Theo Cổng thông tin điện tử Bộ Tư pháp, Bộ Tư pháp vừa phối hợp với Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh tổ chức Hội thảo khoa học cấp quốc gia "Đổi mới công tác xây dựng và thi hành pháp luật đáp ứng nhu cầu phát triển đất nước trong kỷ nguyên mới" vào ngày 6/3.

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Ủy viên Bộ Chính trị, Chủ tịch Hội đồng lý luận Trung ương, Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh Nguyễn Xuân Thắng nhấn mạnh: thực hiện nhiều chủ trương, định hướng, các nghị quyết quan trọng của Đảng, nổi bật là Nghị quyết 48/NQ-TW năm 2005 về Chiến lược xây dựng và hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam đến năm 2010, định hướng đến năm 2020, Nghị quyết số 49/NQ-TW năm 2005 về Chiến lược Cải cách tư pháp đến năm 2020; và gần đây là Nghị quyết số 27-NQ/TW năm 2022 về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong giai đoạn mới, công tác xây dựng và tổ chức thi hành pháp luật đã đạt được nhiều thành tựu to lớn.

Hệ thống pháp luật được hoàn thiện một bước cơ bản, bao quát hầu hết các lĩnh vực của đời sống xã hội, chất lượng pháp luật được nâng lên, phù hợp với chuẩn mực chung của thế giới và thực tiễn mới của Việt Nam, đảm bảo tính khả thi cao, đáp ứng yêu cầu của quá trình đẩy mạnh toàn diện, đồng bộ công cuộc đổi mới, hội nhập và phát triển đất nước.

Vai trò, hiệu lực, hiệu quả của pháp luật và thực thi pháp luật ngày càng được chú trọng trong tổ chức và hoạt động của Nhà nước và đời sống xã hội.

Tuy nhiên, so với thực tiễn phát triển đất nước, công tác xây dựng, hoàn thiện hệ thống pháp luật và tổ chức thi hành pháp luật vẫn còn một số bất cập, hạn chế về tư duy và chất lượng xây dựng pháp luật; một số chủ trương, định hướng lớn của Đảng chưa được thể chế hóa kịp thời, đầy đủ; việc tổ chức thi hành pháp luật, chính sách vẫn là khâu yếu, tồn tại dai dẳng chưa khắc phục được...

Tại Hội thảo, PGS. TS. Trương Hồ Hải, Viện trưởng Viện Nhà nước và Pháp luật, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, cho biết trong bối cảnh cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ 4, quá trình hoàn thiện pháp luật của mỗi quốc gia, đặc biệt là các quyết gia phát triển như Việt Nam cần phải có sự đổi mới, đặc biệt là đổi mới về tư duy pháp lý và công nghệ lập pháp.

Cụ thể, tư duy pháp lý và công nghệ lập pháp phải được thay đổi mạnh mẽ từ chỗ thụ động, “chạy theo” sự việc, hiện tượng xã hội và quan hệ xã hội sang chủ động, đón đầu và định hướng cho quan hệ xã hội.

Các quy phạm pháp luật cũng phải có đủ khả năng kiểm soát các rủi ro có thể xảy ra trong tương lai; không chạy theo số lượng luật được ban hành mà cần chú ý cải thiện chất lượng luật pháp. 

Với tinh thần đó, cần tập trung hoàn thiện hệ thống pháp luật Việt Nam tương thích với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong bối cảnh chuyển đổi số quốc gia, phát triển kinh tế số. Đồng thời tăng cường thực hiện công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật hiệu quả bằng nhiều phương thức khác nhau, phù hợp với từng nhóm đối tượng. Đẩy mạnh xây dựng văn hoá pháp lý trong toàn xã hội, trước hết là xây dựng văn hoá pháp lý trong đội ngũ cán bộ, đảng viên và công chức, viên chức…

Ông Đậu Anh Tuấn, Phó Tổng Thư ký, Trưởng ban Pháp chế Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), khẳng định vấn đề cải cách pháp luật, cải thiện môi trường kinh doanh đã được Nhà nước và Chính phủ Việt Nam quan tâm trong giai đoạn vừa qua với nhiều luật, nghị định, quy định pháp luật có tác động tích cực đối với hoạt động kinh doanh.

Để đạt mục tiêu tăng trưởng cao từ 8% trở lên trong năm 2025 và hai con số trong những năm tiếp theo, cần ưu tiên hoàn thiện và ổn định hệ thống pháp luật; tiến hành rà soát tổng thể, loại bỏ những quy định không còn phù hợp.

Việc ban hành luật cũng cần có lộ trình rõ ràng, hạn chế thay đổi đột ngột để doanh nghiệp có thể dự báo và thích ứng với môi trường pháp lý một cách hiệu quả. Bên cạnh đó, quá trình xây dựng, ban hành pháp luật cần tiếp tục được cải cách theo hướng minh bạch, khoa học và có sự tham gia rộng rãi của các bên liên quan, đặc biệt là doanh nghiệp, chuyên gia và các tổ chức độc lập...