Chiều ngày 10/7, Bộ Kế hoạch và Đầu tư đã tổ chức buổi lễ công bố Sách Trắng doanh nghiệp Việt Nam năm 2019. Như vậy, sau một năm bắt tay vào chuẩn bị, đây là lần đầu tiên Chính phủ thực hiện công khai các chỉ số phát triển doanh nghiệp qua cuốn Sách Trắng này và sẽ phát hành thường niên.

Tại lễ công bố, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ nhấn mạnh: Từ lâu, Chính phủ và Thủ tướng Chính phủ đều mong có một bộ cơ sở dữ liệu chính xác, cập nhật kịp thời và nhất quán về tình hình doanh nghiệp. 

Nghị quyết số 35 và 02/NQ-CP của Chính phủ đã giao Bộ Kế hoạch và Đầu tư, Tổng cục Thống kê, cơ quan đăng ký kinh doanh và Tổng cục Thuế cố gắng cập nhật từng ngày, từng giờ về doanh nghiệp để công bố cho toàn quốc với nhiều mục tiêu.

Trước đây, các cơ quan chỉ công bố số lượng doanh nghiệp nói chung của cả nước, không chi tiết tới từng địa phương, từng lĩnh vực và số liệu khác nhau. Còn Sách Trắng doanh nghiệp cung cấp ra ba chỉ số quan trọng là số lượng, tốc độ phát triển và chất lượng doanh nghiệp của từng địa phương.

Theo đó, tới 31/12/2018 cả nước có 714.000 doanh nghiệp đang hoạt động. Trong bảng xếp hạng mức độ phát triển doanh nghiệp của các địa phương thì đứng đầu là Thành phố Hồ Chí Minh với 228.267 doanh nghiệp, Hà Nội 143.119 doanh nghiệp, tiếp đến là Bình Dương, Đồng Nai, Đà Nẵng, Nghệ An, Thanh Hoá và Bắc Ninh. 

Ở nhóm cuối đa số là các tỉnh miền núi phía bắc, một vài tỉnh ở Tây Nguyên và đồng bằng sông Cửu Long... có ít doanh nghiệp hoạt động.

Đặt ra vấn đề các tỉnh có ít doanh nghiệp sẽ cho rằng không thể so sánh được với Hà Nội hay Tp.HCM, Phó thủ tướng Vương Đình Huệ cho biết chỉ số tốc độ tăng doanh nghiệp sẽ phản ánh rõ hơn mức độ quan tâm của chính quyền địa phương với phát triển doanh nghiệp.

Theo đó, các tỉnh còn khó khăn như Sóc Trăng đứng thứ 47 về số lượng doanh nghiệp nhưng tốc độ tăng doanh nghiệp trong năm 2018 so với năm 2017 đứng thứ 2 cả nước với 16%, Bạc Liêu số lượng doanh nghiệp đứng thứ 53 nhưng tốc độ tăng đứng thứ 7. Trong khi đó, Thành phố Hồ Chí Minh lại xếp thứ 18 và Hà Nội xếp thứ 41 về tốc độ tăng doanh nghiệp.

"Tại sao Hà Nội và Thành phố Hồ Chí Minh số lượng doanh nghiệp đứng đầu nhưng tốc độ tăng doanh nghiệp lại "văng" ra khỏi nhóm 10 địa phương dẫn đầu?", Phó thủ tướng cũng đặt ra vấn đề và nói thêm rằng, Hà Nội nếu cứ tiếp tục bình chân như vại thì dần dần bị tụt hậu lại, nơi khác sẽ vượt lên. 

Hay như Nghệ An, số lượng doanh nghiệp lọt top 10 nhưng tốc độ tăng doanh nghiệp đứng thứ 57. Một vài năm nữa Nghệ An vẫn giữ vị thế này thì sẽ bị tụt lại so với các nơi khác. 

Cũng theo Phó thủ tướng, cả nước hiện mới có 16 tỉnh tự cân đối và điều tiết ngân sách về trung ương. Muốn tăng số lượng các địa phương tự cân đối và điều tiết ngân sách thì chỉ có bằng cách là các địa phương tập trung phát triển doanh nghiệp.

"Thời gian đầu các địa phương có thể nhờ vào ngân sách trung ương nhưng dần dần giảm sự hỗ trợ từ trung ương tiến tới cân bằng thu chi ngân sách. Phấn đấu tự túc điều tiết được thì chúng ta mới có tiền làm mọi thứ", Phó thủ tướng nhấn mạnh.

Từ Sách trắng, Phó thủ tướng cho rằng phân rã số liệu ra để thấy được trách nhiệm từng cấp, ngành và địa phương, so sánh được hiệu quả kinh tế mang lại giữa các thành phần kinh tế như khu vực FDI, doanh nghiệp nhà nước, doanh nghiệp tư nhân trong đóng góp vào GDP, xuất khẩu, thu ngân sách. 

Ngoài ra là các chỉ số hiệu quả kinh doanh, lợi nhuận trên doanh thu, lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu... của doanh nghiệp. "Các con số này phải biết nói, và cuối cùng phải có kiến nghị, đề xuất với Chính phủ, các địa phương để phát triển doanh nghiệp theo tinh thần của các Nghị quyết Trung ương về sắp xếp đổi mới doanh nghiệp nhà nước, phát triển kinh tế tư nhân và sắp tới là Nghị quyết về thu hút FDI", Phó thủ tướng Vương Đình Huệ nhấn mạnh.