Các hãng cho thuê máy bay đang đối mặt nguy cơ mất hàng trăm chiếc Airbus và Boeing mà các hãng hàng không Nga đã thuê – hãng tin Bloomberg cho hay.

Trước khi các biện pháp trừng phạt của phương Tây khiến cánh cửa đóng sập, các công ty cho thuê máy bay quốc tế chỉ kịp lấy lại khoảng 20 trong tổng số hơn 500 máy bay mà họ đã cho các hãng hàng không Nga thuê - theo tiết lộ của ông Dean Gerber, trưởng tư vấn luật của Valkyrie BTO Aviation.

Số máy bay bị kẹt lại ở Nga có giá trị khoảng 10,3 tỷ USD nếu tính theo giá thị trường – theo công ty phân tích hàng không Ishka.

NGUY CƠ MẤT VĨNH VIỄN MÁY BAY CHO THUÊ

Về mặt kỹ thuật, các chủ cho thuê máy bay có thời gian đến ngày 28/3 để lấy lại những chiếc máy bay bị ảnh hưởng bởi các lệnh trừng phạt mà Mỹ và Liên minh châu Âu (EU) áp lên Nga liên quan đến việc Nga tấn công quân sự Ukraine. Tuy nhiên, hãng hàng không quốc gia Aeroflot và các hãng bay khác của Nga đã đưa phần lớn số phi cơ thuê về Nga, vượt khỏi tầm can thiệp của chủ cho thuê. Chính phủ Nga đã hỗ trợ cho nỗ lực này bằng cách hướng dẫn các hãng bay dừng các chuyến bay quốc tế và đưa máy bay về Nga trước ngày thứ Ba tuần này.

“Nỗi lo lớn nhất vào lúc này là các hãng cho thuê máy bay có thể mất vĩnh viễn số phi cơ đó”, ông Steve Giordano, Giám đốc điều hành của Nomadic Aviation Group có trụ sở ở Deleware, Mỹ. Đây là một trong số ít những công ty chuyên về thu hồi máy bay cho các chủ cho thuê.

Cú sốc đến từ một loạt biến cố kể từ khi Nga tấn công Ukraine đã gây bàng hoàng đối với khoảng 2.000 người tham dự ISTAT Americas, một sự kiện thường niên của các công ty cho thuê máy bay đang diễn ra ở San Diego, Mỹ. Thay vì nói về Covid-19, vấn đề khiến ngành hàng không điêu đứng 2 năm qua, sự kiện tập trung vào chủ đề giá dầu tăng vọt và kịch bản số phận của những chiếc máy bay mắc kẹt ở Nga.

“Càng trao đổi với các công ty bảo hiểm và những người khác tại hội nghị này, càng có thể thấy rõ là những chiếc máy bay đó sẽ không quay lại được nữa”, ông George Dimitroff, trưởng bộ phận định giá thuộc công ty tư vấn Ascend by Ciriump, cho biết.

Phản ứng của Chính phủ Nga với các biện pháp trừng phạt kinh tế mà phương Tây áp lên nước này đã khiến ngành công nghiệp cho thuê máy bay phải sửng sốt. Moscow bị cho là đang đi ngược lại những thoả thuận quốc tế đã tồn tại nhiều thập kỷ và hậu thuẫn cho sự phát triển bùng nổ của hoạt động đi lại trên toàn cầu. Những thoả thuận này đảm bảo các chủ cho thuê máy bay có quyền đi qua biên giới để lấy lại máy bay từ khách thuê bị vỡ nợ. Nhờ có quy định như vậy, các nhà đầu tư mới xem máy bay là một khoản đầu tư an toàn, và mà ngành công nghiệp cho thuê máy bay nhờ đó mới phát triển.

Vào cuối tuần vừa rồi, cơ quan chức năng Nga hối thúc các hãng hàng không của nước này chỉ bay các chuyến nội địa và các chuyến giữa nước này với Belarus, nhằm tránh để máy bay thuê bị thu hồi – luật sư Emily Wicker thuộc công ty luật Clifford Chance phát biểu tại hội nghị.

CUỘC CHIẾN LÂU DÀI VÀ TỐN KÉM

Ngoài ra, Moscow cũng khuyến các hãng hàng không tiến hành đăng ký lại tại Nga đối với máy bay thuộc sở hữu nước ngoài, từ chỗ các máy bay này thường được đăng ký ở Bermuda. Cách làm này có thể cản trở các nỗ lực thu hồi giấy chứng nhận của máy bay, cũng như việc theo dõi bảo trì máy bay. Đảo quốc nhỏ bé Bermuda có khoảng 800 máy bay đăng ký, trong đó có 777 máy bay là của các hãng hàng không Nga.

Các công ty cho thuê máy bay đang cân nhắc bước tiếp theo. Cũng có khả năng xung đột quân sự Nga-Ukraine sớm chấm dứt, hoặc các hãng hàng không Nga sẽ hợp tác với nỗ lực thu hồi máy bay của bên cho thuê, nhưng các chủ máy bay đã thuê luật sư để rà soát các hợp đồng bảo hiểm và tái bảo hiểm. Những động thái này đều nhằm chuẩn bị cho cuộc chiến mà họ dự báo là kéo dài và tốn kém để khắc phục thiệt hại. Ngoài ra, họ cũng phải xoay sở giữa một “ma trận” tài chính phức tạp để tránh việc vô tình vi phạm các biện pháp trừng phạt.

Cũng có một số công ty cho thuê máy bay đã nhanh tay lấy lại được một vài máy bay, và đang lần lượt lấy lại chứng chỉ về bảo hiểm và an toàn bay của những máy bay này.

Aircastle Ltd., một công ty cho thuê máy bay có trụ sở ở Stamford, bang Connecticut, Mỹ, đã nhân sự thiếu rõ ràng về tình trạng bảo hiểm của một chiếc máy bay thuộc sở hữu của hãng để thu hồi phi cơ này khi máy bay hạ cánh ở Mexico. “Đó là những chiến thắng nho nhỏ. Các cảnh cửa đều đang đóng lại”, giám đốc pháp lý của Aircastle, ông Christopher Beers, phát biểu.

Trong một trường hợp khác, một chiếc Airbus A321neo trên đường bay đến Cairo, Ai Cập đã bị nhà chức trách ở Bermuda thu hồi chứng chỉ an toàn bay do mất bảo hiểm. Chủ của phi cơ này là công ty cho thuê máy bay SMBC Aviation Capital đã tìm cách lấy lại máy bay sau khi hạ cánh, nhưng cuối cùng máy bay vẫn về Moscow.

AerCap Holdings NV, công ty có trụ sở ở Dublin, Ireland, là đơn vị có nhiều máy bay cho Nga thuê nhất, tổng cộng 152 chiếc. Giá trị thị trường của số máy bay này vào khoảng 2,5 tỷ USD – theo công ty tư vấn hàng không IBA. Giá cổ phiếu của AerCap đã giảm khoảng 1/4 kể từ khi EU ban lệnh cấm các công ty trong khối này cung cấp cho Nga máy bay thuê, phụ tùng máy bay và dịch vụ bảo trì máy bay.