Giải thưởng Chủ tịch JICA là giải thưởng được trao hàng năm cho các cá nhân và tổ chức có cống hiến cho sự phát triển kinh tế - xã hội của các nước đang phát triển thông qua các hoạt động hợp tác quốc tế. Trong đó, Giải thưởng Chủ tịch JICA lần thứ 17 năm 2021 trao cho 42 cá nhân và tổ chức (27 cá nhân và 15 tổ chức).

Tại Việt Nam, Giải thưởng được trao cho 4 tổ chức của Việt Nam, trong đó có Học viện Nông nghiệp Việt Nam cho lĩnh vực phát triển giống lúa, và Bệnh viện Bạch Mai, Bệnh viện Trung ương Huế và Bệnh viện Chợ Rẫy cho lĩnh vực y tế cộng đồng.

Lễ trao Giải thưởng cho Học viện Nông nghiệp Việt Nam đã được tổ chức vào ngày 18/1/2022 và trước đó, tại Nhật Bản, lễ trao Giải thưởng cho Đại học Kyushu, Đại học Nagoya, là hai tổ chức của Nhật Bản cùng tham gia lĩnh vực phát triển giống lúa, đã được tổ chức vào tháng 12/2021.

Dự án phát triển giống lúa triển vọng (Phát triển cây trồng cải tiến cho vùng trung du và miền núi phía Bắc Việt Nam) đã thành công trong việc phát triển giống lúa có năng suất cao, thời gian sinh trưởng ngắn và khả năng chống chịu sâu bệnh, thích hợp với điều kiện thời tiết tại địa phương.

Dự án đã ứng dụng chỉ thị phân tử DNA trong chọn lọc nhằm xác định chính xác các cá thể mang gene quy định tính trạng mong muốn, nhờ vậy giúp giảm thời gian chọn tạo giống, giảm đáng kể công sức và chi phí.

Ngoài ra, Dự án đã đẩy nhanh tiến độ lai tạo các thế hệ, chọn lọc và nhân hạt giống bằng cách gieo trồng 3 vụ/năm, trong đó 2 vụ tại miền Bắc (vụ xuân, vụ mùa) và 1 vụ tại Đồng bằng sông Cửu Long (vụ thu đông).

Đặc biệt, sau khi Dự án kết thúc, cơ quan đối tác Việt Nam đã nỗ lực tiến hành các giai đoạn khảo nghiệm khắt khe, từ khảo nghiệm tác giả, khảo nghiệm tính khác biệt, tính đồng nhất và tính ổn định, khảo nghiệm giá trị canh tác và giá trị sử dụng, khảo nghiệm sản xuất, đánh giá khả năng chống chịu sâu bệnh, đến sản xuất thử với diện tích lớn từ 600 ha trở lên.

Thông thường ở Việt Nam, cần khoảng 15-20 năm kể từ khi bắt đầu chọn tạo giống lúa mới đến khi được công nhận giống quốc gia. Tuy nhiên, giống lúa thứ hai do dự án phát triển cũng đã được công nhận là giống lúa quốc gia chỉ trong khoảng 11 năm kể từ khi bắt đầu triển khai Dự án.

Năm 2019, giống lúa đầu tiên của dự án được công nhận là giống lúa quốc gia, có thời gian sinh trưởng ngắn và có thể cho thu hoạch sớm để tránh mùa mưa bão. Vì vậy giống lúa này đã được canh tác trên diện tích hơn 1.200 ha ở khu vực miền Trung và chủ yếu là ở tỉnh Nghệ An.

Nhằm tôn vinh những sáng tạo hữu ích từ công nghệ được áp dụng trong Dự án và những thành quả thực tiễn đối với xã hội, ngày 18/1, JICA đã trao tặng giải thưởng Chủ tịch JICA cho nhóm nghiên cứu phát triển giống lúa, trong đó có Học viện Nông nghiệp Việt Nam.

Trong lĩnh vực y tế cộng đồng, Bệnh viện Bạch Mai (tại Hà Nội) ở khu vực miền Bắc, Bệnh viện Trung ương Huế ở khu vực miền Trung, và Bệnh viện Chợ Rẫy (tại Tp. HCM) ở khu vực miền Nam là ba bệnh viện trung ương trực thuộc Bộ Y tế được trao giải thưởng Chủ tịch JICA.

Ba bệnh viện này đã phát huy những thành tựu hợp tác với JICA trong các dự án viện trợ không hoàn lại và hợp tác kỹ thuật vào hoạt động nâng cao chất lượng dịch vụ y tế của bệnh viện, tăng cường hệ thống y tế các địa phương, từ đó trở thành điển hình trong Sáng kiến Y tế toàn cầu của JICA về tăng cường hệ thống chẩn đoán và điều trị bệnh truyền nhiễm.

Đặc biệt, sau khi dự án hợp tác kỹ thuật kết thúc, các bệnh viện này đã đóng vai trò nòng cốt trong việc cung cấp dịch vụ y tế cho các địa phương, hỗ trợ các bệnh viện tuyến tỉnh, đồng thời tích cực điều động trang thiết bị y tế và cán bộ nhân viên y tế đến các địa phương, thu dung và điều trị cho những bệnh nhân Covid-19 nặng tại các bệnh viện dã chiến, đóng góp to lớn vào công cuộc phòng ngừa sự lây lan của dịch bệnh.

Tại lễ trao giải được tổ chức tại Bệnh viện Chợ Rẫy vào ngày 14/1 vừa qua, Trưởng Đại diện Văn phòng JICA Việt Nam - ông Shimizu Akira đã trao bằng khen cho TS.BS. Nguyễn Tri Thức - Giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy và quà lưu niệm cho PGS.TS. Phạm Thị Ngọc Thảo. JICA sẽ tiếp tục hợp tác với các cơ quan đối tác vì sự phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam.