Sáng 4/6, Quốc hội khóa XV tiến hành phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại Kỳ họp 7. Liên quan đến nhóm vấn đề chất vấn đầu tiên thuộc lĩnh vực tài nguyên – môi trường, Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường Đặng Quốc Khánh đã lý giải về tình trạng ngập lụt tại các đô thị trong thời gian qua.

NGẬP LỤT DO MẤT AO, HỒ TỪ QUÁ TRÌNH ĐÔ THỊ HÓA 

Chất vấn nội dung này, đại biểu Nguyễn Hữu Thông, đoàn tỉnh Bình Thuận, cho biết một trong những nguyên nhân gây ra ngập úng tại các đô thị, nhất là các đô thị lớn là các công trình bê tông, khu dân cư lấn chiếm ao, hồ. Vì thế, đại biểu đề nghị Bộ trưởng Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết giải pháp căn cơ để khắc phục tình trạng trên.

Trả lời đại biểu Nguyễn Hữu Thông, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh đồng tình với nguyên nhân đại biểu chỉ ra là ngập úng đô thị có phần do trong quá trình phát triển chúng ta lấp ao, hồ tự nhiên. Đây là tác động từ quá trình đô thị hóa.

Theo Bộ trưởng, trước đây chưa quy hoạch bài bản, trong đó có quy hoạch đánh giá tác động môi trường. Còn hiện nay, mới chỉ là quy hoạch phát triển đô thị, chủ yếu về hạ tầng, dịch vụ, dân cư mà chưa tính sâu, tính sát về định hướng lâu dài.

“Ao, hồ là để điều tiết, giữ, tích trữ nước khi mưa lớn, nhất là khi hệ thống thoát nước chảy không kịp. Ao, hồ còn là cảnh quan môi trường trong đô thị nhưng đây cũng là nhân tố gây ngập úng đô thị do mật độ xây dựng”, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh nói.

Vì vậy, ông cho rằng nguyên nhân gây ngập úng ở đô thị hiện nay là do quá trình phát triển đô thị, xây dựng nhiều dãy phố, dãy nhà, cũng như do hệ thống thoát nước khi mưa lớn chưa đảm bảo ở nhiều nơi. 

Do đó, ông cho rằng việc chống ngập úng ở đô thị thì hệ thống cần đồng bộ, có thể tích để chứa và thoát nước. Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cũng mong muốn thời gian tới, có nhiều ao hồ vừa là cảnh quan vừa là nơi tích trữ nước, giữ nước khi mưa lớn, chống tràn, ngập úng ở các đô thị.

“Cần nghiên cứu quy hoạch, xây dựng đô thị một cách đồng bộ và bài bản, nâng cấp hệ thống thoát nước ở các đô thị, đặc biệt là Hà Nội, TP.HCM…”, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh nói thêm.

TỶ LỆ NƯỚC THẢI SINH HOẠT ĐƯỢC XỬ LÝ RẤT THẤP

Bên cạnh vấn đề ngập lụt, việc xử lí rác thải tại các đô thị, khu công nghiệp, làng nghề cũng được nhiều đại biểu quan tâm gửi nội dung chất vấn đến Bộ trưởng Bộ Tài nguyên và Môi trường.

Đại biểu Huỳnh Thị Hằng Nga, đoàn tỉnh Trà Vinh, nêu thực tế hiện nay, cơ sở hạ tầng, công nghệ xử lý chất thải chưa đáp ứng được nhu cầu, đặc biệt là các cơ sở y tế quy mô nhỏ còn gặp nhiều khó khăn trong việc lựa chọn giải pháp xử lý chất thải lây nhiễm, nước thải y tế. Từ đó ảnh hưởng đến môi trường sống của cộng đồng dân cư. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết giải pháp nhằm khắc phục những hạn chế nêu trên, quản lý tốt vấn đề liên quan đến chất thải lây nhiễm, nước thải y tế. 

Đại biểu Nguyễn Văn Thi, đoàn tỉnh Bắc Giang, cũng cho rằng việc quản lý các nguồn phát thải, xả thải là giải pháp quan trọng trong công tác bảo vệ môi trường, nhất là việc quản lý ô nhiễm nguồn nước. Đại biểu đề nghị Bộ trưởng cho biết các giải pháp căn cơ trong thời gian tới để quản lý tốt các nguồn phát thải, xả thải từ các khu, cụm công nghiệp, làng nghề, cũng như nước phải sinh hoạt.

Theo đại biểu Đào Chí Nghĩa, đoàn TP. Cần Thơ, thông qua hoạt động giám sát của đoàn đại biểu Quốc hội thành phố về việc thực hiện chính sách pháp luật đối với công tác bảo vệ môi trường, quản lý chất thải rắn, nước thải sinh hoạt trên địa bàn, đề nghị Bộ Tài nguyên và Môi trường thống nhất với các Bộ, ngành có liên quan sớm ban hành thông tư hướng dẫn hoạt động đầu tư theo phương thức đối tác công tư trong lĩnh vực thoát nước, xử lý nước thải và chất thải.

Trả lời câu hỏi của đại biểu về tỷ lệ nước thải sinh hoạt được xử lý, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh cho biết cả nước chỉ có khoảng 17% nước thải sinh hoạt được xử lý. Đây là tỷ lệ rất thấp.

Theo Bộ trưởng, hoạt động hợp tác công tư, xã hội hóa đầu tư các nhà máy xử lý nước thải đô thị rất quan trọng, bởi đầu tư công quan tâm đến công tác thu gom, còn xử lý cần được xã hội hóa, bởi việc xử lý nước thải phải gắn với vận hành. “Nếu làm được việc này sẽ tăng được tỷ lệ xử lý nước thải”, Bộ trưởng nói.

Hiện Bộ Tài nguyên và Môi trường đang xây dựng thông tư, dự kiến cuối năm 2024 sẽ ban hành thông tư hướng dẫn để thực hiện Luật Bảo vệ môi trường đã được Quốc hội thông qua. Từ đó, nhằm tạo điều kiện đẩy mạnh hợp tác công tư, xã hội hóa, góp phần tăng cường xử lý chất thải đô thị.

Về quản lý nguồn nước thải, Bộ trưởng Đặng Quốc Khánh thừa nhận vấn đề xử lý nước thải còn hạn chế, đặc biệt là nước thải sinh hoạt đô thị, nông thôn, nước thải cụm công nghiệp làng nghề. “Xử lý vấn đề này cần có những giải pháp tổng thể như nguồn lực, lộ trình thời gian, đầu tư hạ tầng, và sự quan tâm của các địa phương, Bộ, ngành…”, Bộ trưởng nói.

Về thể chế chính sách, Bộ trưởng cho rằng cần có sự hợp tác công tư để đảm bảo nguồn xã hội hóa; ban hành đơn giá dịch vụ hợp lý để các doanh nghiệp tham gia đầu tư nhà máy xử lý nước thải; tăng cường công tác quan trắc giám sát…

Vừa qua, Bộ Tài nguyên và Môi trường đã khánh thành Trung tâm tổng hợp xử lý dữ liệu và quan trắc kết nối với tất cả các địa phương và các vùng nguồn xả thải lớn; từng bước cập nhập và kiểm tra xử lý vấn đề này.

Đồng thời, Bộ cũng tăng cường kiểm tra, giám sát và xử lý nghiêm các vi phạm về môi trường, đặc biệt là các trường hợp cố tình xả thải ra môi trường.