Thông tin từ Hội nghị giao ban công tác quý 1 và triển khai nhiệm vụ trọng tâm quý 2/2024 của Bộ Giao thông vận tải vừa qua cho thấy trong 03 tháng đầu năm 2024, vận tải hàng hóa ước đạt 620,1 triệu tấn, tăng 13% (cùng kỳ năm 2023 tăng 16%); vận chuyển hành khách ước đạt 1.200 triệu lượt khách, tăng 8,5% so với cùng kỳ năm 2023 (cùng kỳ năm 2023 tăng 27,7%). 

Xét theo ngành vận tải, hầu hết các ngành trong quý 1/2024 đều tăng so với cùng kỳ năm trước, riêng hàng không giảm về sản lượng vận chuyển hành khách nhưng tăng về luân chuyển so với cùng kỳ năm trước.

BA NGUYÊN NHÂN KHIẾN ĐỘI TÀU BAY SỤT GIẢM MẠNH

Về công tác vận tải, bảo đảm trật tự, an toàn giao thông, bảo trì kết cấu hạ tầng giao thông được thực hiện đồng bộ, hiệu quả, Bộ Giao thông vận tải đã triển khai quyết liệt, xuyên suốt các nhiệm vụ, giải pháp quản lý chặt chẽ hoạt động vận tải, bảo đảm an toàn giao thông. Qua đó, phục vụ tốt nhu cầu đi lại của nhân dân trong dịp Tết Nguyên đán và mùa lễ hội xuân 2024.

Báo cáo về việc thiếu hụt tàu bay đang diễn ra với ngành hàng không Việt Nam tại hội nghị, Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam Đinh Việt Thắng, nêu rõ 3 nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng này.

Một là, từ tháng 9/2023, Nhà sản xuất động cơ Pratt&Whitney (PW) đã thông báo về việc phải thực hiện việc triệu hồi động cơ PW1100 trên các máy bay Airbus A321Neo để thực hiện việc kiểm tra và sửa chữa chuyên sâu nhằm khắc phục lỗi sản xuất.

Thống kê trên phạm vi toàn thế giới, ước tính có khoảng 600-700 động cơ PW1100 đang khai thác trên các đội bay hoạt động bị ảnh hưởng.

Tại Việt Nam, việc nhà sản xuất PW yêu cầu triệu hồi một số máy bay A321Neo của các hãng hàng không Vietnam Airlines, Vietjet khai thác, với số lượng 42 tàu bay, điều này khiến ngành Hàng không Việt Nam rơi vào tình trạng thiếu hụt đội máy bay khá trầm trọng.

Tính đến nay, có 22 tàu của các hãng đã tháo động cơ và kiểm tra sửa chữa. Trong năm nay, 42 tàu bay của hai hãng sẽ phải dừng toàn bộ. Việc triệu hồi động cơ sẽ làm các máy bay trên phải dừng khai thác trong năm 2024 và năm 2025 (thời điểm dừng máy bay bắt đầu từ tháng 1/2024).

"Tính đến hết ngày 31/3, đội bay của Việt Nam có 205 máy bay; trong đó, đang khai thác 159 máy bay, 20 máy bay đang bảo dưỡng thiết bị định kỳ và 26 máy bay phải tháo động cơ để kiểm tra, sửa chữa theo yêu cầu của nhà sản xuất động cơ. Từ nay đến cuối năm, toàn bộ 42 máy bay của các hãng hàng không Việt Nam sẽ phải dừng hoạt động để khắc phục lỗi động cơ của nhà sản xuất,” ông Thắng nêu rõ.

Đáng nói, thời gian để hoàn thành sửa chữa, khắc phục động cơ bình thường mất khoảng 18 tháng song theo Cục trưởng Cục Hàng không Việt Nam, số lượng máy bay trên thế giới bị lỗi động cơ rất lớn, khiến chuỗi cung ứng của nhà sản xuất bị đứt gãy. Thời gian bảo dưỡng có kéo dài hết năm 2026, thậm chí sang đến năm 2027.

Hai là, một số hãng hàng không phải tái cơ cấu nợ, khiến giá thuê máy bay trên thế giới bị đẩy vọt lên rất cao và khan hiếm tàu bay.

Nếu thời điểm trước Tết, giá thuê tàu bay A321 là 2.300 USD/giờ thì hiện tại, con số này đã chạm ngưỡng 4.000 USD/giờ. Các hãng dù tích cực đàm phán cũng rất khó thuê. 

Ba là, nhiều tàu bay phải bảo dưỡng định kỳ sau dịp cao điểm Tết 2024.

Các yếu tố trên sẽ tác động trực tiếp đến lực lượng vận tải, quy mô đội máy bay và tải cung ứng trên các đường bay nội địa, quốc tế trong năm 2024 và 2025.

