Ngày 18/1/2024, Quốc hội khóa XV đã biểu quyết thông qua Luật Các Tổ chức tín dụng (sửa đổi) với kết cấu gồm 15 Chương, 210 Điều. Các quy định tại Luật được đánh giá là tương đối chặt chẽ nhưng cần thiết, giúp các tổ chức tín dụng xây dựng mô hình tổ chức phù hợp với thông lệ và thực tiễn hoạt động…

Theo đó, Luật Các tổ chức tín dụng 2024 bổ sung các quy định đối với 4 nhóm vấn đề lớn: (1) quản trị, điều hành của tổ chức tín dụng; (2) hoạt động của tổ chức tín dụng; (3) xử lý tổ chức tín dụng có vấn đề; (4) xử lý nợ xấu, tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu.

NÂNG CAO NĂNG LỰC QUẢN TRỊ, ĐIỀU HÀNH, MINH BẠCH HOÁ HOẠT ĐỘNG CỦA TỔ CHỨC TÍN DỤNG

Để hạn chế tình trạng thao túng, chi phối hoạt động của cổ đông lớn tại tổ chức tín dụng, Luật Các tổ chức tín dụng sửa đổi, bổ sung quy định về tỷ lệ sở hữu cổ phần theo hướng giảm giới hạn tỷ lệ sở hữu cổ phần của cổ đông là tổ chức và của nhóm cổ đông và người có liên quan; có lộ trình giảm giới hạn cấp tín dụng.

Sửa đổi, bổ sung quy định về khái niệm người có liên quan.

Bổ sung trách nhiệm công bố, công khai thông tin của cổ đông sở hữu từ 1% vốn điều lệ của tổ chức tín dụng trở lên, người quản lý, người điều hành của tổ chức tín dụng. Bổ sung, bảo đảm quyền của cổ đông thiểu số.

Sửa đổi, bổ sung các quy định về tiêu chuẩn, điều kiện người quản lý, điều hành, nâng cao tính độc lập, chuyên trách của thành viên Hội đồng quản trị độc lập; thành viên Ban kiểm soát; tăng số lượng tối thiểu thành viên Ban kiểm soát của ngân hàng thương mại. Sửa đổi, bổ sung để tăng cường trách nhiệm của Ban kiểm soát của tổ chức tín dụng.

Sửa đổi, bổ sung các quy định tăng cường vai trò của ngân hàng hợp tác xã trong việc hỗ trợ quỹ tín dụng nhân dân thành viên...

Bên cạnh đó, Luật cũng bổ sung quy định để hợp nhất Giấy phép thành lập và hoạt động của tổ chức tín dụng đồng thời là Giấy chứng nhận đăng ký doanh nghiệp, phù hợp với định hướng chung của Đảng, Nhà nước trong việc cắt giảm thủ tục hành chính, hỗ trợ doanh nghiệp và người dân trong hoạt động sản xuất, kinh doanh.

Luật Các tổ chức tín dụng 2024 cũng bổ sung quy định về cấm tổ chức tín dụng, người quản lý, người điều hành, nhân viên của tổ chức tín dụng gắn việc bán sản phẩm bảo hiểm không bắt buộc với việc cung ứng sản phẩm dịch vụ ngân hàng.

Để hạn chế tác động lớn tới thị trường khi Luật được ban hành, Luật có quy định điều khoản chuyển tiếp đối với những quy định được sửa đổi, bổ sung tại Luật. 

ĐƠN GIẢN HOÁ THỦ TỤC CẤP TÍN DỤNG

Luật Các tổ chức tín dụng 2024 bổ sung một số hoạt động mới phù hợp với thực tiễn hoạt động của tổ chức tín dụng như: hoạt động ngân quỹ, hoạt động giao đại lý trong lĩnh vực thanh toán...Sửa đổi, bổ sung quy định về một số hoạt động của tổ chức tín dụng để đảm bảo rõ ràng, phù hợp với thông lệ quốc tế như: quy định về thư tín dụng, bao thanh toán, đại lý quản lý tài sản....

Bên cạnh đó, để nâng cao khả năng tiếp cận tín dụng của người dân, Luật sửa đổi, bổ sung quy định về cấp tín dụng, đơn giản hóa thủ tục cho các khoản cấp tín dụng nhỏ lẻ. Sửa đổi, bổ sung một số quy định liên quan, tạo lập hành lang pháp lý cho việc cung ứng dịch vụ ngân hàng qua phương tiện điện tử, như bổ sung quy định điều chỉnh hoạt động cấp tín dụng bằng phương tiện điện, quy định về Giao dịch điện tử trong hoạt động ngân hang.

