TẠP CHÍ ĐIỆN TỬ
Lấy phiếu tín nhiệm: 3 mức và mỗi nhiệm kỳ chỉ một lần
Trong số 453 đại biểu có mặt, 405 vị đồng ý, 35 vị không tán thành và 13 vị không biểu quyết
Mở đầu phiên bế mạc kỳ họp thứ 8 chiều 28/11, Quốc hội đã biểu quyết thông qua nghị quyết về việc lấy phiếu tín nhiệm, bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn (sửa đổi).
Trong số 453 đại biểu có mặt, 405 vị đồng ý, 35 vị không tán thành và 13 vị không biểu quyết.
Giữ nguyên 3 mức
Theo nghị quyết, Quốc hội, hội đồng nhân dân tổ chức lấy phiếu tín nhiệm một lần trong mỗi nhiệm kỳ vào kỳ họp thường lệ cuối năm thứ ba của nhiệm kỳ và vẫn giữ nguyên 3 mức độ tín nhiệm là “tín nhiệm cao”, “tín nhiệm” và “tín nhiệm thấp”.
Đây là quan điểm đã được trình tại kỳ họp Quốc hội thứ 7 khi việc sửa đổi nghị quyết dự định sẽ hoàn thành ngay tại kỳ họp đó. Nhưng, đa số trong 23 ý kiến khi thảo luận tại hội trường về nội dung này khi ấy đã đề nghị lấy phiếu hai lần một nhiệm kỳ vào năm thứ hai và thứ tư. Đồng thời chỉ để hai mức là tín nhiệm và không tín nhiệm.
Phiếu thăm dò về hai nội dung này sau đó đã được gửi đến từng vị đại biểu song đến tận kỳ họp này vẫn chưa được công khai.
Và việc chưa thông qua dự thảo sửa đổi Nghị quyết 35 tại kỳ họp thứ 7 được Ủy ban Thường vụ Quốc hội giải thích là “sự đồng thuận trong Quốc hội còn chưa cao”.
Kỳ họp này, dự thảo nghị quyết được trình vẫn giữ nguyên một lần lấy phiếu và ba mức tín nhiệm.
Thêm một lần đa số ý kiến tại phiên thảo luận toàn thể thể hiện sự chưa đồng tình với giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về đề nghị quy định ba mức tín nhiệm và mỗi nhiệm kỳ chỉ lấy phiếu một lần. Dù lần này chỉ có 10 vị đại biểu đăng đàn và thời gian vẫn còn dư dả.
Tại phiên thảo luận đó, có vị đại biểu đề nghị công khai kết quả thăm dò ý kiến đại biểu Quốc hội về dự thảo nghị quyết này tại kỳ họp thứ 7 vừa qua. Đối với những vấn đề còn có ý kiến khác nhau thì đề nghị chỉnh sửa theo ý kiến của số đông đại biểu Quốc hội hoặc thiết kế 2 phương án để xin ý kiến đại biểu.
Đồng thời, trong quá trình tiếp thu, chỉnh lý, đề nghị cần tiếp thu chính xác, trung thực như những nội dung đã thể hiện trong phiếu xin ý kiến đại biểu Quốc hội.
Báo cáo tiếp thu giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội được trình bày chiều nay đã không đề cập nội dung này.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội vẫn “xin đề nghị Quốc hội cho giữ quy định về 3 mức độ tín nhiệm như đã thể hiện trong dự thảo nghị quyết theo đúng tinh thần kết luận tại Hội nghị Ban Chấp hành trung ương Đảng lần thứ 9, khóa 11”.
Và lý lẽ của Ủy ban vẫn là quy định 3 mức độ tín nhiệm nhằm phân biệt rõ tính chất khác nhau giữa việc lấy phiếu tín nhiệm và bỏ phiếu tín nhiệm nhằm xác định hệ quả của hoạt động này, xem đây là một bước chuẩn bị trong quy trình bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn.
Qua hai lần lấy phiếu tín nhiệm vừa qua tại Quốc hội, việc đại biểu Quốc hội thể hiện tín nhiệm theo 3 mức về cơ bản đã phản ánh sự đánh giá thận trọng, công tâm, khách quan của đại biểu đối với những người được Quốc hội bầu, phê chuẩn. Đây là sự động viên, khích lệ tích cực để người được lấy phiếu tiếp tục phấn đấu, rèn luyện, đồng thời cũng là sự nhắc nhở, cảnh báo giúp họ sửa chữa kịp thời những hạn chế, yếu kém trong công tác, Ủy ban Thường vụ Quốc hội giải thích.
