Đã xử lý vi phạm trong thi cử, sẽ hạn chế mức độ lãng phí của sách giáo khoa và không giảm giáo viên một cách cơ học, Bộ trưởng Bộ Giáo dục và Đào tạo Phùng Xuân Nhạ khẳng định trước Quốc hội.

Chiều 26/10, ông Nhạ được mời giải trình một số vấn đề được đại biểu đề cập từ sáng cùng ngày, khi thảo luận về tình hình kinh tế - xã hội.

Trước và trong kỳ họp đang diễn ra của Quốc hội, tiêu cực thi cử, lãng phí ngàn tỷ từ sách giáo khoa dùng một lần là vấn đề rất nóng.

Đại biểu Nguyễn Lân Hiếu (An Giang) nhận xét báo cáo của Chính phủ về tình hình kinh tế - xã hội 9 tháng đầu năm 2018 có nhắc đến những hạn chế trong lĩnh vực giáo dục mà đa phần được nêu ra từ các báo cáo trước đây và lần này một số vấn đề cá biệt trở lên nóng hơn trong 9 tháng vừa qua. Như một loạt gian lận thi cử trong kỳ thi tốt nghiệp trung học phổ thông năm 2018, tình trạng bất ổn trong thị trường phát hành sách giáo khoa cho học sinh phổ thông.

Theo đại biểu thì những giải pháp mà Chính phủ đưa ra còn chưa có tính đột phá vì gần giống các giải pháp đã nêu ở kỳ họp trước.

Cần phân tích chính xác nguyên nhân gây bất cập thiếu sót vừa xảy ra để tìm ra mắt xích bị lỗi trong quá trình vận hành, đại biểu Hiếu đề nghị.

Được mời giải trình, thừa nhận thi cử là trong nhiều vấn đề gây nhiều chú ý, thậm chí bức xúc của xã hội, Bộ trưởng cho biết, nghị quyết của Quốc hội yêu cầu tiến tới đổi mới tổ chức thi và xét tốt nghiệp theo hướng giảm áp lực, ít tốn kém cho xã hội, đánh giá đúng năng lực học sinh.

Cho biết Chính phủ đã có nghị quyết 44 tiến tới một kỳ thi đáp ứng được nhiệm vụ này, Bộ trưởng khẳng định Bộ đã thực hiện theo đúng chủ trương này và có lộ trình. Lộ trình đặt ra là từ 2015- 2020 theo hướng một kỳ thi trước hết đánh giá được năng lực của học sinh tốt nghiệp trung học phổ thông, sau đó làm cơ sở cho các trường đại học, cao đẳng xét.

Trình bày là đã cân nhắc rất nhiều về kỳ thi này, Bộ trưởng nêu kết quả rõ ràng nhìn lại thì mục tiêu giảm áp lực, đỡ tốn kém cho xã hội đã được chứng minh tương đối rõ.

"Còn độ trung thực, đã thi cử phải trung thực, theo chúng tôi quan sát, về độ trung thực, kỳ thi nào cũng vi phạm, vấn đề là khắc phục đến mức tối đa", Bộ trưởng nói.

Theo Bộ trưởng năm vừa rồi khi xảy ra sai phạm, qua báo chí cũng như trực tiếp phát hiện, Bộ đã báo cáo ngay Thủ tướng, Phó thủ tướng, và chỉ đạo ngay. Cùng với Bộ Công an đã làm ngay và quan điểm chỉ đạo rất rõ là phải làm đến nơi đến chốn, rõ, nghiêm minh.

"Bộ Công an đã phối hợp với chúng tôi, làm rất rõ, các đối tượng sai đến đâu xử đến đấy. Đến nay đã phát hiện chính thức, xử lý 11 người. Đối với quy chế, làm đúng là 151 em và tới đây còn làm tiếp. Tinh thần là sai là xử, và xử nghiêm theo đúng quy chế. Cá nhân tôi là bộ trưởng phản đối và kiên quyết chống tiêu cực", Bộ trưởng quả quyết.

Riêng về địa phương, thông tin từ Bộ trưởng là Thủ tướng chỉ đạo rất rõ là phê bình, kiểm điểm trách nhiệm của tổ chức, cá nhân. Theo phân cấp, Chủ tịch Hội đồng thi là chính quyền địa phương và lãnh đạo UBND, đại diện là Chủ tịch, sẽ phải chịu trách nhiệm việc này.

"Năm tới chúng tôi đã xin ý kiến Thủ tướng, tiếp tục ổn định kỳ thi với những khắc phục cần thiết. Mục tiêu ra đề thi bám sát trình độ, kiến thức phổ thông, trong đó có phân hóa mức độ cần thiết, trên cơ sở chất lượng phổ thông này các trường đại học và cao đẳng sử dụng để xét tuyển đầu vào...", Bộ trưởng báo cáo thêm.

Chuyển sang vấn đề sách giáo khoa, theo Bộ trưởng, nghị quyết 40 Quốc khoá 10 năm 2000 kết luận có 1 bộ sách được sử dụng trong cả nước. "Vì bàn giao cho Bộ Giáo dục biên soạn, như vậy theo luật xuất bản thì nhà xuất bản trực thuộc Bộ nào thì bộ ấy chỉ đạo, tập trung. Do vậy Bộ giao việc biên soạn và biên tập, chỉnh lý, in ấn phát hành trong Nhà xuất bản giáo dục, vì thế cái độc quyền theo hướng đây nhà nước giao cho 1 nhà xuất bản", Bộ trưởng phân trần.

Liên quan đến việc sách giáo khoa chỉ dùng được một lần, Bộ trưởng giải thích, ngay từ khi thiết kế cũng lường được việc thiết kế có bài tập có ô, điền vẽ... tạo cơ hội cho các cháu tô, vẽ vào đấy. Bộ cũng đã hướng dẫn cùng với hướng dẫn những việc khác như chào cờ, hát Quốc ca, vệ sinh và rất nhiều công việc khác liên quan đến dạy làm người. Một số công việc khác thì tốt nhưng riêng hướng dẫn cho các cô, trò liên quan đến sử dụng sách giáo khoa thì chưa được.

Sắp tới đây, khi ban hành chương trình mới sách giáo khoa phổ thông chúng tôi cũng chỉ đạo làm sao khắc phục được hạn chế hiện nay, giảm những mức độ vẽ, tô, tránh sự lãng phí. Việc này chúng tôi cũng đã có báo cáo rất chi tiết gửi các đại biểu, Bộ trưởng cho biết.