Cải cách thể chế: "mệnh lệnh từ tương lai dân tộc"
Phan Dương
17/07/2025, 07:00
Trong bối cảnh đất nước đang bước vào kỷ nguyên mới, việc tiếp tục cải cách thể chế không chỉ là một yêu cầu khách quan mà còn là “mệnh lệnh từ tương lai dân tộc”, đòi hỏi tư duy phát triển hoàn toàn mới và sự đồng lòng của toàn hệ thống chính trị, cộng đồng doanh nghiệp, các chuyên gia và các cơ quan báo chí…
Chiều 16/7, Hiệp hội bất động sản Việt Nam (VNREA) đã phối hợp với Reatimes và Viện Nghiên cứu Bất động sản Việt Nam tổ chức Diễn đàn “Vai trò của Hiệp hội, Doanh nghiệp và Cơ quan báo chí trong xây dựng và phản biện chính sách”.
Tại buổi toạ đàm, các chuyên gia nhận định cải cách thể chế đang trở thành đòn bẩy để hiện thực hóa mục tiêu Việt Nam trở thành quốc gia phát triển, thu nhập cao vào năm 2045. Khát vọng đó được cụ thể hóa qua “bộ tứ trụ cột” gồm 4 nghị quyết then chốt của Bộ Chính trị (Nghị quyết 57, 59, 66 và 68). Đây không chỉ là kim chỉ nam cho cải cách thể chế mà còn là lời hiệu triệu toàn dân tộc biến khát vọng thành hành động, biến tiềm năng thành sức mạnh thực tiễn. Để những chính sách, thể chế mới đi vào cuộc sống hiệu quả, các bên liên quan cần phát huy tối đa vai trò của mình.
Trong đó, các hiệp hội là cầu nối giữa chính sách và thực tiễn, phản ánh kịp thời những khó khăn, vướng mắc của doanh nghiệp và đề xuất các giải pháp thực tế với cơ quan quản lý Nhà nước.
Doanh nghiệp, với tư cách là đối tượng chịu tác động trực tiếp từ chính sách, cần chủ động phản hồi về tính khả thi và hiệu quả của chính sách, nhất là trong quá trình hoàn thiện thể chế, sửa đổi đồng bộ nhiều văn bản quy phạm pháp luật.
Các cơ quan quan báo chí đóng vai trò giám sát, phản biện chính sách và truyền tải những chủ trương, chính sách mới.
Sự phối hợp chặt chẽ giữa ba bên không chỉ là yêu cầu khách quan, mà còn góp phần hiện thực hóa các mục tiêu chiến lược của quốc gia.
NHIỀU DOANH NGHIỆP “NÉ” GÓP Ý VỀ CHÍNH SÁCH
Phân tích về nội dung trên, ông Hoàng Văn Cường, Ủy viên Ủy ban Kinh tế Tài chính của Quốc hội, nhận định: mục tiêu của chính sách hay pháp luật là điều chỉnh hành vi của doanh nghiệp. Nếu doanh nghiệp không đủ năng lực để đón nhận, thực thi, thì dù chính sách ban hành tốt đến đâu, hành vi doanh nghiệp vẫn có thể đi lệch mục tiêu quản lý, dẫn đến việc doanh nghiệp cảm thấy nặng nề khi thực thi chính sách.
Toàn cảnh Diễn đàn.
Do đó, để chính sách đi vào cuộc sống, chính doanh nghiệp cần hiểu rõ và chủ động thích ứng. Vậy, muốn doanh nghiệp hiểu được thì có 2 yếu tố. Một là doanh nghiệp đủ năng lực để tự hiểu được các chính sách và thực thi đúng. Hai là nếu doanh nghiệp chưa hiểu, các Hiệp hội ngành nghề phải phát huy vai trò của mình, phải nghiên cứu, giải thích, truyền đạt chính sách để giúp doanh nghiệp hiểu chính sách, thông qua đó, nâng cao năng lực thực thi của doanh nghiệp, đồng thời cũng tạo ra sự phản hồi có trách nhiệm từ cộng đồng doanh nghiệp về xây dựng chính sách tới cơ quan quản lý.
“Doanh nghiệp hoàn toàn có quyền phản ánh những vướng mắc khi thực thi để các cơ quan chức năng có cơ sở điều chỉnh. Đây chính là cách cung cấp thông tin, bằng chứng để nhận diện chính sách nào đang phát huy hiệu quả và chính sách nào cần sửa đổi. Báo chí cũng đóng vai trò quan trọng trong việc đưa ra các bằng chứng khách quan, phản ánh những thuận lợi, bất cập trong thực thi cơ chế, chính sách, đặc biệt phải hướng đến tìm ra giải pháp cụ thể", ông Cường lưu ý.
