Canada ngày 19/5 công bố kế hoạch cấm sử dụng thiết bị 5G của hai công ty công nghệ Trung Quốc Huawei và ZTE cho mạng viễn thông ở nước này vì lý do bảo vệ an ninh quốc gia. Với động thái này, Canada là quốc gia cuối cùng trong mạng lưới chia sẻ thông tin tình báo Five Eyes đưa ra lệnh cấm như vậy.

“Chúng tôi dự kiến loại Huawei và ZTE khỏi mạng 5G của chúng tôi”, Bộ trưởng Bộ Công nghiệp Canada Francois-Philippe Champagne phát biểu trước báo giới ở Ottawa. “Các nhà cung cấp đã sử dụng những thiết bị này để lắp đặt sẽ buộc phải dừng sử dụng và loại bỏ theo kế hoạch chúng tôi công bố ngày hôm nay”.

Ông Champagne nói thêm rằng thời hạn để các công ty dỡ bỏ thiết bị 5G Huawei ZTE là tháng 6/2024. Đối với thiết bị 4G từ hai nhà cung cấp này, thời hạn để dỡ bỏ là cuối năm 2027.

Quyết định không nằm ngoài dự báo này đã bị trì hoãn trong bối cảnh căng thẳng trong quan hệ ngoại giao giữa Canada và Trung Quốc. Trước Canada, 4 nước còn lại trong liên minh Five Eyes - gồm Mỹ, Anh, New Zealand và Australia - đều đã cấm thiết bị 5G từ Huawei và ZTE.

Vào tháng 9/2018, Canada lần đầu tiên tuyên bố sẽ rà soát những mối nguy tiềm tàng đối với an ninh quốc gia từ việc sử dụng thiết bị Huawei. Tháng 12 cùng năm, Giám đốc tài chính (CFO) của Huawei là bà Mạnh Vãn Châu bị bắt tại Canada theo đề nghị của phía Mỹ. Sự kiện này mở ra một giai đoạn sóng gió giữa Ottawa với Bắc Kinh cho tới tận tháng 9 năm ngoái, khi Canada trả tự do cho bà Mạnh – con gái của nhà sáng lập Huawei Nhiệm Chính Phi.

Sau khi bà Mạnh bị bắt, hai công dân Canada cũng bị bắt ở Bắc Kinh và bị buộc tội gián điệp. Hai người này được trả tự do vào ngày bà Mạnh được phóng thích.

Ở thời điểm hiện tại, quan hệ ngoại giao giữa Canada và Trung Quốc đã cải thiện phần nào. Hôm 18/4, Trung Quốc dỡ bỏ lệnh cấm 3 năm đối với nhập khẩu hạt cải từ Canada. Lệnh cấm này cũng được coi là một biện pháp trả đũa của Bắc Kinh đối với việc Canada bắt CFO Huawei.

Quyết định cấm thiết bị 5G của Huawei và ZTE được Canada đưa ra sau khi các công ty viễn thông ở nước này đã chọn sử dụng thiết bị 5G từ các nhà cung cấp khác.

Người phát ngôn của đại sứ quán Trung Quốc ở Canada nói rằng mối lo an ninh quốc gia mà Canada chỉ là “cái cớ cho sự thao túng chính trị”, đồng thời cáo buộc Canada bắt tay với Mỹ để gây áp lực lên các công ty Trung Quốc.

Ông Alykhan Velshi, Phó chủ tịch phụ trách quan hệ doanh nghiệp của Huawei ở Canada, nói trong một cuộc trả lời phòng vấn đài CBC rằng Huawei vẫn đang chờ nghe xem “những mối nguy an ninh quốc gia mà họ nghĩ Huawei đặt ra cụ thể là gì”.

Ông Velshi cho biết Huawei vẫn có 1.500 nhân viên ở Canada, chủ yếu làm việc ở mảng nghiên cứu và phát triển (R&D) và bán những sản phẩm như điện thoại di động, và sẽ tiếp tục duy trì các hoạt động này.

Hiện ZTE chưa lên tiếng về lệnh cấm của Canada.

Năm 2020, hai nhà cung cấp dịch vụ không dây vào hàng lớn nhất ở Canada là Bell Canada và Telus đã hợp tác với hãng Ericsson của Thuỵ Điển và Nokya của Phần Lan để xây dựng mạng 5G, cho dù trước đó đã sử dụng thiết bị của Huawei cho mạng 4G.

Ngoài lệnh cấm trên, Bộ trưởng Bộ An toàn công cộng của Canada Marco Mendicino cho biết nước này sẽ soạn thảo một dự luật mới để bảo vệ hạ tầng tài chính, viễn thông, năng lượng và giao thông quan trọng trước các mối đe doạ từ không gian mạng.