Ngoài ra, vừa qua, hãng hàng không Bamboo Airways đã quyết định dừng khai thác 3 máy bay Embraer E190 để tái cơ cấu, cắt giảm chi phí. Theo đó, hãng dừng khai thác các đường bay Hà Nội - Huế/Đồng Hới/Côn Đảo và TP. Hồ Chí Minh - Đồng Hới/Côn Đảo; đường bay thẳng Hà Nội - Côn Đảo dừng khai thác từ ngày 1/4.

Từ ngày 18/3, Pacific Airlines đã trả hết máy bay để xóa nợ và không còn máy bay khai thác. Hãng đang xây dựng kế hoạch thuê khô (chỉ thuê máy bay) 3 máy bay từ Vietnam Airlines để duy trì số lượng tàu tối thiểu nhằm giữ giấy chứng nhận người khai thác tàu bay (AOC).

CẦN THÁO GỠ KHÓ KHĂN CHO VẬN TẢI HÀNG KHÔNG, HÀNG HẢI

Đề cập đến giải pháp khắc phục khó khăn hiện nay, lãnh đạo Cục Hàng không Việt Nam cho biết, đáp ứng nhu cầu đi lại của người dân, Vietnam Airlines đã cam kết sẽ thêm số lượng thời gian trong khoảng thời gian từ tháng 5 đến tháng 9/2024. Trong khoảng tháng 7 đến tháng 9, Vietjet cũng sẽ tăng số lượng tàu bay.

Với sự cam kết của các hãng, số lượng tàu vẫn đang thiếu. Do đó, một số giải pháp sẽ được tính toán thêm như: tăng thời gian khai thác, giảm thời gian quay đầu.

“Phương án đưa tàu bay thân rộng đưa vào khai thác nội địa cũng sẽ được tính toán đến dù rất tốn kém", Cục trưởng Cục Hàng không bày tỏ.

Đánh giá cao sự nỗ lực của các cơ quan, đơn vị ngay từ ngày đầu, tháng đầu của năm 2024 trong triển khai thực hiện các chương trình, kế hoạch, Bộ trưởng Bộ Giao thông vận tải Nguyễn Văn Thắng, cho rằng sự cố gắng này đã thể hiện ngay trong kết quả của quý 1. Cụ thể, hoạt động vận tải đã đáp ứng được nhu cầu đi lại của nhân dân trong dịp Tết Nguyên đán và lễ hội xuân Giáp Thìn.

Hoạt động vận tải đã tăng đều ở các lĩnh vực, cả vận tải hành khách và vận tải hàng hóa. Vận tải đường thủy, đường sắt tăng góp phần giảm chi phí logistics cũng như giảm tải cho vận tải đường bộ.

Tuy nhiên, để bảo đảm trật tự an toàn giao thông và nhu cầu vận tải thời gian tới, Bộ trưởng Nguyễn văn Thắng yêu cầu các cục quản lý chuyên ngành tiếp tục nâng cao chất lượng dịch vụ vận tải hành khách, giảm thiểu tình trạng chậm, hủy chuyến, quản lý nghiêm việc điều phối, sử dụng slot, giá vé máy bay của các hãng hàng không.

"Triển khai có hiệu quả các giải pháp tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, nhất là trong lĩnh vực hàng hải và hàng không; chủ động tổ chức giao thông, phân luồng từ xa, phục vụ tốt nhất nhu cầu đi lại của nhân dân trong dịp nghỉ lễ 30/4, 1/5", lãnh đạo Bộ Giao thông vận tải lưu ý.

Đồng thời, tổ chức thực hiện nghiêm các giải pháp nhằm nâng cao an toàn giao thông lĩnh vực đường bộ, đường sắt.

Liên quan đến công tác xây dựng thể chế, pháp luật trong quý 2/2024, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng yêu cầu Vụ Pháp chế chủ trì phối hợp với các cơ quan liên quan tiếp thu, giải trình dự án Luật Đường bộ một cách tốt nhất để trình Quốc hội vào kỳ họp thứ 7 sắp tới. Bên cạnh đó, cần chuẩn bị sớm các Nghị định, thông tư hướng dẫn để khi được luật có hiệu lực thì có thể triển khai ngay.

Khẩn trương nghiên cứu, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ tại phiên họp chuyên đề xây dựng văn bản quy phạm pháp luật tháng 2/2024, hoàn thiện hồ sơ, thủ tục để đưa dự án Luật Đường sắt vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh năm 2025 của Quốc hội; hoàn thiện hồ sơ lập đề nghị xây dựng Luật Hàng không dân dụng Việt Nam theo chỉ đạo của Chính phủ; hoàn thành tổng kết Bộ Luật Hàng hải, Luật Đường thủy nội địa.

Bộ trưởng yêu cầu thủ trưởng các cơ quan, đơn vị phối hợp chặt chẽ với Vụ Pháp chế trong quá trình xây dựng văn bản quy phạm pháp luật và ban hành theo đúng kế hoạch trong chương trình công tác.

Vụ Kế hoạch - Đầu tư phối hợp với các cơ quan liên quan tiếp thu giải trình hoàn thiện trình các cơ quan có thẩm quyền các đề án theo đúng thời hạn yêu cầu.