Một lần/nhiệm kỳ sẽ tạo đồng bộ
Với việc xin giữ quy định một nhiệm kỳ lấy phiếu một lần, Ủy ban Thường vụ Quốc hội kiên trì giải thích là ngoài việc khắc phục những hạn chế của cơ chế lấy phiếu tín nhiệm hằng năm theo quy định hiện hành, còn có thuận lợi là sẽ kết nối kết quả lấy phiếu tín nhiệm với việc xem xét, đánh giá cán bộ giữa nhiệm kỳ của các tổ chức Đảng, làm cơ sở cho việc quy hoạch, chuẩn bị nhân sự cho khóa tiếp theo.
Quy định Quốc hội, hội đồng nhân dân lấy phiếu tín nhiệm một lần/nhiệm kỳ sẽ tạo sự đồng bộ với quy định về thời hạn và thời điểm tổ chức lấy phiếu tín nhiệm trong cả hệ thống chính trị theo tinh thần kết luận tại Hội nghị Ban chấp hành trung ương Đảng lần thứ 9 (khóa 11), Ủy ban Thường vụ Quốc hội lập luận.
Điểm mới của lần sửa đổi này là nội dung kê khai tài sản, thu nhập cá nhân của người lấy phiếu được bổ sung.
Hệ quả đối với người không được tín nhiệm cũng đã được chỉnh lý. Theo đó, người được lấy phiếu tín nhiệm có quá nửa tổng số đại biểu Quốc hội, đại biểu hội đồng nhân dân đánh giá “tín nhiệm thấp” thì có thể xin từ chức.
Người được lấy phiếu tín nhiệm có từ hai phần ba tổng số đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân trở lên đánh giá “tín nhiệm thấp” thì Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội, thường trực hội đồng nhân dân trình hội đồng nhân dân dân bỏ phiếu tín nhiệm.
Còn người được bỏ phiếu tín nhiệm có quá nửa tổng số đại biểu Quốc hội, đại biểu hội đồng nhân dân đánh giá “không tín nhiệm” thì có thể xin từ chức. Trường hợp không từ chức thì cơ quan hoặc người có thẩm quyền giới thiệu người đó để Quốc hội, hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn có trách nhiệm trình Quốc hội, hội đồng nhân dân xem xét, quyết định việc miễn nhiệm hoặc phê chuẩn đề nghị miễn nhiệm đối với người đó.
Trong số 453 đại biểu có mặt, 405 vị đồng ý, 35 vị không tán thành và 13 vị không biểu quyết.
Giữ nguyên 3 mức
Theo nghị quyết, Quốc hội, hội đồng nhân dân tổ chức lấy phiếu tín nhiệm một lần trong mỗi nhiệm kỳ vào kỳ họp thường lệ cuối năm thứ ba của nhiệm kỳ và vẫn giữ nguyên 3 mức độ tín nhiệm là “tín nhiệm cao”, “tín nhiệm” và “tín nhiệm thấp”.
Đây là quan điểm đã được trình tại kỳ họp Quốc hội thứ 7 khi việc sửa đổi nghị quyết dự định sẽ hoàn thành ngay tại kỳ họp đó. Nhưng, đa số trong 23 ý kiến khi thảo luận tại hội trường về nội dung này khi ấy đã đề nghị lấy phiếu hai lần một nhiệm kỳ vào năm thứ hai và thứ tư. Đồng thời chỉ để hai mức là tín nhiệm và không tín nhiệm.
Phiếu thăm dò về hai nội dung này sau đó đã được gửi đến từng vị đại biểu song đến tận kỳ họp này vẫn chưa được công khai.
Và việc chưa thông qua dự thảo sửa đổi Nghị quyết 35 tại kỳ họp thứ 7 được Ủy ban Thường vụ Quốc hội giải thích là “sự đồng thuận trong Quốc hội còn chưa cao”.
Kỳ họp này, dự thảo nghị quyết được trình vẫn giữ nguyên một lần lấy phiếu và ba mức tín nhiệm.
Thêm một lần đa số ý kiến tại phiên thảo luận toàn thể thể hiện sự chưa đồng tình với giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về đề nghị quy định ba mức tín nhiệm và mỗi nhiệm kỳ chỉ lấy phiếu một lần. Dù lần này chỉ có 10 vị đại biểu đăng đàn và thời gian vẫn còn dư dả.
