Nhiều món đồ da cao cấp bán trên khắp thế giới đã "chào đời" từ một khu ổ chuột ở thủ đô của Bangladesh, nơi những người công nhân, bao gồm cả trẻ con, phải tiếp xúc với hóa chất độc hại và thường bị thương trong những vụ tai nạn khủng khiếp, hãng tin Reuters dẫn một báo cáo cho hay.

Theo báo cáo của Tổ chức Giám sát nhân quyền vừa công bố hôm 9/10, không có một xưởng thuộc da nào ở khu vực Hazaribagh thuộc thủ đô Dhaka của Bangladesh, được xử lý nước thải, trong đó bao gồm cả xác động vật, axit sulphuric, crôm và chì. Nước thải từ những xưởng thuộc da này được xả thẳng vào những cống mở và sau cùng chúng chảy vào con sông chính của thành phố.

"Những xưởng thuộc da ở khu vực Hazaribagh đã thải ra môi trường xung quanh đầy hóa chất độc hại", Richard Pearshouse, tác giả của bản báo cáo trên, cho biết. Việc làm này vẫn diễn ra "trong lúc chính phủ tìm cách xử lý, người dân địa phương đổ bệnh và công nhân hàng ngày phải chịu đựng những hóa chất thuộc da độc hại".

Reuters cho biết, trước ngày bản báo cáo được công bố, Pearshouse đã nói với hãng tin này rằng, ít nhất 90% sản phẩm da và thuộc da được sản xuất ở Bangladesh có xuất xứ từ các xưởng tại Hazaribagh, một khu vực đầy mùi hôi hám nhưng có tới 15.000 người đang làm việc trong những cơ sở này. Đó là một nguồn thu nhập lớn đóng góp vào kim ngạch xuất khẩu của Bangladesh.

Bangladesh xuất khẩu cả da thô và các sản phẩm thuộc da, trong đó chủ yếu là giày dép, bao gồm cả những đôi giày thời trang cao cấp. Giai đoạn 2011-2012, việc xuất khẩu hàng da và thuộc da đã mang lại cho quốc gia Nam Á nghèo nàn này khoản tiền lên tới 663 triệu Mỹ kim. Khách hàng chính của họ là Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Italy, Đức, Tây Ban Nha và cả Mỹ.

"Các công ty nước ngoài nhập khẩu đồ da từ Hazaribagh cần đảm bảo nhà cung cấp của họ không vi phạm quy định về an toàn và y tế hay môi trường", Pearshouse nói. Bộ trưởng Bộ Công nghiệp Bangladesh Dilip Baura từng cho biết, chính phủ quan tâm tới vấn nạn môi trường và sức khỏe ở Hazaribagh, song chúng chỉ được giải quyết theo một kế hoạch di chuyển các xưởng thuộc da ra ngoài Dhaka vào giữa năm 2013.

Tổ chức Giám sát nhân quyền cho rằng, việc di chuyển các xưởng thuộc da này tới một khu vực khác ở ngoại ô Dhaka ban đầu dự kiến thực hiện trong năm 2005, nhưng sau đó đã bị trì hoãn do vấn nạn quan liêu. Sau đó, chính phủ đã gia hạn lệnh của Tòa án tối cao về việc di chuyển các xưởng thuộc da ra bên ngoài Dhaka và rồi lờ đi quyết định này khi thời gian gia hạn hết hiệu lực.

"Hazaribag là một bằng chứng rõ ràng cho thấy chính phủ đã thiếu quan tâm tới người dân như thế nào", Syeda Rizwana Hasan, Giám đốc điều hành Hội Luật sư môi trường Bangladesh cho biết. "Chúng tôi đã nhiều lần đưa vấn đề này lên các nhà chức trách, tổ chức nhiều cuộc biểu tình phản đối điều kiện làm việc tồi tệ ở đó, nhưng chính phủ không có bất cứ bước đi tích cực nào để giải quyết chúng".

"Việc di dời các xưởng thuộc da đã có văn bản, nhưng chính phủ vẫn đang trì hoãn, có vẻ như muốn xoa dịu các chủ xưởng và đảm bảo lợi ích tối đa của họ", bà Hasan cho biết thêm.

Pearshouse đã tiến hành 134 cuộc phỏng vấn trong suốt 5 tháng tiến hành nghiên cứu ở thủ đô Bangladesh. Ông cho biết, không khí và đất ở Hazaribagh đã bị "ô nhiễm khủng khiếp". Ông đã chứng kiến nhiều người dân sống trong các khu ổ chuột tại đây phải tắm rửa trong những ao nước đen ngòm vì ô nhiễm. Ông cũng chứng kiến nhiều trẻ em, một số mới 11 tuổi, đã được các xưởng này thuê làm  việc với mức lương 12,3 USD/tháng.

Những đứa trẻ này phải làm những công việc nguy hiểm, như ngâm da sống vào hóa chất, cắt những tấm da đã thuộc bằng những lưỡi dao sắc hoặc vận hành những cỗ máy nguy hiểm.