Căng thẳng thương mại châu Âu - Trung Quốc ngày càng nóng

Chính phủ Trung Quốc ngày 10/7 tuyên bố sẽ tiến hành điều tra để xác định xem liệu các cuộc điều tra của Liên minh châu Âu (EU) đối với các doanh nghiệp Trung Quốc có cấu thành “hàng rào thương mại” hay không.

Phương Tây vốn đang ngày càng lo ngại rằng công ăn việc làm và các ngành công nghiệp chiến lược trong nước có thể hứng chịu ảnh hưởng nặng nề từ làn sóng hàng nhập khẩu giá rẻ từ Trung Quốc - trong đó có nhiều mặt hàng bị cho là có sự trợ giá của Bắc Kinh.

Năm nay, EU đã mở điều tra trợ cấp đối với các sản phẩm turbine gió và tấm pin năng lượng mặt trời của Trung Quốc. Brussels cũng đã hoàn tất một cuộc điều tra kéo dài 8 tháng nhằm vào việc Trung Quốc hỗ trợ các nhà sản xuất ô tô điện, mà kết quả dẫn tới việc EU áp thuế quan bổ sung lên ô tô điện nhập khẩu từ Trung Quốc.

Như một động thái trả đũa các biện pháp trên của châu Âu, Trung Quốc sẽ điều tra xem liệu các cuộc điều tra của châu Âu có vi phạm hiệp định kinh tế song phương và có gây tổn hại đến quan hệ thương mại giữa nước này với 27 nước thành viên EU hay không.

Cuộc điều tra do Bộ Thương mại Trung Quốc tiến hành sẽ nhằm vào một số lĩnh vực bao gồm đường sắt, điện mặt trời, năng lượng gió, và thiết bị kiểm tra an ninh - theo một tuyên bố được đăng tải trên website của cơ quan này.

Nếu Bộ Thương mại Trung Quốc đi đến kết luận rằng các cuộc điều tra của EU cấu thành “hàng rào thương mại”, cơ quan này có thể khởi động đàm phán với EU, hoặc một quy trình giải quyết tranh chấp đa phương, hoặc thực hiện “các biện pháp phù hợp khác” để giải quyết vấn đề - theo quy định được Bộ Thương mại Trung Quốc đưa ra vào năm 2005.

Vài ngày trước, thuế quan bổ sung lên tới 38% mà EU áp lên ô tô điện nhập khẩu từ Trung Quốc bắt đầu có hiệu lực. Hai bên dự kiến sẽ tiếp tục đàm phán về việc áp thuế này và nếu không có thỏa thuận nào đạt được, thuế quan bổ sung của EU đối với ô tô điện Trung Quốc sẽ được chính thức hóa vào tháng 11 năm nay.

Trung Quốc đã lên tiếng phản đối mạnh mẽ thuế quan của EU, tuyên bố sẽ tiến hành “tất cả các biện pháp cần thiết” để bảo vệ lợi ích của mình. Tháng trước, Bắc Kinh đã mở một cuộc điều tra nhằm vào thịt lợn nhập khẩu từ EU. Hiện Trung Quốc cũng đang điều tra rượu brandy nhập khẩu từ châu Âu.

Hồi tháng 1, EU công bố một loạt biện pháp nhằm ngăn chặn các công nghệ nhạy cảm và hạ tầng chủ chốt của khối này lọt vào tay các quốc gia đối thủ, trong đó có Trung Quốc. Các hạn chế mới này đòi hỏi sàng lọc kỹ lưỡng hơn các thương vụ đầu tư từ nước ngoài, siết chặt kiểm soát xuất khẩu và tăng cường quy chế giám sát đối với những đối tượng có thể tham gia vào nghiên cứu các công nghệ chủ chốt.

Theo tuyên bố ngày 10/7, Bộ Thương mại Trung Quốc cho biết quyết định mở cuộc điều tra mới nhất nhằm vào EU được đưa ra theo đề nghị của một tổ chức hiệp hội ngành nghề ở nước này. Theo dự kiến, cuộc điều tra sẽ kết thúc trước ngày 10/1 - tuyên bố cho biết. Trong quá trình điều tra, Bộ Thương mại Trung Quốc có thể sử dụng các bản câu hỏi, các cuộc điều trần, kiểm tra tại hiện trường, và các biện pháp điều tra khác.

Động thái này là một bước leo thang mới của căng thẳng thương mại giữa Trung Quốc và EU, đẩy hai bên tiến gần hơn tới bờ vực của một cuộc chiến thương mại. Tháng trước, Bắc Kinh cảnh báo mâu thuẫn giữa hai bên về vấn đề ô tô điện nhập khẩu có thể châm ngòi cho một cuộc chiến tranh thương mại.