Bổ sung quy định về cơ chế thử nghiệm có kiểm soát và triển khai các sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh doanh mới trong hoạt động ngân hàng...

Sửa đổi, bổ sung quy định về hoạt động của tổ chức tín dụng phi ngân hàng, tổ chức tài chính vi mô, quỹ tín dụng nhân dân theo hướng mở rộng hơn phạm vi hoạt động cho các loại hình tổ chức tín dụng này trên cơ sở phù hợp năng lực và an toàn hoạt động đối với từng loại hình.

CÁC NGÂN HÀNG PHẢI CÓ SẴN KỊCH BẢN CHO TRƯỜNG HỢP BỊ CAN THIỆP SỚM

Trên cơ sở tham khảo kinh nghiệm quốc tế Luật Các tổ chức tín dụng 2024 bổ sung quy đinh yêu cầu các ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài phải xây dựng phương án khắc phục dự kiến trong các trường hợp bị can thiệp sớm. Quy định này nhằm yêu cầu các ngân hàng thương mại có sẵn các kịch bản cho trường hợp bị can thiệp sớm. Theo đó, khi tổ chức tín dụng có vấn đề phát sinh thì triển khai ngay các giải pháp cần thiết, đảm bảo tính kịp thời.

Luật Các tổ chức tín dụng 2024 thay đổi về cách tiếp cận đối với can thiệp sớm tổ chức tín dụng. Theo đó, can thiệp sớm không phải là một trạng thái xử lý cụ thể. Trên tinh thần từ xa, từ sớm, khi phát hiện các tổ chức tín dụng thuộc trường hợp can thiệp sớm, Ngân hàng Nhà nước có văn bản gửi tổ chức tín dụng để thực hiện các yêu cầu, xây dựng, cập nhật phương án khắc phục để quay trở lại hoạt động bình thường.

Luật Các tổ chức tín dụng 2024 cũng bổ sung các trường hợp can thiệp sớm so với Luật hiện hành như trường hợp tổ chức tín dụng có lỗ lũy kế lớn hơn 15% vốn điều lệ, vốn được cấp và các quỹ dự trữ… Trong quá trình tổ chức tín dụng thực hiện phương án khắc phục, Ngân hàng Nhà nước có thể xem xét điều chỉnh theo hướng áp dụng bổ sung thêm, kéo dài hoặc rút ngắn thời gian áp dụng các biện pháp, hạn chế để phù hợp với tình hình thực hiện phương án khắc phục của tổ chức tín dụng. Trường hợp tổ chức tín dụng thực hiện thành công phương án khắc phục và trở lại hoạt động bình thường thì việc áp dụng các biện pháp hạn chế, yêu cầu của Ngân hàng Nhà nước cũng chấm dứt.

Luật Các tổ chức tín dụng 2024 cũng bổ sung quy định về rút tiền hàng loạt, trong đó quy định rõ các biện pháp hỗ trợ thanh khoản, các biện pháp khác đối với tổ chức tín dụng khi tổ chức này bị rút tiền hàng loạt, đảm bảo an toàn hệ thống và đảm bảo quyền lợi người gửi tiền.

Trên cơ sở kế thừa Luật hiện hành, Luật các tổ chức tín dụng sửa đổi quy định về kiểm soát đặc biệt và các phương án cơ cấu lại tổ chức tín dụng, trong đó có điều chỉnh để xử lý những khó khăn, vướng mắc phát sinh thời gian qua.

XỬ LÝ NỢ XẤU,TÀI SẢN BẢO ĐẢM CỦA KHOẢN NỢ XẤU

Trên cơ sở tổng kết quá trình thực hiện Nghị quyết 42/2017/QH14, Luật các tổ chức tín dụng 2024 luật hóa một số quy định về nợ xấu, xử lý tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu của tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài.

Thứ nhất, quy định về bán nợ xấu và tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu; mua, bán nợ xấu của tổ chức mua bán, xử lý nợ.

Thứ hai, mua, bán khoản nợ xấu có tài sản bảo đảm là quyền sử dụng đất, tài sản gắn liền với đất hình thành trong tưng lai.

Thứ ba, thứ tự ưu tiên thanh toán khi xử lý tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu…

Đồng thời Luật cũng có quy định chuyển tiếp cho một số trường hợp đang áp dụng quy định của Nghị quyết 42 nhưng không luật hóa tại Luật này.