Vậy làm thế nào để các doanh nghiệp có thể hiện thực hóa thành công ý tưởng sáng tạo? Tỷ phú Axel Schultze, Chủ tịch Diễn đàn đổi mới sáng tạo thế giới và các chuyên gia đã chia sẻ điều này tại Hội thảo về nguyên tắc hiện thực hóa đổi mới sáng tạo cho doanh nghiệp trong kỷ nguyên số do BK Holdings và Trung tâm hỗ trợ doanh nghiệp Hà Nội tổ chức ngày 17/2/2023.

PHÁT TRIỂN DOANH NGHIỆP TỶ USD TỪ Ý TƯỞNG SÁNG TẠO ĐỘT PHÁ

Coi việc đổi mới sáng tạo có thể tạo bước nhảy vọt từ cho doanh nghiệp trong kỷ nguyên số, ông Axel Schultze, Chủ tịch Diễn đàn đổi mới sáng tạo thế giới khẳng định, thực tế việc chuyển đổi đã diễn ra trong suốt quá trình phát triển của loài người với những bước tiến lớn. Đó chính là những phát kiến ra đời, được ứng dụng trong thực tế cho đến khi có cái mới xuất hiện. Hiện nay, các doanh nghiệp ở mọi quy mô ngành nghề đang chuyển đổi lên môi trường số để từng bước dần hoàn thiện hơn.

Trong quá trình chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo đóng vai trò rất quan trọng và có mối liên quan mật thiết với nhau. Đổi mới sáng tạo sẽ là một động lực quan trọng để thúc đẩy và hỗ trợ quá trình chuyển đổi số.

Chuyên gia này minh chứng, các tập đoàn doanh nghiệp với các đột phá lớn về công nghệ, xe hơi trên thế giới như Google, Microsoft hay Tesla…có quá trình chuyển đổi số thành công mà các đối thủ không theo kịp là do đổi mới sáng tạo, bắt đầu từ những ý tưởng kinh doanh của họ. Khi các đối thủ cạnh tranh phát hiện ra những ý tưởng đổi mới sáng tạo này của các “ông lớn” sẽ không thể theo kịp vì đã đi sau 5-7 năm.

Từ thực tế câu chuyện khởi nghiệp đổi mới sáng tạo của doanh nghiệp mình, tỷ phú Axel Schultze cho biết, ông đã bắt đầu từ ý tưởng thay đổi cơ chế phân phối trong kinh doanh với lịch sử tồn tại hàng nghìn năm. Mặc dù ý tưởng này của ông bị phản đối nhưng đến nay, doanh nghiệp đã gặt hái thành công lớn, phát triển với quy mô giá trị thị trường 56 tỷ USD. Bên cạnh đó, tỷ phú này cũng lập thêm một số công ty khác.

Vị Chủ tịch Diễn đàn đổi mới sáng tạo thế giới nhìn nhận, đổi mới sáng tạo hiện nay đã có những bước nhảy vọt. Sự ra đời của các doanh nghiệp khởi nghiệp, startup đã dần thay thế và làm lung lay các tập đoàn, doanh nghiệp truyền thống trong các lĩnh vực.

Công ty đầu tiên do tỷ phú này sáng lập từ năm 1997 là một sàn chứng khoán số. Khi sàn này ra đời đã làm thay đổi, lung lay thị trường chứng khoán ở thời điểm đó.

Còn gần đây, các doanh nghiệp, tập đoàn, những nhà đột phá lớn trong làng công nghệ thế giới đang đứng trước nguy cơ đe dọa bởi những ý tưởng đột phá mới. Điển hình là trường hợp Google nhiều năm đứng đầu và không có đối thủ trong lĩnh vực công cụ tìm kiếm nhưng gần đây đang bị đe dọa trước sự xuất hiện của công cụ thông minh AI mới ChatGPT đang “dậy sóng” trên toàn cầu.

Hoặc như trường hợp ông chủ của công ty Tesla từng khẳng định không có công nghệ và xe nào có thể sử dụng hydro nhưng đến nay, hãng này đã tuyên bố sẽ sản xuất các loại xe dùng nhiên liệu này.

LÀM GÌ ĐỂ HIỆN THỰC HÓA CÁC Ý TƯỞNG ĐỔI MỚI SÁNG TẠO THÀNH CÔNG?

Báo cáo Chỉ số đổi mới sáng tạo toàn cầu (GII) năm 2022 của Tổ chức Sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO), Việt Nam xếp vị trí 48/132 quốc gia, nền kinh tế, thuộc nhóm quốc gia đạt được những tiến bộ lớn nhất trong thập kỷ qua.

Theo các chuyên gia, để tăng tốc trong kỷ nguyên số, đòi hỏi các doanh nghiệp Việt Nam phải đổi mới sáng tạo để nâng cao năng suất, chất lượng, tăng doanh thu lợi nhuân, giảm chi phí, từ đó tạo những lợi thế cạnh tranh mới, tạo ra thị trường mới, nâng cao uy tín, vị thế của doanh nghiệp.

Bà Đặng Thị Hương, Phó Giám đốc Trung tâm hỗ trợ doanh nghiệp Hà Nội nhấn mạnh, đổi mới sáng tạo trong kỷ nguyên số là vấn đề sống còn của các doanh nghiệp.