Tại phiên thảo luận đó, có vị đại biểu đề nghị công khai kết quả thăm dò ý kiến đại biểu Quốc hội về dự thảo nghị quyết này tại kỳ họp thứ 7 vừa qua. Đối với những vấn đề còn có ý kiến khác nhau thì đề nghị chỉnh sửa theo ý kiến của số đông đại biểu Quốc hội hoặc thiết kế 2 phương án để xin ý kiến đại biểu.
Đồng thời, trong quá trình tiếp thu, chỉnh lý, đề nghị cần tiếp thu chính xác, trung thực như những nội dung đã thể hiện trong phiếu xin ý kiến đại biểu Quốc hội.
Báo cáo tiếp thu giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội được trình bày chiều nay đã không đề cập nội dung này.
Ủy ban Thường vụ Quốc hội vẫn “xin đề nghị Quốc hội cho giữ quy định về 3 mức độ tín nhiệm như đã thể hiện trong dự thảo nghị quyết theo đúng tinh thần kết luận tại Hội nghị Ban Chấp hành trung ương Đảng lần thứ 9, khóa 11”.
Và lý lẽ của Ủy ban vẫn là quy định 3 mức độ tín nhiệm nhằm phân biệt rõ tính chất khác nhau giữa việc lấy phiếu tín nhiệm và bỏ phiếu tín nhiệm nhằm xác định hệ quả của hoạt động này, xem đây là một bước chuẩn bị trong quy trình bỏ phiếu tín nhiệm đối với người giữ chức vụ do Quốc hội, hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn.
Qua hai lần lấy phiếu tín nhiệm vừa qua tại Quốc hội, việc đại biểu Quốc hội thể hiện tín nhiệm theo 3 mức về cơ bản đã phản ánh sự đánh giá thận trọng, công tâm, khách quan của đại biểu đối với những người được Quốc hội bầu, phê chuẩn. Đây là sự động viên, khích lệ tích cực để người được lấy phiếu tiếp tục phấn đấu, rèn luyện, đồng thời cũng là sự nhắc nhở, cảnh báo giúp họ sửa chữa kịp thời những hạn chế, yếu kém trong công tác, Ủy ban Thường vụ Quốc hội giải thích.
Một lần/nhiệm kỳ sẽ tạo đồng bộ
Với việc xin giữ quy định một nhiệm kỳ lấy phiếu một lần, Ủy ban Thường vụ Quốc hội kiên trì giải thích là ngoài việc khắc phục những hạn chế của cơ chế lấy phiếu tín nhiệm hằng năm theo quy định hiện hành, còn có thuận lợi là sẽ kết nối kết quả lấy phiếu tín nhiệm với việc xem xét, đánh giá cán bộ giữa nhiệm kỳ của các tổ chức Đảng, làm cơ sở cho việc quy hoạch, chuẩn bị nhân sự cho khóa tiếp theo.
Quy định Quốc hội, hội đồng nhân dân lấy phiếu tín nhiệm một lần/nhiệm kỳ sẽ tạo sự đồng bộ với quy định về thời hạn và thời điểm tổ chức lấy phiếu tín nhiệm trong cả hệ thống chính trị theo tinh thần kết luận tại Hội nghị Ban chấp hành trung ương Đảng lần thứ 9 (khóa 11), Ủy ban Thường vụ Quốc hội lập luận.
Điểm mới của lần sửa đổi này là nội dung kê khai tài sản, thu nhập cá nhân của người lấy phiếu được bổ sung.
Hệ quả đối với người không được tín nhiệm cũng đã được chỉnh lý. Theo đó, người được lấy phiếu tín nhiệm có quá nửa tổng số đại biểu Quốc hội, đại biểu hội đồng nhân dân đánh giá “tín nhiệm thấp” thì có thể xin từ chức.
Người được lấy phiếu tín nhiệm có từ hai phần ba tổng số đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân trở lên đánh giá “tín nhiệm thấp” thì Ủy ban Thường vụ Quốc hội trình Quốc hội, thường trực hội đồng nhân dân trình hội đồng nhân dân dân bỏ phiếu tín nhiệm.
Còn người được bỏ phiếu tín nhiệm có quá nửa tổng số đại biểu Quốc hội, đại biểu hội đồng nhân dân đánh giá “không tín nhiệm” thì có thể xin từ chức. Trường hợp không từ chức thì cơ quan hoặc người có thẩm quyền giới thiệu người đó để Quốc hội, hội đồng nhân dân bầu hoặc phê chuẩn có trách nhiệm trình Quốc hội, hội đồng nhân dân xem xét, quyết định việc miễn nhiệm hoặc phê chuẩn đề nghị miễn nhiệm đối với người đó.
