bộ Thương mại Trung Quốc cam kết sẽ “kiên định bảo vệ lợi ích hợp pháp của các công ty Trung Quốc” và ngoại trừ các mốc thời gian chặt chẽ được dự kiến trong cuộc điều tra của EU.

Phản ứng này đặt Bắc Kinh và tham vọng công nghiệp toàn cầu của Trung Quốc vào tình thế xung đột về "địa chính trị" ngày càng quyết đoán của Chủ tịch Uỷ ban châu Âu Ursula von der Leyen.

Về cơ bản, Bắc Kinh cáo buộc EU không đảm bảo đúng thủ tục. Họ cho biết cuộc điều tra của EU hoàn toàn dựa trên “cái gọi là các dự án trợ cấp” và “các giả định chủ quan”, đồng thời nói thêm rằng khối này đôi khi nổi tiếng với khuynh hướng cứng rắn nhấn mạnh vào quy tắc của Tổ chức Thương mại Thế giới là “không phù hợp với các quy định của Tổ chức Thương mại Thế giới”.

Người phát ngôn của Ủy ban, Olof Gill cho biết Ủy ban châu Âu đã đáp trả, nhấn mạnh rằng họ “tuân theo tất cả các bước thủ tục, chính xác và đầy đủ, theo các yêu cầu pháp lý được đặt ra theo quy định của EU và Tổ chức Thương mại Thế giới”.