Trong xu thế phát triển hiện nay, bất kỳ các loại hình doanh nghiệp ở mọi quy mô, ngành nghề, nếu nhanh chóng chuyển đổi quy trình làm việc từ thủ công sang số hóa, khai thác dữ liệu, đổi mới sáng tạo, tự động hóa quy trình sẽ nắm bắt được cơ hội từ xu thế phát triển của thị trường, đưa doanh nghiệp cạnh tranh và vươn lên. Ngược lại nếu chậm thay đổi, các doanh nghiệp sẽ sớm tụt hậu, bị đẩy ra khỏi cuộc chơi, bà Hương nói.

Đổi mới sáng tạo đã giúp nhiều doanh nghiệp khởi nghiệp vươn lên phát triển quy mô toàn cầu. Tuy nhiên, theo các chuyên gia, quá trình thúc đẩy đổi mới sáng tạo đòi hỏi các doanh nghiệp phải trải qua nhiều khó khăn, thách thức và không phải doanh nghiệp nào cũng nắm bắt, khai thác được các cơ hội này.

Theo thống kê, 90% doanh nghiệp Việt Nam có quy mô vừa và nhỏ, tiềm lực hạn chế nên việc đầu tư cho đổi mới sạng tạo, đổi mới công nghệ còn gặp nhiều rào cản.

Chia sẻ kinh nghệm, lộ trình và khuyến nghị doanh nghiệp để hiện thực hóa đổi mới sáng tạo, ông Axel Schultze nêu ra 10 nguyên tắc trọng yếu giúp đổi mới sáng tạo doanh nghiệp thành công. Đó là sự cam kết từ lãnh đạo điều hành, nguồn gốc đổi mới sáng tạo, định nghĩa rõ ràng, lập ngân sách cho đổi mới sáng tạo, lên ý tưởng, xây dựng đội ngũ triển khai, tạo lập văn hóa đổi mới sáng tạo; xác định thị trường, thực thi ý tưởng và dữ liệu cho đổi mới sáng tạo.

Phân tích về nguyên tắc lên ý tưởng đổi mới sáng tạo dựa trên cơ chế thần kinh học, chuyên gia này cho rằng, tất cả các ý tưởng sáng tạo đều bắt nguồn từ kinh nghiệm ở não bộ kết hợp với những kích thích từ nhu cầu cần phải đổi mới sáng tạo ở bên ngoài.

Bên cạnh đó, các doanh nghiệp có thể có nhiều ý tưởng nhưng nếu không được đưa vào thị trường, không được thực thi thì cũng chỉ là con số 0 vô giá trị. Chủ tịch Diễn đàn đổi mới sáng tạo khẳng định, từ các ý tưởng đổi mới sáng tạo tưởng, nếu doanh nghiệp quyết tâm thực hiện có thể biến điều tưởng như không thể thành có thể.

Chuyên gia này cũng nhấn mạnh đến tầm nhìn của các doanh nghiệp về đổi mới sáng tạo trong kỷ nguyên số. Bản thân lãnh đạo các doanh nghiệp phải đặt câu hỏi mong muốn phát triển thế nào trong tương lai và lên kế hoạch để hiện thực hóa tầm nhìn đó.

Trước hết các doanh nghiệp phải hiểu rõ các nguyên tắc, từ đó xây dưng chiến lược cho đổi mới sáng tạo. Khi xác định, và có câu trả lời về mong muốn như thế nào, xây dựng được lộ trình cho ý tưởng đổi mới sáng tạo từ con số 0, các doanh nghiệp sẽ tìm ra được giải pháp thực thi ý tưởng và lựa chọn mô hình tổ chức phát triển.

Các doanh nghiệp cần phải phân biệt rõ mô hình đổi mới sáng tạo và mô hình cũ hiện tại. Các mô hình kinh doanh cũ vẫn phải duy trì để tạo việc làm, lợi nhuận và thu thập dữ liệu. Đổi mới sáng tạo sẽ phát triển trong dài lâu và có thể sẽ tạo ra mô hình kinh doanh đột phá, mang lại nhiều doanh thu lợi nhuận hơn mô hình cũ.

Cùng quan điểm, Nhà sáng lập, Giám đốc điều hành Quỹ Impact Velocity, bà Ramesh Ramachandra cho hay, đổi mới sáng tạo có vai trò vô cùng quan trọng trong quá trình chuyển đổi số. Các doanh nghiệp phải có tư duy hệ thống cho đổi mới sáng tạo, có chiến lược rõ ràng, cấu trúc kinh doanh kinh hoạt và văn hóa đổi mới mạnh mẽ.

Với mỗi doanh nghiệp hiện nay, điểm quan trọng nhất cần phải chú trọng là thu thập và phân tích dữ liệu từ hoạt động kinh doanh. “Nền tảng đổi mới sáng tạo đầu tiên của doanh nghiệp tỷ USD chúng tôi bắt đầu từ thu thập dữ liệu khách hàng. Việc thu thập và phân tích dữ liệu khách hàng sẽ mang đến thành công cho doanh nghiệp”, ông Axel Schultze nói.

Lộ trình chuyển đổi số, đổi mới sáng tạo sẽ luôn luôn tiến. Các doanh nghiệp sẽ cần khoảng 6 năm từ ý tưởng đến xây dựng giải pháp, đưa giải pháp đổi mới sáng tạo vào thị trường đến thành công. Tiếp đó cần 4 năm để doanh nghiệp đổi mới sáng tạo dẫn đầu thị trường. Thực tế, tất cả các ông lớn đi đầu trong ngành công nghệ toàn cầu như Google, Microsoft cũng phải mất thời gian dài cho lộ trình phát triển các sản phẩm đổi mới sáng tạo đến thành công.