Tại cuộc họp gần đây nhất được tổ chức vào ngày 3-4/5/2022, Ủy ban Thị trường Mở Liên bang (FOMC) đã quyết định tăng lãi suất điều hành thêm 50 điểm cơ bản lên biên độ mới từ 0,75% đến 1,0%. Quyết định tăng lãi suất điều hành thêm 0,50% đánh dấu mức tăng mạnh nhất được thực hiện trong một cuộc họp duy nhất kể từ tháng 5/2000. Các quan chức Cục dự trữ liên bang Mỹ cũng gợi ý rằng họ sẽ tiếp tục tăng lãi suất điều hành trong năm nay với nỗ lực kiềm chế lạm phát. 

Các quan chức của FED cũng quyết định giảm quy mô bảng cân đối kế toán của FED từ tháng 6/2022, bắt đầu với 47,5 tỷ USD mỗi tháng (30 tỷ USD trái phiếu Kho bạc Mỹ và 17,5 tỷ USD chứng khoán bảo đảm bằng thế chấp), sau ba tháng sẽ là 95 tỷ USD mỗi tháng (60 tỷ USD trái phiếu Kho bạc Mỹ và 35 tỷ đô la chứng khoán bảo đảm bằng thế chấp).

5 TÁC ĐỘNG LỚN ĐẾN KINH TẾ VIỆT NAM

Đánh giá về quyết định tăng lãi suất điều hành của FED, VnDirect cho rằng  sẽ có 5 tác động lớn đến nền kinh tế Việt Nam.

Thứ nhất, tình hình tài chính toàn cầu thắt chặt hơn làm giảm triển vọng tăng trưởng của nền kinh tế thế giới, dẫn đến nhu cầu đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam thấp hơn. Việc Fed thắt chặt chính sách tiền tệ sẽ làm tăng lãi suất cho vay (bằng đồng USD) từ đó làm giảm nhu cầu tiêu dùng của người dân cũng như làm suy yếu nhu cầu mở rộng đầu tư của các doanh nghiệp.

Nhiều tổ chức nghiên cứu trên thế giới gần đây đã hạ dự báo tăng trưởng của nền kinh tế toàn cầu cũng như nền kinh tế Mỹ, một trong những nguyên nhân chính là vì điều kiện tài chính toàn cầu ngày càng thắt chặt. Do đó, hoạt động xuất khẩu của Việt Nam có thể sẽ chậm lại trong những quý tới do người tiêu dùng tại các thị trường xuất khẩu chủ chốt như Mỹ và châu Âu thắt chặt chi tiêu.

Thứ hai, lãi suất huy động (bằng VND) chịu áp lực tăng trong những tháng cuối năm. Tính đến ngày 26/4/2022, lãi suất huy động kỳ hạn 3 tháng và kỳ hạn 12 tháng của các ngân hàng quốc doanh không đổi so với mức cuối năm 2021 trong khi lãi suất tiền gửi kỳ hạn 3 tháng và lãi suất huy động kỳ hạn 12 tháng của các ngân hàng tư nhân lần lượt tăng 14 điểm cơ bản và 13 điểm cơ bản so với mức cuối năm 2021.

Kỳ vọng lãi suất huy động sẽ tiếp tục tăng từ giờ đến cuối năm 2022 do lãi suất USD tăng và áp lực lạm phát tại Việt Nam tăng cao trong những quý tới. Tuy nhiên, VnDirect cho rằng mức tăng sẽ không lớn, khoảng 30 -50 điểm cơ bản cho cả năm 2022. Lãi suất tiền gửi kỳ hạn 12 tháng của các ngân hàng thương mại có thể tăng lên 5,9 -6,1%/năm vào cuối năm 2022 (hiện ở mức 5,5 -5,7%/năm), vẫn thấp hơn so với mức trước đại dịch là 7,0%/năm.

Thứ ba, lãi suất USD tăng gây áp lực lên nghĩa vụ trả nợ nước ngoài của Chính phủ và doanh nghiệp Việt Nam. Theo ước tính, nợ nước ngoài của Việt Nam chiếm 39% GDP vào cuối năm 2021. Trong bối cảnh thanh khoản trên thị trường tài chính quốc tế thắt chặt hơn, Chính phủ và các doanh nghiệp Việt Nam sẽ khó huy động vốn trên thị trường quốc tế và phải chịu lãi suất cao hơn.

Thứ tư, về thị trường tài chính, dòng vốn đầu tư gián tiếp nước ngoài (FII) có thể tiếp tục bị rút ròng trong những tháng tới do ảnh hưởng của “taper tantrum”.. Tuy nhiên, khối ngoại đã liên tục bán ròng trên thị trường chứng khoán Việt Nam trong 2 năm trở lại đây nên tác động của việc khối ngoại bán ròng sẽ ở mức vừa phải do thị trường đã có sự chuẩn bị trước. Trong khi đó, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài (FDI) vào Việt Nam sẽ ít bị ảnh hưởng do Việt Nam vẫn là điểm đầu tư hấp dẫn trong xu thế đa dạng hóa chuỗi cung ứng toàn cầu.