Tuy nhiên, tại Diễn đàn, nhiều hiệp hội và cơ quan báo chí cho biết hoạt động thực tiễn của doanh nghiệp là cơ sở, nền tảng của tiếng nói góp ý, phản biện. Lẽ ra họ là những đối tượng quan tâm nhất về chính sách nhưng khi được đề nghị góp ý thì hầu hết doanh nghiệp đều có tâm lý “né” trả lời. Đây là rào cản lớn cho các hiệp hội trong việc xây dựng nội dung góp ý, phản biện chính sách cũng như để báo chí phản ánh chân thực, sinh động những vướng mắc hoặc thuận lợi trong việc thực thi chính sách.
Nói về thực trạng này, ông Nguyễn Sĩ Dũng, Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, phân tích: Chúng ta vẫn hay gặp phải tình trạng "nước đến chân mới nhảy", tức là các doanh nghiệp chỉ lên tiếng khi động đến quyền lợi cá nhân, chứ thiếu sự chủ động. Vì vậy, các doanh nghiệp cần nâng cao nhận thức, trưởng thành hơn trong văn hóa góp ý, phản biện. Bên cạnh đó, thực chất năng lực phản biện chính sách của doanh nghiệp còn hạn chế. Nếu không làm rõ được tác động đến lợi ích của mình, họ sẽ không có ý kiến. Còn về sâu xa, doanh nghiệp chưa thực sự có đầy đủ năng lực.
THIẾU CƠ CHẾ PHẢN HỒI MINH BẠCH
“Tôi cho rằng với việc vận động chính sách, các doanh nghiệp nên thông qua các hiệp hội để tránh sự xung đột lợi ích. Năng lực nghiên cứu phản biện chính sách là một nhiệm vụ quan trọng của các hiệp hội. Vì thế, các hiệp hội cần nâng cao năng lực này, để bổ trợ thêm cho doanh nghiệp. Như vậy, có thể thấy, vai trò của hiệp hội doanh nghiệp là cực kỳ quan trọng, không chỉ có năng lực nghiên cứu mà còn có tính chính danh”, ông Dũng nhìn nhận.
Tuy nhiên, ông Nguyễn Văn Khôi, Chủ tịch VNREA, chia sẻ trong quá trình góp ý xây dựng và sửa đổi Luật Đất đai, VNREA đã gửi hàng trăm kiến nghị, góp ý cụ thể, xuất phát từ thực tiễn hoạt động của doanh nghiệp và nhu cầu phát triển thị trường. Sau khi Hiệp hội có ý kiến, thì các Bộ, ngành, cơ quan, thành viên của Chính phủ khá hạn chế phản hồi về việc họ tiếp thu như thế nào.
“Tôi đã dự rất nhiều cuộc họp của Chính phủ và đều có phát biểu với vai trò của Hiệp hội. Ý kiến ngắn gọn và rõ ràng, đi kèm với các đề xuất giải pháp. Bên cạnh đó là rất nhiều văn bản gửi đến Chính phủ, các bộ, ngành góp ý về Nghị quyết 171, Nghị quyết 201… Trong nhiệm kỳ này, Quốc hội, Chính phủ cũng đánh giá rất cao vai trò của Hiệp hội. Thế nhưng, việc phản hồi lại những ý kiến của Hiệp hội chưa thực sự được đảm bảo. Tôi muốn nhấn mạnh rằng, câu chuyện tiếp thu và phản hồi là rất quan trọng”, ông Khôi bày tỏ.
Trên cơ sở đó, lãnh đạo VNREA cho rằng cần có cơ chế phản hồi minh bạch để biết được các nội dung kiến nghị được tiếp thu đến đâu, hay vì sao chưa được tiếp thu.
Trước băn khoăn này, ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Chuyên trách Ủy ban Kinh tế Tài chính của Quốc hội, cho biết: Nghị quyết 68 đã nêu rõ cơ chế tiếp thu và giải trình kiến nghị của các hiệp hội doanh nghiệp. Tôi thấy Bộ Tư pháp đã có trang web giải đáp pháp luật, kỳ vọng trong thời gian tới sẽ có sự tương tác hiệu quả hơn giữa các bên. Nhưng trong bối cảnh hiện nay, tôi cho rằng cần nâng cao năng lực của người kiến nghị. Nhiều khi tôi nhận được kiến nghị nhưng không chỉ rõ bất cập nằm ở đâu, cụ thể ra sao. Bên cạnh đó, có những kiến nghị chưa đủ sức thuyết phục.
"Chúng tôi rất mong muốn khi nêu vấn đề kiến nghị cần cụ thể, rõ ràng, có cơ sở thì mới dễ tiếp thu và kiến nghị cũng cần đi kèm giải pháp", ông Hiếu nhấn mạnh.
Quảng Ngãi thông qua Quy hoạch đô thị Châu Ổ gần 3.800 ha
17:20, 16/07/2025
Kiến nghị ưu tiên nhà ở xã hội cho người lao động sau sáp nhập
11:00, 16/07/2025
Khu chế xuất và công nghiệp TP.HCM “hút” gần 334 triệu USD vốn đầu tư trong 6 tháng
10:50, 16/07/2025
Đọc thêm
Đề xuất chủ đầu tư tạm ứng kinh phí giải phóng mặt bằng tuyến metro Sài Gòn - Cần Giờ
TP.HCM dự kiến thu hồi hơn 325 ha đất với chi phí đền bù khoảng 7.500 tỷ đồng để làm tuyến metro dài 48,5 km nối quận 7 cũ sang huyện Cần Giờ cũ; đồng thời đề xuất chủ đầu tư tạm ứng kinh phí để đền bù, giải phóng mặt bằng...
