Tại kỳ họp thứ 2 cuối năm 2016, Quốc hội đã thông qua nghị quyết, trong đó giao Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ rà soát, đánh giá tổng thể về thực trạng, mức độ thiệt hại, khẩn trương xử lý dứt điểm đối với các dự án chậm tiến độ, kém hiệu quả trong ngành Công Thương.

Bộ trưởng Trần Tuấn Anh cho biết, trong số 12 dự án/nhà máy thua lỗ, kém hiệu quả có 6 nhà máy đang được vận hành sản xuất, kinh doanh, gồm 4 nhà máy sản xuất phân bón; DQS và Nhà máy thép Việt Trung. 3 dự án đang bị dừng thi công do chi phí tăng cao và thiếu vốn là dự án sản xuất nhiên liệu sinh học Phú Thọ, dự án mở rộng giai đoạn 2 Nhà máy gang thép Thái Nguyên, dự án nhà máy bột giấy Phương Nam.

3 nhà máy đang bị dừng sản xuất do giá thành cao, thua lỗ lớn là Nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Dung Quất, Nhà máy sản xuất nhiên liệu sinh học Bình Phước, Nhà máy sản xuất sơ sợi Đình Vũ - PVTex).

Tổng mức đầu tư ban đầu của 12 dự án/nhà máy nêu trên là 43.673,63 tỷ đồng, sau đó được phê duyệt điều chỉnh tăng lên 63.610,96 tỷ đồng (tăng 45,65%). Trong đó vốn chủ sở hữu là 14.350,04 tỷ đồng, chiếm 22,56%; vốn vay là 47.451,24 tỷ đồng, chiếm 74,6%, còn lại 2,84% là từ các nguồn khác.

Trong tổng số vốn vay thì vốn vay các ngân hàng trong nước 41.801,24 tỷ đồng, trong đó vay Ngân hàng Phát triển Việt Nam (VDB) là 16.858,63 tỷ đồng và vay nước ngoài có bảo lãnh của Chính phủ là 6.617,24  tỷ đồng.

Tổng số lỗ luỹ kế của 10 nhà máy đang sản xuất hoặc đã dừng sản xuất tới thời điểm 31/12/ 2016 là 16.126,02 tỷ đồng, trên tổng số vốn chủ sở hữu của các nhà máy này còn lại là 3.985,14 tỷ đồng. Tổng tài sản của 12 nhà máy là 57.679,02 tỷ đồng, tổng nợ phải trả 55.063,38 tỷ đồng, trong đó nợ phải trả VDB là 10.633,43 tỷ đồng và nợ phải trả nước ngoài có bảo lãnh của Chính phủ là 4.299,83 tỷ đồng.

Tổng số vốn đã giải ngân của 3 dự án dở dang, đang bị dừng thi công là 8.614 tỷ đồng, trên tổng nguồn thanh toán dự kiến là 13.066 tỷ đồng.

Báo cáo cho biết, sau nhiều chỉ đạo và nhiều công việc được triển khai, đến nay bước đầu đã tạo chuyển biến tích cực ở một số dự án, doanh nghiệp. 4 nhà máy sản xuất phân bón thuộc Tập đoàn Hóa chất đã vận hành sản xuất ổn định, đồng thời tiết giảm chi phí sản xuất, tiêu hao nguyên nhiên vật liệu đạt và vượt kế hoạch, góp phần làm giảm chi phí biến đổi, khắc phục dần thua lỗ. 

Đối với Nhà máy Thép Việt - Trung, tình hình sản xuất kinh doanh có nhiều tiến bộ rõ rệt. Từ tháng 3 năm 2017, hoạt động sản xuất kinh doanh của VTM bắt đầu có lãi, sơ bộ tính toán lợi nhuận trong 6 tháng đầu năm là 67 tỷ đồng. Tính đến thời điểm hiện tại, Công ty đã nộp tổng cộng 293 tỷ đồng tiền thuế các loại vào ngân sách nhà nước. Đã rút 1.000 tỷ đồng vốn của Tổng công ty Đầu tư và kinh doanh vốn nhà nước - SCIC đầu tư vào dự án mở rộng giai đoạn 2 Công ty Cổ phần Gang thép Thái Nguyên (TISCO)...

Quan điểm, định hướng, giải pháp và phương án xử lý đối với từng dự án, doanh nghiệp cũng được nêu tại báo cáo. Theo đó, kiên quyết xử lý các dự án, doanh nghiệp thua lỗ, kém hiệu quả theo nguyên tắc và cơ chế thị trường; tôn trọng nguyên tắc tự chủ, tự chịu trách nhiệm của các doanh nghiệp. Nhà nước kiên quyết không cấp thêm vốn vào các dự án, doanh nghiệp nêu trên.

Tiến hành thanh tra, kiểm toán, điều tra làm rõ những sai phạm, vi phạm pháp luật ở từng dự án, doanh nghiệp, làm rõ trách nhiệm của từng cá nhân, tổ chức liên quan, xử lý nghiêm minh và sớm hoàn tất các thủ tục tố tụng theo quy định của pháp luật. Không để tái diễn những yếu kém, khuyết điểm trong quá trình quản lý điều hành đối với doanh nghiệp nhà nước như thời gian qua.

Một số mốc thời gian cụ thể là trong năm 2017 hoàn thành phương án xử lý đối với từng dự án, doanh nghiệp và kế hoạch chi tiết tổ chức triển khai thực hiện. Hết năm 2018 phấn đấu xử lý căn bản các tồn tại, yếu kém đối với các dự án, doanh nghiệp.

Đến năm 2020 hoàn thành việc xử lý các tồn tại, yếu kém ở các dự án, doanh nghiệp. Xác định rõ trách nhiệm, xử lý nghiêm minh đối với các tổ chức, cá nhân có sai phạm trong quá trình đầu tư, quản lý, vận hành, khai thác từng dự án, doanh nghiệp.