Cuối cùng, Đồng USD mạnh gây áp lực lên tỷ giá hối đoái của Việt Nam. Vào ngày 31/4/2022, chỉ số đồng đô la Mỹ (đo sức mạnh của đồng đô la Mỹ so với rổ tiền tệ) đạt 103 điểm, mức cao nhất trong 20 năm. Đồng USD mạnh kéo tỷ giá USD/VND tăng khoảng 0,6% trong 4T22. Tuy nhiên, VND vẫn là một trong những đồng tiền ổn định nhất ở khu vực Châu Á -Thái Bình Dương.

Các yếu tố cơ bản để giữ cho VND ổn định trong những năm gần đây vẫn được duy trì, bao gồm thặng dư tài khoản vãng lai và dự trữ ngoại hối cao. VnDirect kỳ vọng thặng dư tài khoản vãng lai sẽ tăng lên 1,9% GDP vào năm 2022 từ mức thâm hụt dự kiến là 1,0% GDP vào năm 2021. Dự trữ ngoại hối của Việt Nam sẽ đạt 122,5 tỷ USD vào cuối năm 2022 (tương đương 4,0 tháng nhập khẩu) từ mức hiện tại là 105 tỷ đô la Mỹ.

Do đó, tỷ giá USD/VND ổn định ở mức 22.600-23.050 vào năm 2022 và Đồng Việt Nam có thể dao động trong biên độ tương đối hẹp ( /-1%) so với USD.

GDP VẪN CÓ KHẢ NĂNG TĂNG TRƯỞNG 7,1%

VnDirect cũng kỳ vọng lạm phát sẽ nóng lên trong tháng tới và dự báo lạm phát trong Q2/22 bình quân ở mức 3,1% (so với 1,9% so với cùng kỳ trong Q1/22). Chính phủ vẫn có thể kiểm soát được lạm phát bình quân năm nay dưới 4,0% như mục tiêu đề ra hồi đầu năm. 

Chính phủ đang thực hiện các giải pháp cần thiết để kiềm chế lạm phát trong năm nay, bao gồm giảm thuế bảo vệ môi trường đối với mặt hàng xăng dầu để hạ giá xăng dầu trong nước và điều chỉnh giá dịch vụ công như học phí. Nhìn chung, dự báo lạm phát bình quân năm 2022 ở mức 3,45%.

Sự phục hồi mạnh mẽ trong nước là động lực để vượt qua những thách thức từ bên ngoài.

VnDirect kỳ vọng nền kinh tế Việt Nam sẽ tăng trưởng 5,6% so với cùng kỳ ( /-0,2 điểm %) trong Q2/22, cải thiện từ mức tăng trưởng 5,0% trong Q1/22. Trong nửa đầu năm 2022, dự báo GDP của Việt Nam sẽ tăng trưởng 5,3%.

Về ba trụ cột chính của nền kinh tế, khu vực dịch vụ được kỳ vọng sẽ đạt mức tăng trưởng cao hơn trong Q2/22 nhờ (1) mở cửa trở lại các dịch vụ không thiết yếu (du lịch, vận tải công cộng, giải trí,...) và (2) nhu cầu trong nước phục hồi sau khi Chính phủ nới lỏng các quy định về giãn cách xã hội và cắt giảm thuế giá trị gia tăng (VAT) từ 10% xuống 8%.

Dự báo ngành dịch vụ sẽ tăng trưởng 6,5% so với cùng kỳ trong Q2/22, cải thiện mạnh mẽ so với lần lượt 4,6% và 4,2% trong Q1/22 và Q2/21. Giá nguyên liệu đầu vào tăng sẽ tác động mạnh đến ngành công nghiệp và xây dựng trong Q2/22.

VnDirect dự báo ngành này tăng trưởng 5,7% so với cùng kỳ trong Q2/22, giảm từ mức 6,4% trong Q1/22 và 10,4% trong Q2/21.

Cuối cùng, ngành nông, lâm nghiệp và thủy sản tăng trưởng 2,1% so với cùng kỳ trong Q2/22. Mức tăng trưởng này thấp hơn mức tăng trưởng Q1/22 là 2,4% so với cùng kỳ do việc tăng giá thức ăn chăn nuôi có thể tác động mạnh đến hoạt động chăn nuôi trong quý 2. Tốc độ này thấp hơn mức tăng trưởng Q1/22 là 2,4% so với cùng kỳ do tăng giá thức ăn chăn nuôi tăng tác động tiêu cực đến sản xuất chăn nuôi trong quý 2.

VnDirect cũng duy trì dự báo tăng trưởng GDP của Việt Nam vào năm 2022 là 7,1%. Nhìn chung, Việt Nam vẫn sẽ là một trong những quốc gia phát triển nhanh nhất ở khu vực Châu Á - Thái Bình Dương vào năm 2022.