Nêu vấn đề tại phiên chất vấn Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc ngày  ngày 18/3, đại biểu Đinh Thị Ngọc Dung, đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hải Dương, cho biết hiện nay nhiều cá nhân núp bóng đăng ký là đại lý bán vé của các công ty xổ số, từ đó thực hiện các hành vi đánh bạc dưới hình thức ghi lô, đề. Do công ty không có chức năng kiểm tra, xử phạt nên tình trạng này vẫn ngang nhiên diễn ra.

DOANH THU CAO KỶ LỤC, NHIỀU BẤT CẬP LỘ RÕ

Từ thực tế trên, đại biểu tỉnh Hải Dương đề nghị Bộ trưởng cho biết công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát, quản lý các đại lý như thế nào và có giải pháp gì để xoá bỏ tình trạng này trong thời gian tới.

Cũng dành mối quan tâm về vấn đề kinh doanh xổ số, đại biểu Điểu Huỳnh Sang, đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bình Phước, cho biết kinh doanh xổ số là ngành nghề kinh doanh có điều kiện với 64 doanh nghiệp nhà nước đang kinh doanh. Doanh thu kinh doanh xổ số năm 2023 là mức cao nhất từ trước đến nay, trong đó doanh thu xổ số truyền thống chiếm gần 96% trong tổng số doanh thu.

Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Bộ Tài chính đánh giá về xu hướng gia tăng này cũng như những tác động đối với tình hình kinh tế - xã hội, đặc biệt là đối với những người có thu nhập thấp, người nghèo trong bối cảnh kinh tế toàn cầu đang suy thoái hiện nay. Đồng thời, làm rõ mức độ hiệu quả tăng thêm của việc sử dụng nguồn thu từ xổ số kiến thiết trong việc thực hiện mục tiêu đầu tư phát triển của các địa phương.

Về vấn đề bán vé qua đại lý xổ số, Bộ trưởng cho biết hiện nay cả nước có 64 công ty xổ số đều đang hoạt động tương đối tốt, có lãi và tạo việc làm cho nửa triệu người lao động.

Hoạt động kinh doanh xổ số được triển khai từ năm 1962, gồm 63 công ty xổ số kiến thiết tại 63 tỉnh, thành phố kinh doanh xổ số truyền thống, trong đó, các công ty xổ số phát triển ở phía Nam nhiều hơn phía Bắc và miền Trung và 01 Công ty TNHH MTV Xổ số điện toán Việt Nam (Vietlott) bắt đầu kinh doanh xổ số điện toán từ 2017 trên địa bàn toàn quốc.

Toàn bộ nguồn thu từ xổ số được nộp vào ngân sách địa phương và hàng năm được Quốc hội phê duyệt để chi cho đầu tư phát triển, trong đó, ưu tiên để đầu tư cho lĩnh vực giáo dục - đào tạo, dạy nghề và lĩnh vực y tế.

Phần còn lại ưu tiên chi thực hiện các công trình, dự án đầu tư chống thiên tai, chống biến đổi khí hậu, nông thôn mới và các nhiệm vụ đầu tư quan trọng khác thuộc đối tượng đầu tư của ngân sách địa phương.

Đây là nguồn thu quan trọng của địa phương, đặc biệt là các tỉnh miền Nam để thực hiện các mục tiêu đầu tư phát triển của tỉnh. Bên cạnh đó, hoạt động kinh doanh xổ số cũng tạo công ăn việc làm cho hệ thống đại lý và người bán vé số.

Tuy nhiên, Bộ trưởng thừa nhận rằng vấn đề bất cập có xảy ra ở một số công ty đại lý xổ số, đặc biệt là các đại lý xổ số phía Nam. Nhiều ý kiến phản ánh cho thấy các công ty này không nhận lại vé của các đại lý mua xổ số mà không bán được, hay người bán lẻ vé số không được trả vé ế. Đây là hành vi nghiêm cấm.

Bộ trưởng cho biết sẽ tiếp tục siết chặt quản lý vấn đề này, tăng cường đôn đốc, hướng dẫn. Bộ trưởng cũng đề nghị chính quyền các địa phương tăng cường, siết chặt công tác quản lý, xử lý ngay các sai phạm, ngăn hiện tượng lệch lạc xảy ra.

Tham gia chất vấn, đại biểu Nguyễn Trúc Sơn, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Bến Tre, cho biết khu vực miền Nam có 21 tỉnh thành với 21 công ty phát hành xổ số kiến thiết. Sau đại dịch Covid-19, nguồn thu từ xổ số kiến thiết rất lớn, góp phần đáng kể cho việc xây dựng đầu tư trong các lĩnh vực như y tế, giáo dục, nông thôn mới hay các công trình trọng điểm của địa phương.

"Thu ngân sách từ xổ số kiến thiết cũng chiếm 20-30% nguồn thu từ ngân sách địa phương. Do đó, Hội đồng xổ số kiến thiết khu vực phía Nam kiến nghị tăng doanh số phát hành", đại biểu Sơn cho biết. 

Trả lời đại biểu Nguyễn Phúc Sơn liên quan đến đề nghị của các công ty xổ số miền Nam tăng số lượng phát hành, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết chủ trương của Bộ là ủng hộ bởi doanh số là rất lớn, tiềm năng lớn.

Tuy nhiên, Bộ trưởng cũng lưu ý cần phải chấn chỉnh hoạt động của các đại lý xổ số trước thực trạng phát hành xổ số, người bán lẻ bán không hết nhưng đại lý lại không nhận lại hay một số trường hợp gian lận.

CHI PHÍ PHÁT HÀNH XỔ SỐ CAO

Nêu vấn đề chất vấn tại phiên họp, đại biểu biểu Lê Thanh Hoàn, đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Thanh Hóa, cho rằng chi phí phát hành là tương đối cao. Do đó, đại biểu Lê Thanh Hoàn đề nghị Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết cụ thể hơn về chi phí in ấn, phát hành xổ số, đồng thời đưa ra những giải pháp để giảm được chi phí phát hành xổ số để tăng thu cho ngân sách nhà nước trong thời gian tới.

Trả lời đại biểu Lê Thanh Hoàn về chi phí kinh doanh xổ số, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết, chi phí hoa hồng chiếm đến 15%, còn các chi phí khác như in ấn, liên kết… Bộ Tài chính sẽ tìm hiểu kỹ thêm và có trả lời cụ thể bằng văn bản. 

Để kinh doanh xổ số tăng trưởng hơn thời gian tới, Bộ trưởng Bộ Tài chính cho biết cần đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi số, theo đó có thể mua bán trên hệ thống công nghệ thông tin, hệ thống số, song hành "hai chân" cùng với bán qua các đại lý vé số. Từ đó, để những người lao động, người nghèo, những người yếu thế có công ăn việc làm.

Đồng thời, đa dạng hóa sản phẩm xổ số, điện toán cùng với các sản phẩm truyền thống như xổ số quay thưởng, loto...