Đây là chia sẻ của ông Emin Turan, Chủ tịch Pharma Group về những đặc thù của ngành dược tại Hội thảo triển khai Nghị quyết 29 về tiếp cận mới trong phát triển ngành dược y được tổ chức mới đây.

Theo ông Emin, hoạt động đầu tư vào dược phẩm hiện nay rất lớn; trong đó, hoạt động R&D thường chiếm 15% doanh thu của công ty dược và phát triển một loại thuốc mới phải mất từ 10-15 năm với chi phí khoảng 2,6 tỷ USD…

“Do vậy, để đẩy nhanh quá trình thu hút đầu tư vào ngành dược, Việt Nam cần tập trung cải cách thể chế, đảm bảo môi trường đầu tư – kinh doanh có tính khả thi thông qua việc xây dựng thị trường vốn phù hợp với đặc thù của ngành dược,bảo vệ quyền sở hữu trí tuệ”, ông Emin nêu quan điểm.

THỊ TRƯỜNG DƯỢC PHẨM VIỆT NAM ĐANG GIA TĂNG NHANH CHÓNG

Theo bà Nguyễn Thị Bích Ngọc, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư, thị trường chăm sóc sức khỏe nói chung và thị trường dược phẩm Việt Nam nói riêng đang gia tăng một cách nhanh chóng, có giá trị hơn 20 tỷ USD, chiếm khoảng 6% GDP trong năm 2022.

Theo dự báo của các các chuyên gia, nhà khoa học và các cơ quan liên quan, con số này sẽ tăng khoảng 23,3 tỷ USD vào năm 2025 và khoảng 33,8 tỷ USD vào năm 2030.

Bên cạnh đó, thị trường dược phẩm Việt Nam cũng trên đà tăng trưởng và phát triển rất mạnh, với tổng giá trị khoảng 3,4 tỷ USD vào năm 2015 và lên 7 tỷ USD vào năm 2022, trong đó sản xuất trong nước chiếm khoảng 45% tổng giá trị thuốc điều trị.

Giới chuyên gia dự báo, đến năm 2030, tổng giá trị thị trường thuốc của Việt Nam sẽ tăng lên khoảng 13 tỷ USD và tiền mua thuốc bình quân đầu người sẽ đạt khoảng 75 tỷ USD.

“Đây chính là cơ hội để phát triển ngành công nghiệp dược với tiềm năng trở thành trung tâm dược phẩm và y tế của khu vực”, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư nhấn mạnh.

Cho đến nay, số nhà máy sản xuất dược ở Việt Nam đạt tiêu chuẩn GMP là 228 nhà máy, trong đó có 7 nhà máy sản xuất vaccine, 6 nhà máy sản xuất đóng gói thứ cấp vaccine và 77 nhà máy và sản xuất dược liệu, cho thấy rõ sự phát triển của thị trường dược Việt Nam.

Tuy vậy, so với tiềm năng và nhu cầu, con số này còn khá khiêm tốn và rất cần sự tham gia của cả khu vực trong nước và khu vực nước ngoài.

“Do vậy, Việt Nam đặt trọng tâm ưu tiên thu hút đầu tư nhằm phát triển ngành công nghệ dược phẩm tại Việt Nam trong thời gian tới”, Thứ trưởng Nguyễn Thị Bich Ngọc nhấn mạnh.

CẦN CHÍNH SÁCH ƯU ĐÃI ĐẶC THÙ

Theo quy định của Luật Đầu tư, ngành sản xuất thuốc, nguyên liệu sản xuất thuốc và các sinh phẩm thuốc dược phẩm, y học cổ truyền... đều là những lĩnh vực được khuyến khích đầu tư và được hưởng ưu đãi cao nhất. Song, câu hỏi đang đặt ra là tại sao tốc độ tăng trưởng, phát triển của ngành dược vẫn chưa đạt được kỳ vọng như mong muốn, dù đã có chính sách ưu đãi hấp dẫn?

Ông Đỗ Văn Sử, Phó Cục trưởng Cục Đầu tư nước ngoài, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cho biết trước đây, 100% lĩnh vực này do nhà nước sở hữu chi phối, sau đó, qua quá trình cổ phần hoá, doanh nghiệp tư nhân dần tham gia vào.

Tuy nhiên, dù doanh nghiệp được cổ phần hoá, nhưng trong nhiều trường hợp, vẫn do con người cũ, quy trình cũ vận hành, nên khó chuyển hoá nhanh. Trong khi đó, các doanh nghiệp tư nhân mới tham gia thị trường hạn chế về uy tín, tiềm lực vốn, khả năng tự nghiên cứu.

Chưa kể, những khó khăn từ đấu thầu, kiểm soát dược phẩm, công bố sản phẩm, kiểm nghiệm… rất nhiều yếu tố gây hạn chế cho sự phát triển của dược phẩm Việt Nam.

Từ góc độ cơ quan về đầu tư, theo ông Sử, thời gian qua, nhiều doanh nghiệp nước ngoài cũng tiếp cận và muốn đầu tư vào doanh nghiệp dược, nhưng muốn trở thành đối tác chiến lược của các doanh nghiệp đang có vốn nhà nước thì quy trình rất phức tạp, đối với doanh nghiệp tư nhân trong nước thì lại vướng về tư duy, cách thức quản trị doanh nghiệp.

“Cần phải nhấn mạnh rằng phát triển ngành dược cần phải đầu tư lớn và không thể phát triển trong một sớm một chiều. Do vậy, để ngành dược phát triển, bên cạnh các chính sách ưu đãi hấp dẫn, chắc chắn cần có sự đồng hành của doanh nghiệp trong và ngoài nước”, ông Sử nêu quan điểm.

Cùng quan điểm, GS.TS Nguyễn Hải Nam, Hiệu trưởng Trường ĐH Dược Hà Nội đánh giá việc việc thu hút đầu tư vào ngành dược chưa thể tăng tốc vì chúng ta hiểu rõ đây là lĩnh vực yêu cầu trình độ rất cao và rất rủi ro. Chúng ta có nhiều chính sách rồi nhưng chưa đủ. Chẳng hạn, từ lúc lập dự án tới khi đầu tư có khi phải mất 5 năm, một thời gian rất dài; do vậy, các doanh nghiệp sẽ muốn cơ chế thông thoáng hơn.

Ông Phan Đức Hiếu, Ủy viên Thường trực Ủy ban Kinh tế Quốc hội cũng cho rằng đầu tư vào ngành dược chi phí rất lớn và thời gian dài nên chính sách đầu tư phải thực sự an toàn, đảm bảo để nhà đầu tư an tâm.

“Do đó, khi xây dựng chính sách, cơ quan quản lý cần đặc biệt lưu ý vấn đề này”, ông Hiếu bày tỏ.