Trước đó, Tổng thống Mỹ Donald Trump đe đọa áp thuế quan và trừng phạt với Colombia bởi nước này ban đầu đồng ý nhưng sau đó quay đầu từ chối tiếp nhận 2 máy bay quân sự chở người nhập cư trái phép bị trục xuất khỏi Mỹ.

Trong một thông cáo vào đêm muộn ngày Chủ nhật (26/1), Nhà Trắng cho biết sau tất cả, Colombia đã đồng ý nhận lại người di cư và Washintong sẽ không áp đặt các biện pháp trừng phạt đã công bố trước đó.

“Chính phủ Colombia đã đồng ý với tất cả các điều khoản của Tổng thống Trump, bao gồm việc tiếp nhận không giới hạn người Colombia nhập cư trái phép bị trả về từ Mỹ, cả trên các máy bay quân sự, mà không có sự hạn chế hay chậm trễ nào”, thông cáo của Nhà Trắng nêu rõ. “Dự thảo sắc lệnh áp đặt thuế quan và trừng phạt với Colombia sẽ được dừng lại và không được ký, trừ phi Colombia không thực hiện các điều khoản trong thỏa thuận”.

Cũng trong thông cáo, Nhà Trắng nhấn mạnh rằng các sự kiện ngày hôm nay phát đi một thông điệp rõ ràng với thế giới rằng “nước Mỹ được tôn trọng”.

“Tổng thống Trump mong muốn tất cả các quốc gia khác trên thế giới hoàn toàn hợp tác với Mỹ trong việc nhận lại công dân của họ là những người đã nhập cư trái phép vào Mỹ và bị trục xuất”, thông cáo của Nhà Trắng cho biết.

Cũng trong một thông cáo vào cuối ngày Chủ nhật, Bộ trưởng Ngoại giao Colombia Luis Gilberto Murillo nói rằng: “Chúng tôi đã vượt qua được những khúc mắc với Chính phủ Mỹ. Chính phủ Colombia đã chuẩn bị máy bay tổng thống để tạo điều kiện cho những người Colombia bị trục xuất về nước sáng nay”.

Thông cáo này không nêu cụ thể về thỏa thuận sẽ bao gồm tiếp nhận máy bay quân sự, nhưng cũng không có thông tin nào trái ngược với thông cáo của Nhà Trắng. Theo thông cáo, ông Murillo và đại sứ Colombia tại Mỹ sẽ tới Washington trong vài ngày tới để thảo luận về việc triển khai thỏa thuận và trao đổi công hàm ngoại giao giữa hai chính phủ.

Các biện pháp trừng phạt mà Mỹ trước đó dự định áp đặt với Colombia bao gồm áp 25% thuế quan với tất cả hàng nhập khẩu từ Colombia vào Mỹ và tăng lên 50% trong vòng một tuần; cấm đi lại và thu hồi thị thực đối với các quan chức chính phủ Colombia; cùng các biện pháp trừng phạt về tài chính và ngân hàng. Ông Trump cũng dọa sẽ tăng cường kiểm tra biên giới đối với công dân và hàng hóa của Colombia. Trước khi thỏa thuận giữa hai nước được công bố, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Mỹ cho biết Washington đã đình chỉ việc xử lý thị thực tại đại sứ quán Mỹ ở Bogota.

Colombia là đối tác thương mại lớn thứ ba của Mỹ tại khu vực Mỹ Latin. Trong khi đó, Mỹ là đối tác thương mại và đầu tư lớn nhất của nước này, chủ yếu nhờ hiệp định thương mại tự do ký kết năm 2006. Năm 2023, kim ngạch thương mại song phương giữa hai quốc gia đạt 33,8 tỷ USD, trong đó Mỹ thâm hụt 1,6 tỷ USD.

Theo ông Sergio Guzman, giám đốc công ty tư vấn Colombia Risk Analysis, các biện pháp trừng phạt về tài chính của Mỹ có thể gây tê liệt nền kinh tế Colombia. Trong khi đó, ông Alejo Czerwonko, giám đốc đầu tư thị trường mới nổi châu Mỹ tại công ty UBS Global Wealth Management, cho biết Colombia phụ thuộc vào thị trường Mỹ cho hơn 30% kim ngạch xuất khẩu, tương đương khoảng 4% GDP.

Tổng thống Colombia Gustavo Petro trước đó lên án các chuyến bay trục xuất bằng máy bay quân sự và cho biết ông sẽ không bao giờ thực hiện đột kích để trục xuất người Mỹ nhập cư trái phép vào Colombia  để trả họ về Mỹ với cánh tay bị còng. Ông cũng cho biết Colombia sẵn sàng đón nhận lại người di cư bị trục xuất trên máy bay quân sự và đề nghị sử dụng chuyên cơ tổng thống của mình đễ hỗ trợ họ "trở về trong danh dự".

Các chuyến bay trục xuất nằm trong chiến dịch siết chặt kiểm soát người nhập cư trái phép của ông Trump. Ngay sau khi nhậm chức vào tuần trước, ông đã tuyên bố tình trạng khẩn cấp quốc gia về nhập cư và nhanh chóng triển khai các chiến dịch siết kiểm soát toàn diện, từ chối tiếp nhận tị nạn. Vị Tổng thống cũng đang thực hiện các bước để đảo ngược quy định cấp quốc tịch cho trẻ em sinh ra trên đất Mỹ, bất kể tình trạng nhập cư của cha mẹ chúng.

Tuần trước, Mexico cũng từ chối tiếp nhận máy bay quân sự Mỹ chở người nhập cư bất hợp pháp. Dù không có hành động với Mexico tương tự như Colombia, ông Trump trước đó cho biết đang cân nhắc về việc áp thuế 25% với hàng nhập khẩu từ Mexico và Canada từ ngày 1/2 nếu hai quốc gia này không kiểm soát tình trạng nhập cư bất hợp pháp và buôn lậu chất gây nghiện fentanyl vào Mỹ.