Phú Gia Bảo Lộc hưởng lợi từ cao tốc Dầu Giây - Liên Khương
Dự án Phú Gia Bảo Lộc không chỉ là nơi an cư lý tưởng, mà còn là tài sản giá trị dài hạn, được ví như “của để dành” giữa trung tâm liên kết vùng đang chuyển mình mạnh mẽ.
Còn nhiều băn khoăn về công chứng điện tử bất động sản
Mặc dù được kỳ vọng trở thành "tấm khiên" bảo đảm an toàn pháp lý cho giao dịch bất động sản trong kỷ nguyên số, nhưng công chứng điện tử tại Việt Nam vẫn đang đứng trước nhiều vấn đề cần được nhận diện và tháo gỡ.
Gia Lai mời gọi đầu tư 228 dự án bất động sản, dịch vụ và du lịch
Trong 416 dự án kêu gọi đầu tư giai đoạn 2025-2030 tại Gia Lai, lĩnh vực bất động sản, dịch vụ, thương mại và du lịch chiếm số lượng lớn với 228 dự án; công nghiệp và hạ tầng công nghiệp có 63 dự án…
TP. Hồ Chí Minh xác định lại giá đất của 3 dự án ở Thủ Thiêm
Ba dự án phải xác định lại giá đất gồm: dự án đầu tư xây dựng 4 tuyến đường chính, dự án cầu Thủ Thiêm 2 (cầu Ba Son), dự án đầu tư xây dựng hạ tầng kỹ thuật khu dân cư phía bắc và hoàn thiện trục bắc - nam trong Khu đô thị mới Thủ Thiêm…
Sáu giải pháp phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng
Việt Nam đang đứng trước cơ hội lớn để phát triển năng lượng xanh, sạch nhằm đảm bảo an ninh năng lượng và phát triển bền vững. Ông Nguyễn Ngọc Trung chia sẻ với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy về sáu giải pháp để phát triển nhanh và bền vững ngành năng lượng nói chung và các nguồn năng lượng tái tạo, năng lượng mới nói riêng…
Nhân lực là “chìa khóa” phát triển điện hạt nhân thành công và hiệu quả
Trao đổi với Tạp chí Kinh tế Việt Nam/VnEconomy, TS. Trần Chí Thành, Viện trưởng Viện Năng lượng nguyên tử Việt Nam, nhấn mạnh vấn đề quan trọng nhất khi phát triển điện hạt nhân ở Việt Nam là nguồn nhân lực, xây dựng năng lực, đào tạo nhân lực giỏi để tham gia vào triển khai, vận hành dự án...
Phát triển năng lượng tái tạo, xanh, sạch: Nền tảng cho tăng trưởng kinh tế trong dài hạn
Quốc hội đã chốt chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế 8% cho năm 2025 và tăng trưởng hai chữ số cho giai đoạn 2026 – 2030. Để đạt được mục tiêu này, một trong những nguồn lực có tính nền tảng và huyết mạch chính là điện năng và các nguồn năng lượng xanh, sạch…
Nhà đầu tư điện gió ngoài khơi tại Việt Nam vẫn đang ‘mò mẫm trong bóng tối’
Trả lời VnEconomy bên lề Diễn đàn năng lượng xanh Việt Nam 2025, đại diện doanh nghiệp đầu tư năng lượng tái tạo nhận định rằng Chính phủ cần nhanh chóng ban hành các thủ tục và quy trình pháp lý nếu muốn nhà đầu tư nước ngoài rót vốn vào các dự án điện gió ngoài khơi của Việt Nam...
Tìm lộ trình hợp lý nhất cho năng lượng xanh tại Việt Nam
Chiều 31/3, tại Hà Nội, Hội Khoa học Kinh tế Việt Nam, Hiệp hội Năng lượng sạch Việt Nam chủ trì, phối hợp với Tạp chí Kinh tế Việt Nam tổ chức Diễn đàn Năng lượng Việt Nam 2025 với chủ đề: “Năng lượng xanh, sạch kiến tạo kỷ nguyên kinh tế mới - Giải pháp thúc đẩy phát triển nhanh các nguồn năng lượng mới”...
Thuế đối ứng của Mỹ có ảnh hướng thế nào đến chứng khoán?
Chính sách thuế quan mới của Mỹ, đặc biệt với mức thuế đối ứng 20% áp dụng từ ngày 7/8/2025 (giảm từ 46% sau đàm phán),
có tác động đáng kể đến kinh tế Việt Nam do sự phụ thuộc lớn vào xuất khẩu sang Mỹ (chiếm ~30% kim ngạch xuất khẩu).
Dưới đây là phân tích ngắn gọn về các ảnh hưởng chính: